Siuda Baba w Wieliczce
Mieszkańcy Wieliczki i liczni turyści, którzy przybyli w Poniedziałek Wielkanocny na
spotkanie z Siudą Babą, mogli zobaczyć widowisko obrzędowe
inspirowane wierzeniami słowiańskimi i obrzędami wiosennymi.
28.03.2005 | aktual.: 28.03.2005 21:58
Chcieliśmy coraz liczniejszej widowni zaprezentować widowisko o pogańskich tradycjach Wielkanocnych z okolic Wieliczki i chrześcijańskich obrzędach okołowielkanocnych - powiedziała autorka scenariusza i reżyserka widowiska Maria Idzi z zespołu "Mietniowiacy".
Siuda Baba to przebrany za kobietę i usmolony sadzami mężczyzna z batem i różańcem z ziemniaków, który tradycyjnie w Wieliczce w drugi dzień świąt wielkanocnych zaczepia wychodzących z kościoła ludzi i oczekuje datków. Jeżeli nie dostanie pieniędzy, strzela z bata i daje do pocałowania ubrudzony sadzami krzyż. Często towarzyszy mu usmolony Cygan.
Według podań Siuda Baba była kapłanką słowiańskiej bogini Ledy. Pilnowała świętego ognia i źródełka w chramie na wzgórzu w Lednicy Górnej koło Wieliczki. Siuda Baba pełniła swoją rolę cały rok. Tylko raz, w poniedziałek wielkanocny, mogła znaleźć następczynię. Czyhała wtedy na dziewicę, która nie mogła się wykupić i zostawała Siudą Babą na następny rok. W zaganianiu ofiar pomagał jej Cygan z batem.
Obrzęd dotrwał do czasów chrześcijańskich. W ostatnich latach Siuda Baba cieszy się coraz większym zainteresowaniem i na spotkanie z nią przyjeżdżają turyści z odległego o 15 km Krakowa. Zazwyczaj w tłumie przechadza się kilka Siudych Bab.
W tym roku po raz pierwszy przedstawiono zainscenizowane widowisko obrzędowe. Na scenie ustawionej w Ogrodzie Żupnym, położonym naprzeciwko kościoła parafialnego pw. Św. Klemensa, widzowie mogli zobaczyć taniec kapłanek, które podejmują próbę ucieczki w tłum i Siudą Babę, która strzelając z bata poszukuje następczyni, a także śmiguśników, którzy kroczą z ogródkiem i śpiewają pieśń o Zmartwychwstałym Jezusie.
Chodziło nam o ukazania przenikania się tradycji pogańskich i chrzescijańskich. W inscenizacji opieraliśmy się na materiałach źródłowych, uzyskanych dzięki wielickiemu Muzeum Żup Krakowskich - powiedziała Maria Idzi.
Widowisko zaprezentował zespół "Mietniowiacy" do muzyki Stanisława Siudyszewskiego i Grzegorza Wierusa oraz scenografii Juliusza Chimiaka. Organizatorami był Miejski Dom Kultury w Wieliczce i Muzeum Żup Krakowskich. Orszak Siudej Baby odwiedzał także domy w Lednicy Górnej, skąd wywodzi się ten zwyczaj.
