Polak skazany za szpiegostwo. "Mogłoby dojść do wymiany z Rosją"
Polska powinna zrobić wszystko, co możliwe, aby wyciągnąć z rosyjskiej kolonii karnej Mariana Radzajewskiego, skazanego na 14 lat więzienia za szpiegostwo. - W jego przypadku mogłoby dojść do wymiany szpiegów pomiędzy Rosją a krajami NATO - komentuje Piotr Niemczyk, były wiceszef wywiadu Urzędu Ochrony Państwa.
Rosja. Proces Mariana Radzajewskiego skazanego za szpiegostwo w 2019 roku. Według ekspertów ta sprawa mogła by się zakończyć wymianą szpiegów
Jak dowiaduje się WP, sprawa skazania polskiego szpiega Mariana Radzajewskiego była już tematem spotkania sejmowej komisji do spraw służb specjalnych. W 2019 roku, gdy rosyjskie media obszernie relacjonowały proces "polskiego szpiega" politycy dopytywali przedstawicieli służb wywiadowczych, czy faktycznie Polak brał udział w operacji specjalnej. Przedstawiciele Agencji Wywiadu mieli zaprzeczyć, że przedsiębiorca z Białegostoku realizował misję na zlecenie polskich służb specjalnych.
To nowy wątek w tej sprawie mieszkańca Białegostoku, który został skazany na 14 lat więzienia w rosyjskiej kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. Według Federalnej Służby Bezpieczeństwa Rosji próbował kupić, a następnie wywieźć do Polski elementy systemu rakietowego S-300.
Mimo wyraźnego zaprzeczenia ze strony służb, polska dyplomacja oficjalnie nie skomentowała wyroku. Do dziś uzyskaliśmy jedynie zapewnienie z MSZ, że Radzajewski "znajduje się pod opieką konsularną". 12 lutego opisywaliśmy, że po skierowaniu prośby o ekstradycję do Polski, został ukarany 70 dniami pobytu w celi izolacyjnej.
- Nie ma znaczenia czy Radzajewski był faktycznie szpiegiem, czy też jest jedynie ofiarą prowokacji. Jeśli ktoś zostaje skazany za szpiegostwo dla Polski i bez reakcji naszego rządu pozostawiamy go na lata w łagrze, to wysyłamy bardzo zły sygnał do innych naszych agentów. Podstawowa obietnica przy werbunku współpracowników wywiadu brzmi "jak wpadniesz, to zrobimy wszystko, żeby cię uratować" - komentuje Piotr Niemczyk.
Uważa, że Polska powinna zrobić wszystko, co możliwe, aby wyciągnąć z rosyjskiej kolonii karnej swojego obywatela. Według analizy Niemczyka przed 2018 rokiem (Polak aresztowano 23 kwietnia 2018 r.) rosyjskie służby specjalne poniosły duże straty. W Estonii zatrzymano 5 rosyjskich agentów, a w innych krajach NATO pojmano łącznie kilkunastu współpracowników rosyjskich służb, w tym także oficerów prowadzących.
- Polak oraz przetrzymywany w tej samej kolonii karnej Amerykanin są ofiarami politycznej strategii zakładającej zdobycie osób na wymianę - mówi dalej Niemczyk.
Wymiany szpiegów - ujawnione głośne sprawy
Przypomniał, że w 2018 roku doszło do wymiany szpiegów pomiędzy Estonią i Rosją. Z estońskiej strony uwolniono Artema Zinczenko, agenta wojskowego wywiadu GRU. Rosja uwolniła zaś estońskiego biznesmena Raivo Susi'ego, skazanego na 16 lat ciężkich robót w kolonii karnej za szpiegostwo.
W listopadzie 2019 roku wymiany szpiegów z Rosją dokonały Litwa i Norwegia. Dwóch obywateli Rosji wymieniono na dwóch Litwinów i Norwega.
W połowie 2015 roku doszło do wymiany osób skazanych za szpiegostwo pomiędzy Polską a Białorusią. Do kraju wrócił kapitan polskiego wojska, który był ekspertem, biorącym udział w międzynarodowych inspekcjach wojskowych m.in. na terenie Federacji Rosyjskiej i na Ukrainie. Został zatrzymany w Brześciu podczas odwiedzin rodziny. Skazano go na 7 lat więzienia. Po dyplomatycznych negocjacjach został on wymieniony na Siergieja H. skazanego w Polsce za szpiegostwo na rzecz Białorusi. Kulisy wymiany szpiegów relacjonował m.in. portal TVN24.pl.
Marek Biernacki: To sprawa dla sejmowej komisji służb specjalnych
- Sprawę Mariana Radzajewskiego poruszę na posiedzeniu sejmowej komisji do spraw służb specjalnych. Polskie państwo nie powinno pozostawiać tej historii bez mocnego komentarza. Rosjanie skazali na długoletnie więzienie naszego obywatela, a polska strona w żaden sposób nie odniosła się do tego wyroku - mówi Wirtualnej Polsce poseł Marek Biernacki, były szef MSWiA, a także były koordynator ds. służb specjalnych.
Scenariusz, że w grę wchodzi wymiana szpiegów, potwierdził towarzysz niedoli Polaka, Paul Whealan, były marines skazany w Rosji za szpiegostwo na 16 lat więzienia. W listopadzie 2020 roku Whealan posługując się prawdopodobnie nielegalnie zdobytą w więzieniu komórką, zadzwonił do dziennikarza stacji ABC News. Poinformował wówczas, że jego zatrzymanie jest reakcją rosyjskich służb na serię zatrzymań ich agentów.
2 lutego 2021 roku nowy sekretarz stanu USA Antony Blinken rozmawiał z rodziną Whelana. Zapewnił, że jego sprawa jest najwyższym priorytetem w kontaktach dyplomatycznych USA.
