Prezydent ratyfikował Konwencję o prawach niepełnosprawnych

Prezydent podziękował posłom za jednomyślność w głosowaniu nad ustawą upoważniającą go do ratyfikacji konwencji. Jego zdaniem ta jednomyślność świadczy o głębokich zmianach w naszej mentalności. - Myślę, że jest to zwycięstwo i sukces przede wszystkim samych osób niepełnosprawnych - podkreślił. Dodał, że konwencja jest jednoczenie wyzwaniem, musimy iść dalej, w dalszym ciągu dostosowywać do niej polskie prawo oraz budować wrażliwość i zrozumienie na potrzeby niepełnosprawnych.

Prezydencka minister Irena Wóycicka podkreśliła, że nie byłoby uroczystości, gdyby nie rosnąca świadomość barier, z jakimi muszą zmagać się osoby niepełnosprawne i wieloletnie działania zwalczające stereotypy.

Prezydent zwrócił także uwagę na sukcesy polskich sportowców na odbywającej się właśnie w Londynie paraolimpiadzie.

Rzeczniczka praw obywatelskich Irena Lipowicz wskazała jednak, że traktowanie niepełnosprawnych sportowców może być przykładem dyskryminacji. - Dlaczego stypendia, uposażenie niepełnosprawnego sportowca jest 4-5 razy niższe niż sportowca w pełni sprawnego? Czy nasza władza ocenia ich sukcesy niżej? - pytała.

Przypomniała, że RPO ma w myśl konwencji pełnić rolę organu monitorującego wypełnianie jej zapisów. - Napawa mnie to radością, ale i lękiem. Bierze się on z tego, czy zostanę do tego zdania odpowiednio wyposażona. (...) Mam silną wolę, aby dopilnować tego, by konwencja nie stała się pustą deklaracją, ale silnym prawem - zapewniła.

Jej zdaniem polskie państwo nie może sobie pozwolić na rezygnację z potencjału osób niepełnosprawnych - ich talentów, ich pracy, a władza publiczna powinna dać przykład jeśli chodzi o zatrudnienie niepełnosprawnych.

Pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Jarosław Duda przypomniał, że konwencja wyznaczyła kierunek, którym powinniśmy podążać, postawiła też przed nami nowe wyzwania. - Potrzeba nam edukacji włączającej, projektowania uniwersalnego. To jest domena wszystkich ministerstw, samorządów, organizacji pozarządowych. Wspólnie powinniśmy przyglądać się tym obszarom, które wymagają poprawy. Wiele jeszcze pracy, aby zapisy konwencji były w pełni realizowane - ocenił.

Przewodniczący sejmowej komisji polityki społecznej i rodziny Sławomir Piechota także podkreślił, że konwencja kończy pewien ważny etap, ale zaczyna nowy, nie mniej ważny. Odniósł się do zastrzeżeń, które Polska zgłosiła do konwencji dotyczących m.in. ubezwłasnowolnienia i zawierania małżeństw przez osoby z niepełnosprawnością intelektualną. - Są sytuacje, gdy ktoś nie jest w stanie podjąć decyzji, gdy trzeba go w tej decyzji wesprzeć albo nawet podjąć za niego. Ale konwencja pokazała, że nasze rozwiązania w kwestii ubezwłasnowolnienia w ogóle nie przystają do współczesnych standardów - mówił.

Jego zdaniem decyzja o ubezwłasnowolnieniu powinna być podejmowana tylko dla dobra osoby niepełnosprawnej, powinna być ograniczona w czasie i podlegać stałemu monitorowaniu. Zaś przepis dotyczący zgody na zawarcie małżeństwa Piechota uznał za "zaszłość, która zupełnie nie daje się pogodzić z dzisiejszymi standardami cywilizacyjnymi". Podkreślił jednak, że zmiany w kodeksach muszą być starannie przygotowywane.

Rząd zapowiedział już zmiany prawa mające dostosować polskie przepisy o ubezwłasnowolnieniu i zawieraniu małżeństw do zapisów Konwencji. Nowelizacje w tym zakresie planowane są na rok 2014 lub 2015.

W uroczystości, która odbyła się w Pałacu Prezydenckim, uczestniczyli także m.in. pełnomocniczka rządu ds. równego traktowania Agnieszka Kozłowska-Rajewicz i rzecznik praw dziecka Marek Michalak, którzy zabiegali o ratyfikację konwencji, a także przedstawiciele organizacji pozarządowych reprezentujących interesy osób niepełnosprawnych, dzieci oraz niepełnosprawni sportowcy.

Konwencja jest pierwszym międzynarodowym aktem prawnym całościowo ujmującym prawa osób niepełnosprawnych. Została przyjęta w grudniu 2006 r. na sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ i weszła w życie 3 maja 2008 r. Do połowy marca 2012 r. podpisały ją 153 państwa, a jej stronami jest 112 krajów. Polska podpisała dokument w marcu 2007 r.

Konwencja zawiera przepisy zakazujące dyskryminowania niepełnosprawnych, a także nakazujące: tworzenie warunków do korzystania przez nich z praw na równi z innymi osobami oraz wprowadzenie rozwiązań specjalnie do nich adresowanych. Dokument podkreśla znaczenie, jakie mają dla niepełnosprawnych samodzielność i niezależność. Zwraca uwagę na potrzebę ich udziału w procesach decyzyjnych, a także znaczenie dostępności np. do opieki zdrowotnej, edukacji, informacji i komunikacji.