RPO: Mieszkania z zakładową ulgą tylko dla niewielu

Rzecznik skierował w tej sprawie pismo do Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. Napisał, że ustawa o mieszkaniach zakładowych w odniesieniu do pracowników zakładów, które obejmuje, rozbudziła nadzieje, iż kosztem niewielkiego nakładu finansowego staną się oni właścicielami zajmowanych mieszkań.

Tymczasem ustawa określa, że osobą uprawnioną do nabycia mieszkania na preferencyjnych zasadach jest pracownik lub były pracownik zbywcy, który zajmuje mieszkanie na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieoznaczony lub na podstawie administracyjnej decyzji o przydziale.

Zdaniem rzecznika, warunek posiadania umowy najmu na czas nieoznaczony spełnia mało osób, bowiem umowy były zawierane na czas oznaczony jako związane ze stosunkiem pracy.

Taki stan rzeczy stawia pod znakiem zapytania sens całej ustawy, skoro większość zainteresowanych osób, które z założenia miały być jej beneficjentami, nie będzie mogła skorzystać z zawartych w niej przywilejów przy nabywaniu zajmowanych lokali - napisał rzecznik.

Ustawa weszła w życie w lutym tego roku. Dotyczy około 600 tys. mieszkań.

Ustawa gwarantuje osobom uprawnionym prawo pierwokupu tych mieszkań, jeśli zbywający będzie chciał je sprzedać. Jeśli najemcy nie skorzystają z prawa pierwszeństwa, to takich mieszkań nie będzie można sprzedać. Wówczas możliwe będzie tylko nieodpłatne ich przekazanie gminie lub spółdzielni, której członkami zostali wszyscy najemcy wykupywanych mieszkań.

Osoby uprawnione mogą nabyć mieszkanie zakładowe po cenie pomniejszonej o 6% za każdy rok pracy u zbywającego oraz o 3% za każdy rok najmu tego mieszkania od zbywającego. Zniżki będzie można łączyć, ale ustawa określa, że łączna obniżka nie może przekroczyć 95% ceny mieszkania.

Cena mieszkania, od której mogą być udzielane upusty, jest ustalana przez rzeczoznawcę. Ustawa obejmuje mieszkania zakładowe nie tylko spółek powstałych w wyniku komercjalizacji, ale także tych spółek handlowych, w których Skarb Państwa ma co najmniej 50% udziałów lub akcji, oraz mieszkania zakładowe w budynkach takich spółek, w stosunku do których jest podmiotem dominującym.

Zapisy odnoszą się także do mieszkań państwowych osób prawnych oraz Skarbu Państwa, w imieniu którego władają nimi państwowe osoby prawne.

Ustawa nie dotyczy mieszkań PKP. Odnosi się natomiast do lokali, którymi zarządza Wojskowa Agencja Mieszkaniowa i Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Ustawą tą są objęte także mieszkania stanowiące własność Skarbu Państwa, a będące w trwałym zarządzie jednostki organizacyjnej, np. Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych czy Lasów Państwowych. (jd)