Pilna zmiana ws. bezpieczeństwa. Będą wywłaszczenia?

Dokument, opracowany przez MON i opublikowany we wtorek przez Rządowe Centrum Legislacji, nosi datę 8 października. Chodzi o projekt ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie potrzeb obronności państwa oraz ustanawiania stref ochronnych dla terenów zamkniętych, oraz o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

"Zasadniczym celem opracowania niniejszego projektu ustawy jest pilna potrzeba uproszczenia i usprawnienia procesu inwestycyjno-budowlanego w zakresie przygotowania i realizacji strategicznych inwestycji dotyczących obronności państwa, które biorąc pod uwagę aktualną sytuację geopolityczną, powinny być traktowane jako priorytet przez wszystkie organy administracji państwowej" - napisano w uzasadnieniu.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Projekt dotyczy w szczególności "stworzenia odpowiednich, szczególnych ram prawno-organizacyjnych, dzięki którym możliwa będzie realizacja zadań inwestycyjnych dostosowujących infrastrukturę obronną do potrzeb realizacji celu publicznego". Przepisy są projektowane między innymi z myślą o wykonawcach "Tarczy Wschód".

Rada Ministrów przyjęła 10 czerwca uchwałę w sprawie ustanowienia "Narodowego Programu Odstraszania i Obrony - Tarcza Wschód", na którego realizację w latach 2024-2028 przewidziano 10 mld zł. Program zakłada budowę fortyfikacji i naturalnych przeszkód terenowych na odcinku około 800 km wzdłuż wschodniej i północnej granicy Polski, w województwach pomorskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim i podkarpackim.

"Przyjęcie powyższej podstawy prawnej jako punktu odniesienia przesądza jednocześnie o możliwości dokonania wywłaszczeń nieruchomości na cele realizacji tych inwestycji" - podano w uzasadnieniu. Rozwiązania przewidziane w projekcie mają służyć zarówno budowie infrastruktury wojskowej w nowych lokalizacjach, jak i rozbudowie już istniejącej, a także późniejszemu utrzymaniu wybudowanych obiektów i urządzeń.

"W przypadku budowania infrastruktury wojskowej w nowej lokalizacji, wybór lokalizacji będzie odbywał się wariantowo we wskazanym obszarze operacyjnym. W pierwszej kolejności będą uwzględniane nieruchomości z zasobu Skarbu Państwa oraz z zasobu jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku konieczności pozyskania nieruchomości będących własnością prywatną, nabywane one będą na potrzeby inwestycji przed złożeniem wniosku w ramach dobrowolnych umów, a w przypadku braku takiej możliwości zostaną one wywłaszczone za odpowiednim odszkodowaniem" - podał resort obrony.

Jeśli nie dojdzie do zawarcia dobrowolnej umowy, to ustawa przewiduje, że do wywłaszczenia dojdzie z dniem, w którym decyzja wojewody zezwalająca na inwestycję stanie się ostateczna.

Wówczas automatycznie wszczynane będzie postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania za wywłaszczenie, a wojewoda będzie miał 30 dni na ustalenie jego wysokości. Zdaniem autorów projektu to nie tylko przyspieszy realizację inwestycji, ale także doprowadzi do szybszego przyznania odszkodowania. Do zapłaty odszkodowania zobowiązany będzie inwestor, który także pokryje koszty ustalenia jego wysokości.

Ponadto projekt zawiera przepisy dotyczące stref ochronnych terenów zamkniętych. W takiej strefie będzie można ustanowić np. zakaz przebywania lub ograniczenia swobody poruszania się. Właściciel nieruchomości, która znajdzie się w takiej strefie, będzie mógł żądać odszkodowania lub wykupienia nieruchomości lub jej części.

Projekt ma także uregulować dopuszczalny poziom hałasu na granicy terenów zamkniętych przez MON, a w skrajnych przypadkach – sposób wprowadzania obszarów ograniczonego użytkowania. Autorzy projektu argumentują, że obecnie dopuszczalne poziomy hałasu powodują ograniczenia we właściwym przygotowaniu żołnierzy, gdy tymczasem obecna sytuacja geopolityczna "niewątpliwie powoduje konieczność zintensyfikowania szkolenia wojsk".

Zgodnie z przedłożeniem Agencja Mienia Wojskowego zostanie zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. MON w uzasadnieniu podaje, że przygotowując projekt, wzorowało się na przepisach o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji drogowych i przeciwpowodziowych, o strategicznych sieciach przesyłowych, lotniskach użytku publicznego oraz o Centralnym Porcie Komunikacyjnym.

W projekcie przewidziano, że ustawa wejdzie w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.