Ostatnie pożegnanie Margaret Thatcher

W anglikańskiej katedrze św. Pawła w Londynie odbyły się uroczystości żałobne zmarłej w ubiegłym tygodniu byłej premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher. W nabożeństwie udział wzięła m.in. królowa Elżbieta II i ok. 2,3 tys. gości ze 170 państw.

Była brytyjska premier zmarła w ubiegłym tygodniu w wieku 87 lat.

Uroczystości pogrzebowe mają wyjątkowy charakter, co budzi sprzeciw części przeciwników konserwatywnej premier. Niektórzy przyszli z transparentami wyrażającymi oburzenie z powodu kosztów pogrzebu, ocenianych na 8-10 mln funtów. Już wcześniej nie ukrywali oni radości z jej śmierci i zapowiadali, że na znak sprzeciwu odwrócą się plecami do trumny, która w kondukcie żałobnym będzie przemierzała ulice Londynu.

W związku z uroczystościami pogrzebowymi Żelaznej Damy porządku na ulicach Londynu pilnuje 4 tysiące policjantów.

(PAP/WP.PL/meg)

Trumna z ciałem byłej brytyjskiej premier Margaret Thatcher opuściła w o godz. 11.00 czasu polskiego kaplicę w siedzibie parlamentu, skąd przewieziono ją w uroczystym pochodzie do katedry św. Pawła w Londynie, gdzie odbyły się uroczystości żałobne.

Noc z wtorku na środę w okolicy XVII-wiecznej katedry spędziły dziesiątki osób mających nadzieję, że ujrzą trumnę i wojskową eskortę. Przed rozpoczęciem uroczystości w środę rano zbierały się już setki ludzi. We wtorek w prywatnej ceremonii w kaplicy uczestniczyło ok. 100 członków rodziny zmarłej, bliskich i polityków.

Na zdjęciu: trumnę z ciałem Żelaznej Damy niosą przedstawiciele wszystkich rodzajów sił zbrojnych Wielkiej Brytanii

W nabożeństwie uczestniczyli premier Donald Tusk, ministrowie Radosław Sikorski i Jacek Rostowski oraz były prezydent Lech Wałęsa. Pojawili się były prezydent Czech Vaclav Klaus, były sekretarz stanu USA Henry Kissinger, ostatni prezydent RPA w okresie apartheidu Frederik Willem de Klerk, minister spraw zagranicznych Niemiec Guido Westerwelle.

W środowych uroczystościach pogrzebowych Thatcher uczestniczyła także królowa Elżbieta II i książę Filip oraz osobistości z około 170 krajów świata.

Żelazną Damę żegnało w Londynie m.in. dwóch szefów państw, 11 premierów, 17 ministrów spraw zagranicznych, a także brytyjscy ministrowie i wiceministrowie oraz ok. 30 członków jej trzech gabinetów z lat 1979-1990.

Obok: były premier Wielkiej Brytanii Gordon Brown wita się z żoną innego byłego premiera, Cherie Blair

Głównym wątkiem nabożeństwa w katedrze była idea ofiarnej służby ojczyźnie. Wyboru patriotycznych hymnów dokonała sama lady Thatcher, w czym jeden z komentatorów dopatrzył się śladów jej wychowania w duchu metodystycznym.

Grano kompozycje angielskich kompozytorów Ralpha Vaughana Williamsa i Edwarda Elgara. Odśpiewano m.in. hymn "I Vow to Thee My Country" (Ślubuję ci, mój kraju), który był wykonywany także podczas ślubu i pogrzebu księżnej Diany.

Fragmenty Pisma Świętego odczytali wnuczka lady Thatcher, 19-letnia Amanda, oraz brytyjski premier David Cameron. Nabożeństwu przewodniczył dziekan katedry św. Pawła David Ison. Homilię wygłosił biskup Londynu Richard Chartres, który zaznaczył, że "życie lady Thatcher upłynęło w ogniu politycznych kontrowersji". Końcowym akordem uroczystości było błogosławieństwo abp. Canterbury Justina Welby'ego.

Na zdjęciu: wnuczka Margaret Thatcher Amanda.

Wcześniej karawan z trumną Thatcher opuścił budynek brytyjskiego parlamentu o godz. 10 (11 czasu polskiego) i trasą prowadzącą przez Whitehall, Plac Trafalgaru i ulicą Strand dotarł do kościoła św. Klemensa, gdzie po krótkiej modlitwie z udziałem dwóch hierarchów, w tym kapelana Królewskich Sił Powietrznych (RAF), trumnę przełożono na lawetę.

W kościele znajduje się 11 ksiąg z nazwiskami wszystkich poległych lotników, począwszy od 1912 r. Jest też witraż nawiązujący do wkładu polskich lotników w bitwę lotniczą o Wielką Brytanię i mozaika z emblematami wszystkich polskich eskadr walczących u boku RAF.

Po uroczystości w kościele św. Klemensa trumnę przejęło wojsko, inaugurując ceremonialną procesję z orkiestrą wojskową w tempie 70 kroków na minutę ulicami City do katedry św. Pawła. Grano marsze żałobne Beethovena, Mendelssohna i Chopina.

Obok: Carol Thatcher, córka byłej brytyjskiej premier

Trumnę umieszczono na lawecie z czasów I wojny światowej, zaprzęgniętej w szóstkę czarnych koni. Przed katedrą trumnie z ciałem byłej premier oddano honory wojskowe. Obecnych było również 60 pensjonariuszy domu opieki i szpitala dla weteranów wojskowych Royal Hospital Chelsea, działającego od 1695 r. Właśnie na cmentarzu przylegającym do tej placówki zostaną złożone prochy lady Thatcher, tam też spoczywa jej mąż Denis.

Ważna rola w ceremonialnej procesji przypadła 1. Batalionowi Walijskiej Straży, który odznaczył się w wojnie o Falklandy w 1982 r. Trumnę nieśli żołnierze kilku formacji w tym jeden z Brygady Gurków, Nepalczyków w służbie brytyjskiej.

Zamilkł zegar Big Ben, a z Tower oddano honorowe salwy armatnie. Ludzie zebrani na trasie przemarszu trumny, spowitej w narodową flagę, klaskali na znak uznania dla zmarłej i rzucali kwiaty. Wznoszono także okrzyki dezaprobaty m.in. "Marnotrawstwo pieniędzy". Uwagę zwracał transparent "Spoczywaj w niesławie".

W ocenie jednego z komentatorów połączonym siłom rządzącej Partii Konserwatywnej, Kościoła anglikańskiego i BBC udało się wystawić imponujący spektakl, choć nie zawsze tym trzem instytucjom jest po drodze.

Na zdjęciu: sir Mark Thatcher, syn Żelaznej Damy

Uroczystość zaplanowano w najdrobniejszych szczegółach, podstawowy plan przygotowano już pięć lat temu, jeszcze za poprzedniego, laburzystowskiego rządu. Zdecydowano nie tylko, które formacje będą reprezentowane, ale nawet żołnierzy dobrano tak, by przy wnoszeniu trumny po schodach katedry najwyższy z nich szedł na końcu. Ten właśnie moment ceremonii uznano za najtrudniejszy.

Przed katedrą św. Pawła, gdzie odbędzie się główna uroczystość pogrzebowa, zebrała się pewna liczba ludzi z antythatcherowskimi transparentami, ale było ich znacznie mniej niż tych, którzy przyszli z brytyjskimi flagami. Napisy na transparentach wyrażały oburzenie z powodu kosztów pogrzebu, ocenianych na 8-10 mln funtów.