Otwarto nową siedzibę Muzeum Śląskiego na terenie dawnej kopalni Katowice

Muzeum powstało na terenie dawnej kopalni Katowice. XIX-wieczną kopalnię połączono z nowoczesną powierzchnią wystawienniczą umieszczoną pod ziemią i unikatowymi zbiorami. Główne ekspozycje pokazywane są w ośmiokondygnacyjnym budynku, którego połowa znajduje się pod ziemią. Przeszklone bloki zbudowane na powierzchni umożliwiają oglądanie wystaw w świetle dziennym.

Wystawy stałe zajmują ok. 6 tys. z 25 tys. mkw. powierzchni użytkowej. W piątek muzeum zaprezentowało pięć z sześciu zapowiadanych: "Światło historii" - Górny Śląsk na przestrzeni dziejów, Galerię sztuki polskiej 1800-1945, Galerię sztuki polskiej po 1945 roku, Galerię plastyki nieprofesjonalnej, "Laboratorium przestrzeni teatralnych - przeszłość w teraźniejszości" - wystawa ze zbiorów Oddziału Muzeum Śląskiego Centrum Scenografii Polskiej. Szósta wystawa stała - Galeria Śląskiej Sztuki Sakralnej - otwarta zostanie jesienią.

Do nowej siedziby muzealnicy wybrali 1400 eksponatów spośród ponad 118 tys. znajdujących się w posiadaniu Muzeum Śląskiego.

Najbardziej wyczekiwana ekspozycja to "Światło historii" - Górny Śląsk na przestrzeni dziejów. To 400 eksponatów, w tym m.in. pamiątek zebranych w latach 2012-13 podczas akcji "Dopiszmy się do historii". Wśród nich są: oprawiona za szkłem - pochodząca z 1919 roku - pamiątka ślubna składająca się z zasuszonego wianka panny młodej i bukiecika, porcelanowa patera - prezent zaręczynowy od Franciszka Strzelczyka dla narzeczonej Elżbiety z 1908 roku, fajansowy kufel do piwa z początku XX wieku oraz różaniec żołnierza z I wojny światowej.

Ekspozycja zaprasza widza w podróż przez charakterystyczne miejsca i wydarzenia związane z historią Górnego Śląska. Zwiedzanie rozpocznie się od wejścia do markowni kopalni Katowice (budynek, gdzie dawniej przechowywano tzw. marki np. z informacją o zmianie, na której pracowali górnicy) - jako symbolu miejsca, w którym znajduje się Muzeum Śląskie. Z markowni widz przejdzie do sali poświęconej dziejom najdawniejszym. Zwiedzający będzie miał okazję również podpatrzeć ulicę z okresu międzywojennego (rekonstrukcja), zobaczyć jak wyglądał pałac arystokraty.

Tam zwiedzający może stać się uczestnikiem tych wydarzeń: usiąść przy stoliku z czasów PRL-u, wziąć do ręki gazetę z tamtego okresu i poczytać. Nie brakuje też odniesień do industrialnej przeszłości regionu. Jednym z jej elementów jest artystyczna interpretacja maszyny parowej jako symbolu rewolucji przemysłowej, która dotarła na Górny Śląsk. Artystyczny model maszyny parowej powstał ze specjalnie grawerowanych plastrów szkła, w których środek wtopiono elementy metalowe.

Galeria sztuki polskiej 1800-1945 jest z kolei trzonem kolekcji przedwojennego Muzeum Śląskiego. Ekspozycja prezentuje wszystkie znaczące kierunki w sztuce polskiej lat 1800-1945, znane z podręczników szkolnych obrazy Józefa Chełmońskiego, Aleksandra Gierymskiego czy Stanisława Ignacego Witkiewicza. W podziemnej galerii znalazły się m.in. "Pożegnanie z pracownią" Jacka Malczewskiego, "Żydówka z cytrynami" ("Pomarańczarka") Aleksandra Gierymskiego, "Portret Józefa Ciechońskiego" Jana Matejki czy ostatnio kupiony "Kozak w stepie" Alfonsa Dunin Borkowskiego.

Galerię sztuki polskiej po 1945 roku tworzą obrazy, rzeźby, fotografie i pokazy multimedialne większości najwybitniejszych współczesnych polskich artystów, w tym m.in. dwustronny obraz "Abstrakcja geometryczna szara" Andrzeja Wróblewskiego, namalowany na płycie pilśniowej "AY" Zdzisława Beksińskiego, "Che. Następny kadr" z cyklu "Pozytywy" Zbigniewa Libery czy wideoarty Lecha Majewskiego.

Galeria plastyki nieprofesjonalnej odkrywa przed zwiedzającymi fenomen śląskich artystów nieprofesjonalnych, m.in. Teofila Ociepki, Erwina Sówki, Ewalda Gawlika, Pawła Wróbla. To jedyna taka kolekcja muzealna w kraju. Znaczna część ekspozycji poświęcona jest grupie plastycznej "Gwarek 58", która działała na kopalni Katowice od lat 50. Można tam również oglądać wystawę poświęconą przedstawicielom polskiej sztuki intuicyjnej, w tym Jana Nowaka, b. sztygara kopalni Katowice.

Ostatnia z wystaw stałych to "Laboratorium przestrzeni teatralnych - przeszłość w teraźniejszości" - ze zbiorów Oddziału Muzeum Śląskiego Centrum Scenografii Polskiej. Pokazuje zwiedzającym unikatową kolekcję dzieł scenograficznych oraz dokonań polskiej plastyki teatralnej. Zwiedzający mogą prześledzić, jak zmieniały się relacje widzów z aktorami od narodzin teatru w starożytnej Grecji, po współczesny teatr polskich "awangardowych" malarzy i architektów.

Podczas trzydniowego Festiwalu Otwarcia muzeum zwiedzi ok. 12 tys. osób. Jako pierwsi obejrzą oni podziemne wnętrza muzeum, wystawy stałe oraz instalację Leona Tarasewicza - "Modry". W programie festiwalu znalazły się m.in. multimedialne widowiska, dyskusje o Śląsku, projekcje filmów poświęconych regionowi.

Budowa nowej siedziby muzeum (w pobliżu katowickiego Spodka) trwała od lipca 2011 r. Obiekt zaprojektowała austriacka pracownia Riegler Riewe. Koszt budowy muzeum wyniósł ok. 274 mln zł, z czego 85 proc. pokryły środki unijne. Pozostała część pieniędzy to środki własne Urzędu Marszałkowskiego Woj. Śląskiego i 2,3 mln zł dotacji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.