Pesach: żydowskie Święto Wyjścia z niewoli egipskiej
Ponad 250 osób zasiądzie w poniedziałek do kolacji sederowej (seder - hebr. porządek), organizowanej przy warszawskiej synagodze Nożyków; inni Żydzi rozpoczną Pesach (Paschę) w swoich domach. Święto to upamiętnia wyjście Izraelitów z niewoli egipskiej i trwa osiem dni (w Izraelu siedem).
05.04.2004 17:15
Święto Pesach (hebr. pominięcie), znane jako Święto Wyjścia czy Święto Przaśników to najważniejsze i najstarsze święto w tradycji judaizmu. Bóg - jak wierzą Żydzi - przychodząc z pomocą swojemu ludowi, zesłał na Egipt dziesięć plag: m.in. robactwo, dzikie zwierzęta, zarazę, trąd, grad, ciemności oraz śmierć pierworodnych.
Anioł śmierci, zabierając wszystko co pierworodne w Egipcie, ominął domy żydowskie, gdyż ich drzwi i progi skropione zostały krwią baranka, jak Bóg polecił uczynić Mojżeszowi i Aaronowi. Po przejściu tej ostatniej plagi nad Egiptem faraon zgodził się na wymarsz Izraelitów z Egiptu. Wkrótce potem wysłał jednak za nimi pościg. Morze Czerwone, przez które wcześniej przeszli Izraelici, pochłonęło wysłane przez faraona oddziały Egipcjan.
Podczas święta Pesach Żydzi kładą na specjalnym sederowym talerzu m.in. trzy kawałki macy (symbolizujące grupy Żydów, które wyszły z niewoli egipskiej), pieczone w ogniu mięso z kością, gorzkie zioła (gorycz niewoli) oraz jajko upieczone w popiele (symbol odrodzenia).
Jedzenie macy uzasadniane jest tym, że ciasto wyrabiane w pośpiechu przez Izraelitów w Egipcie nie zdążyło wyrosnąć. Macę może piec tylko osoba dorosła i musi się to odbyć w ciągu osiemnastu minut od zmieszania mąki z wodą, w innym przypadku ciasto zostanie uznane za chleb na zaczynie. Nie je się także potraw z drożdżami - jest to symboliczny sposób na pozbycie się nadęcia, pychy i arogancji.
W czasie Pesach nie można jeść niczego, co jest robione na zakwasie (co pochodzi z pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa i orkiszu), ma kwaśny smak (np. ocet) czy jest uzyskiwane drogą fermentacji. Te produkty muszą zostać także usunięte z domu.
Ortodoksyjni Żydzi nie jedzą (ani nie mają w domach) również ryżu, kukurydzy, orzeszków i warzyw strączkowych.
Wypijane w czasie kolacji sederowej cztery puchary wina przypominają cztery boskie obietnice: "Ja was wyprowadzę..., Ja was wybawię..., Ja was uwolnię..., Ja was przyjmę...". Napełnia się też piąty kielich - zwyczaj ten wiąże się z wiarą, że tego dnia domostwa Żydów odwiedza prorok Eliasz.
W dwa pierwsze i ostatnim dniu święta nie wolno wykonywać żadnej pracy. W synagogach czytana jest "Pieśń nad Pieśniami" i psalmy dziękczynne.
W Polsce - według encyklopedii PWN - Żydów zachowujących świadomie pamięć swojego pochodzenia jest około 15 tys., z czego około 4 tys. zrzeszonych w rozmaitych organizacjach żydowskich.
