Porozumienie w sprawie finansowania badań na komórkach macierzystych

Polska oraz Litwa, Słowacja, Austria i Malta były temu przeciwne, gdyż - ich zdaniem - porozumienie otwiera drogę do finansowania badań, podczas których zabija się ludzkie embriony.

Porozumienie było nie do przyjęcia ze względów etycznych - tłumaczył polski sprzeciw minister nauki i szkolnictwa wyższego Michał Seweryński. Nie pozwala mi na to stanowisko rządu, parlamentu i moje własne sumienie - powiedział podczas posiedzenia polski minister.

Apelując o wyłączenie z finansowania Unii badań z wykorzystaniem ludzkich zarodkowych komórek macierzystych lub embrionów ludzkich, Seweryński przekonywał, że obecny stan wiedzy nie pozwala przewidzieć konsekwencji tych badań w wymiarze długoterminowym.

Wszyscy wiemy, że te badania nie są przeprowadzane dla samych badań - przekonywał z kolei szwedzki minister Leif Pagrotsky. Są bardzo ważne dla postępu w medycynie, dla osób, które cierpią np. na choroby Alzheimera czy Parkinsona.

Ostatecznie, po burzliwej dyskusji, podczas której starły się dwie skrajne koncepcje, ustalono, że unijne środki będą mogły służyć do finansowania badań na komórkach macierzystych tylko w tych krajach członkowskich, gdzie są one dozwolone, a naukowcy mają podlegać rygorystycznej kontroli, zgodnie z krajowymi przepisami.

Z funduszy siódmego programu ramowego nie będzie można finansować badań zmierzających do klonowania ludzi w celach reprodukcyjnych, zmiany dziedzictwa genetycznego człowieka.

Początkowo w grupie przeciwników finansowania przez UE kontrowersyjnych badań na komórkach macierzystych były także Niemcy, Włochy, Luksemburg i Słowenia. Ostatecznie do poparcia kompromisu przekonało je zobowiązanie Komisji Europejskiej, że nie będzie przyjmować wniosków o dofinansowanie projektów, które prowadzą do niszczenia ludzkich embrionów, w tym do pozyskiwania komórek macierzystych. Ale w tej samej deklaracji KE nie wykluczyła finansowania dalszych etapów badań, włączających embriony ludzkie.

Oznacza to, że UE będzie mogła finansować tylko badania na istniejących, pozyskanych z embrionów komórkach macierzystych oraz na dorosłych komórkach macierzystych.

Zdaniem Seweryńskiego, w badaniach prowadzonych nawet bez zamiaru zniszczenia embrionów ludzkich ostatecznie ulegają one niszczeniu. To jest instrumentalne traktowanie tego, co nazywamy życiem ludzkim - powiedział Seweryński.

Osiągnięcie porozumienia w sprawie finansowania badań na komórkach macierzystych umożliwiło przyjęcie zasad finansowania z budżetu UE wszelkich projektów badawczych w latach 2007-13 (tzw. siódmy program ramowy). Chodzi w sumie o nieco ponad 50 mld euro, z czego - jak szacował eurodeputowany Jerzy Buzek, sprawozdawca tematu w Parlamencie Europejskim - niespełna 0,1% może dotyczyć kontrowersyjnych badań.

Celem siódmego programu ramowego jest zniwelowanie różnicy wobec Stanów Zjednoczonych w zaawansowaniu badań oraz ożywienie wzrostu gospodarczego.

Po osiągnięciu porozumienia przez ministrów państw UE tekst wróci jeszcze do Parlamentu Europejskiego (drugie czytanie). Trudno jednak oczekiwać jakichś istotnych zmian, gdyż podczas pierwszego czytania, w czerwcu, eurodeputowani opowiedzieli się za możliwością finansowania badań na komórkach macierzystych.

Inga Czerny