Sejm zajmie się projektem Ruchu Palikota o uzgodnieniu płci

Według autorów projektu aktualna sytuacja prawna osób transseksualnych i interseksualnych, "a zwłaszcza niejednolite zasady traktowania ich spraw przez sądy, biegłych sądowych czy lekarzy, nie służy zapewnieniu powszechnego bezpieczeństwa prawnego".

RP wskazuje, że w obecnym stanie prawnym płeć człowieka zostaje ustalona przy urodzeniu na podstawie zewnętrznych cech płciowych i następnie wpisana do aktu urodzenia. - W przypadku, gdy płeć ustalona przy urodzeniu, nie odpowiada wewnętrznemu poczuciu i indywidualnemu doświadczaniu płci społecznej, a więc płci rozumianej jako kategoria społeczna, a nie tylko biologiczna, rozbieżność ta powoduje znaczne utrudnienia w normalnym funkcjonowaniu jednostki zarówno w stosunkach z instytucjami publicznymi, jak i instytucjami i osobami prywatnymi - przekonuje.

Celem projektowanej ustawy jest umożliwienie tym osobom pełnej identyfikacji prawnej z płcią odczuwaną psychicznie poprzez stworzenie procedury uzgodnienia płci - czytamy w uzasadnieniu. Podkreślono w nim też, że procedura uzgodnienia płci ma doprowadzić do zgodności między tożsamością płciową a płcią wpisaną do aktu urodzenia.

Zgodnie z propozycją Ruchu wniosek o uzgodnienie płci mogłaby złożyć osoba, której tożsamość płciowa różni się od płci metrykalnej; projekt stawia jednocześnie warunki, iż musi to być osoba, która ma obywatelstwo polskie oraz "ma ukończone 18 lat albo ma ukończone 13 lat i wyraża jednoznaczną wolę dokonania uzgodnienia płci oraz posiada zgodę przedstawicieli ustawowych na uzgodnienie płci, a w przypadku jej braku - zgodę sądu opiekuńczego".

W projekcie znalazły się definicje m.in. płci metrykalnej, przez którą "rozumie się płeć wpisaną do aktu urodzenia" oraz tożsamości płciowej, która oznacza "głęboko odczuwane wewnętrzne i indywidualne doświadczenie własnej płciowości, które odpowiada lub nie płci metrykalnej, włączając w to osobiste odczucie własnej cielesności, które może prowadzić do modyfikacji wyglądu zewnętrznego lub biologicznych funkcji metodami medycznymi, chirurgicznymi lub innymi, i inne formy wyrażania własnej płciowości".

Do wniosku o uzgodnienie płci należałoby - zgodnie z proponowanymi przez Ruch rozwiązaniami - dołączyć oświadczenie wnioskodawcy o tożsamości płciowej odmiennej od płci metrykalnej oraz "orzeczenie wydane przez dwóch lekarzy ze specjalizacją w zakresie psychiatrii lub w zakresie seksuologii albo orzeczenie wydane przez jednego lekarza z taką specjalizacją i psychologa ze specjalizacją w zakresie seksuologii, stwierdzające utrwalone występowanie tożsamości płciowej odmiennej od płci metrykalnej".

Sprawy o uzgodnienie płci należałyby do właściwości sądów okręgowych, które rozpoznawałyby je w składzie trzech sędziów zawodowych, a prawomocne postanowienie sądu o uzgodnieniu płci stanowiłoby podstawę wydania m.in. nowego aktu urodzenia oraz zmiany imion i nazwiska, świadectw i dyplomów potwierdzających ukończenie szkoły, studiów, kursów czy potwierdzających zdobycie określonych kwalifikacji, oraz świadectw pracy - przewiduje projekt.

Propozycja zakłada ponadto, że po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o uzgodnieniu płci - w wyniku którego została dokonana zmiana imienia i nazwiska - instytucje publiczne i prywatne posiadające dane wnioskodawcy nie mogłyby bez jego zgody ujawniać płci metrykalnej lub imienia i nazwiska noszonych przed wydaniem postanowienia, chyba że wymaga tego szczególny interes publiczny lub interes prawny.