Raport WWF nie pozostawia złudzeń. Czas pożegnać się z węglem

Około 45 proc. Polaków wyraża niezadowolenie z dotychczasowej polityki państwa dotyczącej ochrony środowiska, a tylko co trzeci badany popiera działania władz. Przynajmniej tak wynika z raportu "Postawy Polek i Polaków wobec polityki ochrony środowiska" opracowanego na podstawie badań Kantar Millward Brown, do którego dotarła Wirtualna Polska.

Proekologiczni w swoich deklaracjach są zarówno wyborcy PiS, którzy domagają się przejścia z energetyki węglowej na Odnawialne Źródła Energii (52 proc.) i deklarują gotowość pozostawienia samochodu na rzecz komunikacji zbiorowej (68 proc.). jak i wyborcy PO (76 proc. za OZE).

Niemal wszyscy Polacy (80 proc.) wiedzą również, że dbanie o bezpieczeństwo ekologiczne jest konstytucyjnym obowiązkiem władz, o którym stanowi artykuł 74. Ustawy Zasadniczej. Co ciekawe, aż jedna trzecia (34 proc.) badanych nie wie jednak, że Konstytucja nakłada na władzę obowiązek informowania obywateli o stanie i ochronie środowiska.

Jednocześnie niemal 60 proc. Polek i Polaków postrzega zmianę klimatu jako realne zagrożenie dla siebie i swoich bliskich. Jako największe zagrożenia dla środowiska naturalnego w Polsce najczęściej wskazywano zanieczyszczenia powietrza, wód i gleb (82 proc. badanych), wycinkę lasów (58 proc.) i klęski naturalne – susze, powodzie, huragany (47 proc.).

To pokazuje, że Polacy żywo interesują się, w jaki sposób władza dba o ich bezpieczeństwo ekologiczne. Dotychczasowe działania w tym zakresie oceniają krytycznie, a ich oczekiwania na przyszłość są mocno proekologiczne. Jak wskazują badania Kantar Millward Brown, węgiel jako wiodące źródło energii w przyszłości wskazuje zaledwie 8 proc. badanych.

- Dwie trzecie Polek i Polaków (60 proc.) ocenia, że promocja Odnawialnych Źródeł Energii przez władze kraju jest niedostateczna i aż 66 proc. badanych chce, by OZE było w przyszłości głównym paliwem energetycznym w Polsce – komentuje Michał Węgrzynowski z Kantar Millward Brown. – Tylko średnio co dziesiąty Polak wskazał jako przyszłościowe źródło energii gaz ziemny i ropę naftową (11 proc.) lub energię jądrową (12 proc.) – mówi.

Analiza wyników badań pokazuje, że Polacy rozumieją negatywny wpływ węgla na jakość powietrza. OZE jest paliwem przyszłości dla trzech czwartych wyborców PO (76 proc.) oraz połowy elektoratu PiS (53 proc.).

- Co ciekawe, mimo świadomości niezbędnego przejścia na OZE oraz mimo trwającej debaty na temat smogu i czystego powietrza Polacy są dość mocno podzieleni w kwestii tego, czy smog jest zagrożeniem w ich miejscu zamieszkania – twierdzi Michał Węgrzynowski. – Smog jest niebezpieczny według połowy badanych (51 proc.), ale aż 41 proc. nie ma takiego poczucia – podsumowuje.

Jednym z tematów kampanii wyborczej jest dzisiaj dostęp do publicznej komunikacji zbiorowej. Według niektórych wyliczeń jest go pozbawiona blisko połowa Polaków, a średnia odległość do przystanku w Polsce wynosi ponad 2 km.

Okazuje się jednak, że gdyby zorganizowany transport był lepszej jakości, zanieczyszczenia z silników samochodowych byłyby ograniczone, bo Polacy gotowi są na porzucenie auta na rzecz autobusu czy pociągu. Aż dwie trzecie badanych (68 proc.) korzystający w codziennych dojazdach z samochodów osobowych, zostawiłoby by je w garażu, gdyby miało możliwość skorzystania z publicznego transportu.

Wyborcy PiS są częściej gotowi (68 proc.) do przerzucenia się z samochodu na rzecz transportu zbiorowego niż elektorat PO (61 proc.). Jednocześnie aż trzy czwarte Polaków wskazuje transport kolejowy jako ten, który powinien być rozwijany. Tylko 15 proc. chce rozwoju transportu rzecznego i 11 proc. samochodowego.

Warto podkreślić, że choć Polacy mają określone oczekiwania wobec rządzących w kwestii ochrony środowiska, to w dużej części są rozczarowani ich działaniami. Zdecydowana większość Polaków, bez względu na poglądy polityczne, uważa, że w Polsce powinny powstawać nowe parki narodowe. Ogółem 80 proc. Polek i Polaków chciałoby nowych parków, przy czym za wprowadzeniem tego rozwiązania opowiada się 74 proc. wyborców PiS i 88 proc. wyborców PO.

Aż ośmiu na dziesięciu Polaków jest świadomych zagrożeń związanych ze środowiskiem naturalnym, obawiając się przede wszystkim zanieczyszczenia powietrza oraz wód i gleb. Nasze powszechne zaniepokojenie w tym kontekście budzą środki wykorzystywane w rolnictwie. 82 proc. z nas ma świadomość, że wpływają one negatywnie na jakość wód w Polsce. Nawet wśród mieszkańców wsi odsetek dostrzegających to zagrożenie zdecydowanie dominuje taka postawa (77 proc.). Również ośmiu na dziesięciu Polaków uważa, że władze powinny podjąć odpowiednie regulacje w rolnictwie, ograniczające wykorzystywanie niektórych środków, czego efektem mogłoby być ograniczenie zakwitu sinic w Bałtyku.

- Polacy mają dość dużą wiedzę na temat ochrony przyrody, znają i rozumieją zagrożenia dla środowiska w Polsce. Są gotowi do wielu poświęceń na rzecz otoczenia naturalnego i oczekują od rządzących konkretnych działań w tym zakresie – mówi Piotr Nieznański z WWF Polska – Polacy są patriotami, ale jak się okazuje w ramach patriotyzmu, chcą też chronić polską przyrodę i tym samym dbać o zdrowie swoich dzieci. Troskę o stan naszego dziedzictwa przyrodniczego i chęć zapewnienia bezpieczeństwa ekologicznego obecnym i przyszłym pokoleniom nazywa się właśnie ekopatriotyzmem – podsumowuje.

Badania "Postawy Polek i Polaków wobec ochrony środowiska" zostały zrealizowane w październiku 2018 r. oraz lutym 2019 r. na zlecenie WWF Polska. Fundacja regularnie bada poglądy Polaków oraz ich stan wiedzy na temat ochrony środowiska. Raporty mają zidentyfikować potrzeby i oczekiwania w stosunku do polityki ekologicznej państwa, dzięki czemu WWF Polska może skuteczniej prowadzić działania na rzecz bezpieczeństwa ekologicznego Polski.

Marcin Makowski dla WP Opinie