Patriotyzm po polsku. Najnowsze badanie Wirtualnej Polski

Czym jest patriotyzm? Dla jednych to płacenie podatków, uczestnictwo w wyborach, dla innych gotowość do obrony kraju, dbanie o upamiętnienie bohaterów narodowych czy uczestnictwo w wydarzeniach patriotycznych.

W związku ze 104. rocznicą odzyskania niepodległości Wirtualna Polska postanowiła zapytać, czym jest dla nas polskość, jakie wartości uważamy za najważniejsze oraz jakie emocje odczuwamy wobec siebie.

Na przełomie października i listopada czytelnicy serwisów Wirtualnej Polski odpowiadali na szczegółowe pytania dotyczące ich odczuć związanych z naszym krajem.

Na początku zapytaliśmy o pierwsze skojarzenia ze słowem "polski". Najczęściej padały odpowiedzi związane z językiem oraz mową (39 proc.). Dalej znalazły się: ojczyzna (36 proc.), kraj/ziemia/terytorium (30 proc.) oraz symbole narodowe, takie jak hymn, flaga oraz godło (30 proc.).

Część osób wskazało także patriotyzm (26 proc.), wiarę (25 proc.), naród (24 proc.), dom i bliskość (24 proc.), odwagę i waleczność (24 proc.) oraz dumę (23 proc.).

Niemal wszystkie najczęściej występujące skojarzenia są nacechowane pozytywnie. Negatywne określenia pojawiały się dopiero od piętnastego miejsca: nietolerancja i ksenofobia (19 proc. wskazań), zacofanie i zaściankowość (17 proc.), zawiść (16 proc.), rząd i PiS (15 proc), a także bałagan i chaos (13 proc.).

Słowo "polski" kojarzy się najbardziej pozytywnie osobom z wykształceniem średnim i mieszkańcom miejscowości do 100 tys. mieszkańców.

Wszystkim grupom wiekowym słowo "polski" najbardziej kojarzy się z "językiem" oraz "polską mową", szczególnie najmłodszym respondentom (46 proc.).

Większość respondentów uważa się za patriotów. Z takim stwierdzeniem zgadza się łącznie 71 proc. osób, w tym "zdecydowanymi" patriotami jest 48 proc. ankietowanych.

Dumę z tego, że jest się Polakiem lub Polką odczuwa 63 proc. badanych, w tym wariant "zdecydowanie tak" wskazało 49 proc. osób.

Łącznie 63 proc. pytanych, przebywając za granicą, chętnie mówi o tym, że jest Polakiem i Polską. Odpowiedź "zdecydowanie tak" udzieliło 45 proc. respondentów.

58 proc. ankietowanych uważa, że polskie produkty są zazwyczaj wysokiej jakości (wariant "zdecydowanie tak" wybrało 24 proc.). Kolejne 54 proc. preferuje polskie marki/produkty przed zagranicznymi ("zdecydowanie tak" - 29 proc.).

Najwięcej osób nie zgadza się z twierdzeniem "czuję kompleksy wobec innych narodów Zachodu". Odpowiedzi przeczącej udzieliło łącznie 65 proc. osób, w tym 48 proc. ankietowanych "zdecydowanie" nie zgadza się z tym zdaniem.

Za patriotów najczęściej uważają się osoby, które mają co najmniej 55 lat. Wśród tej grupy wiekowej 74 proc. czuje się patriotami, przeciwnego zdania jest 13 proc. osób. 13 proc. nie ma zdania w tej kwestii.

Wśród Polaków w wieku 24 lat i mniej odpowiedzi twierdzącej udzieliło 67 proc. ankietowanych. Z kolei 21 proc. osób nie czuje się patriotami. 12 proc. się waha.

Wśród wszystkich respondentów największy odsetek osób (42 proc.) czuje się przede wszystkim Polakiem lub Polką, a dopiero później Europejczykiem lub Europejką. Z kolei 33 proc. pytanych czuje się na równi Polakami i Europejczykami.

Na trzecim miejscu (9 proc.) ex aequo znalazły się ankietowani, które czują się wyłącznie Polakami, a także osoby, które przede wszystkim czują się Europejczykami, a dopiero później Polakami.

Tylko Europejczykami czuje się 3 proc. osób. 1 proc. nie czuje się ani Polakiem, ani Europejczykiem. Wariant "żadne z powyższych" wskazało 3 proc. pytanych.

Z reguły im większa wielkość miejscowości tym częściej wskazywana identyfikacja "czuję się na równi Polakiem/Polką i Europejczykiem/Europejką..." oraz przewaga identyfikacji europejskiej nad polską.

Podobna zależność występuje w przypadku wykształcenia. Najwięcej osób, które identyfikują się wyłącznie jako Polacy, znajduje się wśród ankietowanych z wykształceniem poniżej średniego, najmniej wśród najlepiej wykształconych.

Z przeprowadzonego badania wynika, że większość Polaków ma dobre zdanie o sobie nawzajem. Pozytywne odczucia wobec innych osób wyraża łącznie 52 proc. ankietowanych (w tym "zdecydowanie pozytywne" 12 proc.).

Przeciwnego zdania jest 19 proc. pytanych (w tym wariant "zdecydowanie negatywne" wskazało 4 proc.). 30 proc. badanych nie ma zdania o rodakach.

Według raportu kobiety mają nieco bardziej pozytywne odczucia wobec innych Polaków niż mężczyźni (53 proc. do 51 proc.). Najniższy odsetek pozytywnych odpowiedzi odnotowano w grupie osób w wieku 25-34 lata.

W innych Polakach najbardziej lubimy to, że są gościnni, serdeczni i towarzyscy (43 proc. wskazań). Cenimy też zaradność (36 proc.), chęć niesienia pomocy innym (35 proc.), odwagę i waleczność (32 proc.), pracowitość (30 proc.), przywiązanie do wartości rodzinnych (29 proc.) i tradycji (25 proc.).

Część rodaków lubi u innych także dumę oraz honor (19 proc.), poczucie humoru (14 proc.), religijność (13 proc.), a także ambicję (8 proc.), szlachetność (7 proc.) i rzetelność (6 proc.).

W badaniu zapytaliśmy także o niepożądane cechy charakterów. U innych nie lubimy fanatyzmu religijnego (38 proc. wskazań), zawiści (37 proc.) oraz pesymizmu i narzekania (35 proc.).

U rodaków nie cenimy także skłonności do kłótni (31 proc.), braku tolerancji (30 proc.), pijaństwa (30 proc.) oraz zaściankowości (23 proc.).

Część ankietowanych wymieniło także zakompleksienie (22 proc.), głupotę (21 proc.), mściwość (13 proc.), pochmurność (11 proc.), brak otwartości (9 proc.), nieudolność (8 proc.) i lenistwo (7 proc.).

Badanie zrealizowane metodą CAWI przez Wirtualną Polskę w dniach 27 października – 3 listopada 2022 roku. W badaniu udziału wzięło 12 718 respondentów. Dane zostały doważone do struktury wieku i płci użytkowników WP Wiadomości i serwisów z kategorii Biznes.

Badanie powstało z inicjatywy Zespołu Badań i Analiz Wirtualnej Polski. Realizacja badania i opracowanie raportu: Marlena Modzelewska.