S. Koziej: kto zagraża Rosji?
W ubiegłym tygodniu prezydent D. Miedwiediew zatwierdził nową strategię bezpieczeństwa narodowego Rosji do roku 2020, zastępującą poprzednią koncepcję jeszcze z 1997 roku, skorygowaną jedynie w 2000 roku. Prace nad obecną trwały od poprzedniego roku. Ostatnio wstrzymywano je, nieco nawet sztucznie, w oczekiwaniu na zmianę strategicznej postawy USA w związku z odejściem prezydenta G. W. Busha i objęciem stanowiska przez B. Obamę. Najwyraźniej jednak z punktu widzenia interesów Rosji to oczekiwanie okazało się daremne. Przyjęta strategia podtrzymuje bowiem i kontynuuje wszystkie elementy rosyjskiego podejścia strategicznego do USA z ostatnich lat.
Rosja najwyraźniej doszła do wniosku, że nad Potomakiem niewiele się zmieni w wymiarze strategicznym. I trudno się temu dziwić. To raczej mało zrozumiałe były uprzednie jakieś irracjonalne nadzieje, że USA pod nowym przywództwem raptem zrezygnują ze swoich mocarstwowych interesów i ambicji. Nie zrezygnowały i nie zrezygnują. A te wszakże muszą stać w sprzeczności z analogicznymi interesami i ambicjami Rosji. Analogicznymi, bo Rosja obrała zdecydowany kurs na mocarstwowość nie tylko regionalną, ale także globalną i nowa strategia to właśnie bardzo wyraźnie, chyba najwyraźniej w najnowszej historii Rosji, akcentuje.
Jako punkt wyjścia koncepcji bezpieczeństwa przyjmuje się, że w ostatnich latach udało się Rosji pokonać wiele przeciwności i stworzyć podstawy do dynamicznego rozwoju i zmierzania do przekształcenia jej w państwo będące jednym z liderów w zakresie postępu technicznego, jakości życia społeczeństwa oraz wpływu na procesy światowe. To bardzo optymistyczna ocena ostatnich lat i jeszcze bardziej ambitny cel na przyszłość.
W świetle takiego celu nie może zatem dziwić, że dotychczasowy hegemon globalny, Stany Zjednoczone – czy to wymieniane z imienia, czy też wskazywane jedynie pośrednio – traktowane są jako główny punkt odniesienia, rywal i szczególnie istotne źródło zagrożeń dla interesów Rosji. To z pewnością wprost Stanów Zjednoczonych dotyczy uwaga, że negatywny wpływ na realizację interesów Rosji będą mieć prawdopodobne w przyszłości ponowne (recydywa) próby uciekania się do jednostronnych siłowych rozstrzygnięć na arenie międzynarodowej. Nie ulega też wątpliwości, że to Stany Zjednoczone są tym podmiotem, który generuje zagrożenia związane z dążeniem do uzyskania dominującej przewagi militarnej, zwłaszcza nuklearnej, poprzez rozwijanie wysokotechnologicznych środków walki zbrojnej, strategicznych broni nienuklearnych, jednostronną rozbudowę globalnego systemu obrony przeciwrakietowej, czy też militaryzację kosmosu.
Rezultatem takich ocen jest koncepcja podejmowania wszelkich niezbędnych wysiłków dla utrzymania parytetu z USA w dziedzinie strategicznych sił ofensywnych. Zwraca się uwagę, że musi to być zapewnione w warunkach rozwijania przez USA globalnego systemu obrony przeciwrakietowej i jednoczesnej realizacji koncepcji błyskawicznych uderzeń globalnych, z wykorzystaniem środków nuklearnych i nienuklearnych. Widać więc, że Rosja realnie bierze pod uwagę możliwość nagłego ataku amerykańskiego, także z użyciem broni jądrowej.
Drugim po USA równie jasno wskazywanym w nowej strategii źródłem zagrożeń dla Rosji jest NATO. Podkreśla się niewłaściwość oparcia tylko na nim architektury bezpieczeństwa w obszarze euroatlantyckim. Nie do przyjęcia dla Rosji jest zwłaszcza rozbudowa infrastruktury wojskowej sojuszu w pobliżu jej granic i próby globalizacji jego funkcji wbrew prawu międzynarodowemu.
Oczywiście nowa strategia Rosji dostrzega także inne zagrożenia. Akcentuje np. ryzyka związane z dostępem do źródeł surowców energetycznych (wskazując na Bliski Wschód, Arktykę, basen Morza Kaspijskiego, Centralną Azję). Wymienia Irak i Afganistan, Azję Południową i Afrykę. Jednakże, biorąc pod uwagę ciężar gatunkowy ocen i prognoz, nie ulega wątpliwości, że nowa strategia bezpieczeństwa narodowego Rosji budowana jest przede wszystkim w opozycji do USA i NATO. Te dwa podmioty są głównymi punktami odniesienia i głównymi źródłami zagrożeń.
Stosownie do tego podstawowego nurtu oceny warunków bezpieczeństwa formułowana jest oczywiście koncepcja działań strategicznych Rosji – ustalanie celów i zadań polityki w poszczególnych działach bezpieczeństwa narodowego oraz przygotowania całościowego systemu tego bezpieczeństwa. Przeglądu koncepcji pod tym kątem dokonamy w jednym z kolejnych komentarzy.
Gen. Stanisław Koziej specjalnie dla Wirtualnej Polski