Polityczna wojna o lektury. Lubnauer reaguje na zarzuty

- Ministerstwo Edukacji Narodowej nie pracuje nad zmianą kanonu lektur, a ataki prowadzone w mediach społecznościowych są polityczne i bazują na poważnych przekłamaniach - mówi WP wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer. Jednak wpisy w mediach społecznościowych w alarmistycznym tonie zbierają tysiące polubień i wywołują dyskusję wśród rodziców. Choć to debata, która ma niewiele wspólnego z rzeczywistością.

"Likwidacja obowiązkowych lektur w klasach IV–VI, zaledwie trzy dłuższe utwory w programie dla klas VII–VIII, zastąpienie prawdziwego czytania fragmentami, slajdami, "kręgami tematycznymi"... To był jawny sabotaż (…) Na szczęście tym razem udało się ten plan powstrzymać. Presja społeczna sprawiła, że ministerstwo się wycofało" - grzmiał były premier Mateusz Morawiecki. Choć ministerstwo nie podjęło żadnej decyzji w sprawie listy lektur.

Nieprawdziwych argumentów używała też Maria Kurowska z PiS. "Nowa deforma Nowackiej: w klasach IV-VI nie będzie lektur obowiązkowych! Naród bez dziejów, bez historii, bez przeszłości staje się narodem bez ziemi, narodem bezdomnym, bez przyszłości" - napisała, cytując kardynała Stefana Wyszyńskiego. W Wirtualnej Polsce tłumaczymy, o co chodzi w dyskusji na temat szkolnych lektur.

Debata w mediach społecznościowych jest efektem tekstu "Rewolucja w szkołach. Żegnaj długa listo lektur obowiązkowych! Nadciąga edukacja czytelnicza" w "Gazecie Wyborczej". "Prawdziwa rewolucja rozegra się w kontekście dłuższych lektur. Jako obowiązkowe wymieniono z tytułu jedynie trzy. Czemu mają służyć zmiany w kanonie, tłumaczy szefowa zespołu, który opracowuje podstawy do języka polskiego na potrzeby reformy edukacji 2026" - napisano w tekście. Tyle tylko, że "zmiany w kanonie" to dopiero robocze propozycje ekspertów. 

Wiceministra Katarzyna Lubnauer w rozmowie z WP wielokrotnie podkreśla, że resort edukacji nie pracuje nad zmianą kanonu lektur. - Dyskusja rozpętała się na bazie tekstu w "Gazecie Wyborczej", w którym przytoczono wypowiedzi szefowej zespołu ds. podstaw programowych z języka polskiego dr Kingi Białek, która jest zatrudniona przez Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy. Trzeba to uporządkować - mówi.

- Obecnie to eksperci w Instytucie Badań Edukacyjnych – Państwowym Instytucie Badawczym pracują nad nową podstawą programową, która ma być podstawą reformy od września 2026 roku. W ramach tych prac przygotowali jedną z wersji propozycji podstawy programowej z języka polskiego. To nie jest dokument Ministerstwa Edukacji Narodowej, bo koncepcja ekspertów dopiero we wrześniu miała być ministerstwu zaprezentowana - zaznacza.

- Proces od początku jest transparentny, bo chcemy, by nauczyciele na każdym etapie mogli wyrażać swoje zdanie. Z kolei eksperci mają prawo zgłaszać różne propozycje, bo szukamy najlepszych rozwiązań. Dodam, że zespół ds. podstaw programowych z języka polskiego zakończy swoje prace dopiero w sierpniu, a – zgodnie z przyjętym harmonogramem reformy – na przełomie września i października MEN przedstawi propozycje podstaw programowych do szerokich konsultacji publicznych - wyjaśnia Lubnauer.

Wiceministra dementuje też inne powtarzane hasła. - W przestrzeni publicznej pojawiły się nieprawdziwe zarzuty, że rzekomo propozycja może spowodować spadek czytelnictwa wśród uczniów, tymczasem w tej koncepcji jest wyraźnie wpisane, że na przestrzeni edukacji w klasach IV-VI uczniowie w każdej z nich będą mieli cztery lektury obowiązkowe. Wsłuchujemy się w głos środowiska nauczycielskiego, dlatego jednym z możliwych rozwiązań jest zwiększenie autonomii nauczycieli w wyborze konkretnych tytułów - dodaje.

Katarzyna Lubnauer zastrzega również, że już teraz - przed podjęciem decyzji w sprawie podstawy programowej - resort nie planuje rewolucji w lekturach. 

- Podkreślam jeszcze raz, że jako ministerstwo czekamy na propozycje IBE-PIB i dopiero po ich otrzymaniu będziemy się do nich odnosić i podejmować decyzje. Już teraz jest dla nas oczywiste, że w szkole musi pozostać kanon polskiej literatury, uwzględniający polski kod kulturowy. Jasne jest również to, że musimy również uczyć o historii współczesnej, czego do tej pory było za mało – i to także wnioski z dyskusji z nauczycielami, a także samymi uczniami i uczennicami - mówi. 

— Wszystko to, co buduje tożsamość narodową, jest bardzo ważne w dzisiejszych trudnych czasach i co do tego nie mamy żadnych wątpliwości. Ważne jest również to – i myślę, że taka idea przyświeca również ekspertom – że młodzi muszą się nauczyć czerpać przyjemność z czytania, a nie tylko z przeglądania krótkich filmików na telefonach, zatem – być może – część wartościowych lektur powinna być wybrana także przez nich – wspólnie z ich nauczycielami – by czytali je chętniej. Będziemy propozycje ekspertów IBE, w tym nauczycielek i nauczycieli praktyków, uważnie analizować - wyjaśnia Katarzyna Lubnauer. 

"Co się zmienia w kanonie lektur? Nic. Propozycje ekspertów, nawet te najbardziej emocjonujące, pozostają propozycjami ekspertów a nie działaniem MEN" - napisała w mediach społecznościowych ministra edukacji Barbara Nowacka. Przed dezinformacją ostrzega też resort w wydanym komunikacie. 

Patryk Michalski, dziennikarz Wirtualnej Polski