Powstanie Warszawskie

69 lat temu wybuchło Powstanie Warszawskie - największa akcja zbrojna podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Planowane na kilka dni powstanie trwało ponad dwa miesiące.

1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Przez 63 dni prowadzili oni heroiczny i samotny bój z wojskami niemieckimi oraz ich sojusznikami. W trakcie walk oddziały powstańcze straciły bezpowrotnie blisko 16 tys. żołnierzy, niemal drugie tyle dostało się do niewoli. Liczba ofiar cywilnych szacowana jest na 150-200 tys. osób. Warszawa została zamieniona w morze ruin, a wszystkich pozostałych przy życiu mieszkańców wypędzono z miasta.

Na zdjęciu: domy naprzeciw kościoła św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu. Z lewej widoczne zniszczone działo samobieżne.

_Ten materiał został opublikowany w portalu WP.PL w ramach misji Narodowego Archiwum Cyfrowego, obejmującej gromadzenie, digitalizację i udostępnianie online materiałów cyfrowych w postaci zdjęć, nagrań dźwiękowych oraz filmów. Zbiory NAC liczące 15 milionów fotografii, 30 tysięcy nagrań i 10 tysięcy filmów w formie cyfrowej są dostępne w Internecie w serwisie www.audiovis.nac.gov.pl. Dostępne online są także historyczne dokumenty z polskich archiwów i instytucji kultury opracowane w ramach Zintegrowanego Systemu Informacji Archiwalnej ZoSIA poprzez serwis www.szukajwarchiwach.pl._

Aleje Jerozolimskie nr 22 - ręczny karabin maszynowy z obsługą na stanowisku strzeleckim na balkonie.

Powstaniec warszawski z pistoletem maszynowym Błyskawica. Była to broń opracowana w czasie niemieckiej okupacji i produkowana w warunkach konspiracyjnych.

Do lipca 1944 r. wykonano 600 egzemplarzy, a w momencie wybuchu powstania były gotowe części następnych stu egzemplarzy. W czasie trwania walk w stolicy Błyskawice montowano w rusznikarni na ulicy Boduena - łącznie wyprodukowano jeszcze ok. 40 sztuk.

Stanowisko bojowe granatnika PIAT w ruinach domu przy ulicy Królewskiej 16 podczas powstania warszawskiego. W obsłudze granatnika widoczni od lewej strzelcy: Piotr Kurek ps. "Wesoły", Kazimierz Idźkowski ps. "Kajus", Jan Bałazy ps. "Czarny".

Brytyjskie granatniki PIAT (ang. Projector Infantry Anti Tank) trafiły w ręce powstańców dzięki nielicznym alianckim zrzutom zaopatrzenia nad walczącą Warszawą.

Żołnierze z Batalionu "Czata 49" na Woli, wyciągają z zasobników zrzutowe miotacze przeciwpancerne PIAT. Trzeci od lewej stoi kpr. pchor. Andrzej Maringe "Andrzej", w środku siedzi kpr. pchor. Stanisław Potworowski "Potwór".

Żołnierze Zgrupowania "Radosław" podczas powstania warszawskiego. Było to najsilniejsze i najbardziej elitarnym zgrupowanie Armii Krajowej walczące w powstaniu. W jego skład wchodziły stosunkowo dobrze uzbrojone i zaprawione w bojach z Niemcami oddziały - w tym słynne później harcerskie bataliony "Zośka" i "Parasol".

Powstańcy warszawscy na nierozpoznanej ulicy.

Ulica Jasna podczas powstania warszawskiego - widok od strony ul. Moniuszki w kierunku ul. Świętokrzyskiej. Na fotografii widoczny pożar kamienic po parzystej stronie ulicy; w tle widoczna barykada i powstańcy.

Skrzyżowanie ulicy Brackiej i Widok podczas powstania warszawskiego. Przechodzący powstańcy, widoczne również barykada i kamienica Jaroszyńskiego (Bracka 20).

Żołnierze kompanii "Grażyna" batalionu "Harnaś" w kościele Świętego Krzyża na Krakowskim Przedmieściu.

Barykada na ulicy Tamka.

Powstańcy na barykadzie na rogu ulic Puławskiej i Naruszewicza.

Walki o gmach PAST-y (Polska Akcyjna Spółka Telefoniczna) podczas powstania warszawskiego. Na zdjęciu żołnierz z powstańczym miotaczem ognia. Ciężkie zmagania o ten silnie broniony przez Niemców budynek trwały od drugiego dnia powstania do 20 sierpnia 1944.

Ulica Jasna podczas powstania warszawskiego. Na zdjęciu pożar kamienicy Jasna 7 - róg Moniuszki 8. Ulicą przechodzi ewakuująca się ludność cywilna.

Budowa barykady na ul. Szpitalnej w okolicy ul. Chmielnej.

Powstańcy na ulicy Brackiej 23. Widoczny na pierwszym planie żołnierz trzyma w ręku polski pistolet Vis. Drugi z powstańców używa niemieckiego pistoletu P08 Parabellum, potocznie nazywanego Lugerem (od nazwiska konstruktora).

Młodzi chłopcy podczas powstania warszawskiego. W narodowowyzwoleńczym zrywie udział wzięły setki dzieci. Najmłodsze kolportowały powstańczą prasę i służyły jako łącznicy lub przewodnicy w kanałach. Starsze z bronią w ręku walczyły z okupantem na pierwszej linii.

Ppłk Stanisław Kamiński ps. "Daniel" przy ulicy Puławskiej 130 dokonuje przeglądu kompanii K 1 i "Krawiec", przybyłych z Lasów Chojnowskich na pomoc powstaniu warszawskiemu.

Przed szeregiem tyłem od lewej stoją: rtm. Lech Głuchowski ps. "Jeżycki", plut. pchor. Tadeusz Krassowski ps. "Start", ppłk. Stanisław Kamiński ps. "Daniel". Na prawo od dwu stojących łączniczek: kpr. Zygfryd Wiśniewski ps. "Mściciel", strz. Józef Kraszewski ps. "Kot", st. strz. Janusz Różalski ps. "Magnus", w cyklistówce st. strz. Wacław Muszyński ps. "Tyka".

Jeńcy niemieccy wzięci do niewoli w gmachu PAST-y.

Grupa jeńców niemieckich przechodzi ulicą Jasną obok Filharmonii Warszawskiej.

Barykada na ulicy Szpitalnej przy placu Napoleona (obecnie pl. Powstańców Warszawy) zbudowana m.in. z unieruchomionego działa samobieżnego i szpul z kablami. Przed barykadą powstańcy.

Ludność niesie wodę wśród gruzów.

Powstańcy podczas kopania grobu dla poległego.

Zdobywanie mięsa podczas powstania warszawskiego. Mężczyźni w Śródmieściu przeciągają zabitego konia. Znajdujący się w potrzasku warszawiacy wkrótce zaczęli cierpieć na głód i pragnienie.

Powstańcy z batalionów "Golski" i "Zaremba-Piorun" składający broń w pobliżu pomnika Saperów na rogu ulicy 6 Sierpnia i Alei Niepodległości.

Przemarsz powstańców udających się do niewoli po kapitulacji powstania warszawskiego ul. Wolską obok kościoła św. Stanisława (fragment widoczny z lewej).

Wyjście mieszkańców z Warszawy po powstaniu warszawskim.