Od biednego chłopca do "rzeźnika z Bałkanów"

Po aresztowaniu w 2008 r. politycznego przywódcy Serbów bośniackich Radovana Karadżicia, Mladić stał się poszukiwanym numer jeden na liście oenzetowskiego trybunału ds. zbrodni wojennych w dawnej Jugosławii. Trybunał haski oskarża go o masakrę blisko 8 tys. bośniackich Muzułmanów (Bośniaków), głównie mężczyzn i chłopców, w Srebrenicy w 1995 r. oraz oblężenie Sarajewa, w którym zginęło blisko 12 tys. ludzi.

Ujęcie i ekstradycja Mladicia oraz pozostającego wciąż na wolności i poszukiwanego przez trybunał Gorana Hadżicia, wojennego "prezydenta" Serbów chorwackich, to główny warunek przystąpienia Serbii do Unii Europejskiej.

Ratko Mladić urodził się 12 marca 1942 r. we wsi Bożanovici koło Kalinovnika na wschodzie Bośni. Miał dwa latka, kiedy jego ojciec Nedja został zamordowany przez chorwackich faszystów, ustaszy, którzy podobnie jak Muzułmanie, zostaną jego największymi wrogami - pisze agencja AFP. Jak dodaje, Mladić będzie kontynuował ideę "Wielkiej Serbii" i podawał się za obrońcę "narodu serbskiego zagrożonego ludobójstwem i unicestwieniem przez przenikanie islamu na ziemie europejskie".

Według znajomych Mladicia, na jego charakter w dużej mierze wpłynęła bieda, której doświadczył w dzieciństwie. Po śmierci męża jego matka, Stana, pozostała bez pracy.

Nastoletni Ratko uczył się w Wojskowej Szkoły Przemysłowej w podstołecznym Zemunie, ale szybko zrezygnował. W 1961 r. dostał się do Akademii Wojskowej w Belgradzie, którą skończył w 1965 r. i przeszedł do czynnej służby. Oficerem Jugosłowiańskiej Armii Ludowej (JNA) był do rozpadu Jugosławii w 1992 r.

W 1966 r. uczęszczał do Akademii Sztabu Generalnego. Karierę wojskową rozpoczął w Skopje jako podporucznik, stopniowo awansując. W 1986 r. został pułkownikiem. W 1991 r. przeniesiono go do Prisztiny, a następnie do Knina, który później stał się stolicą samozwańczej, separatystycznej Republiki Serbskiej Krajiny w Chorwacji. W 1991 r. decyzją Prezydium Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii (SFRJ) Mladić otrzymał stopień generała-majora.

Będąc przywódcą serbskiej milicji separatystycznej w Chorwacji, w 1992 r. po proklamowaniu Republiki Serbskiej w Bośni i Hercegowinie (RS), został mianowany przez jej parlament dowódcą sił serbskich w Bośni i Hercegowinie (BiH). Otrzymał też awans na generała-pułkownika.

W czasie wojny dowodził oblężeniem stolicy BiH, Sarajewa, od kwietnia 1992 r. do grudnia 1995 r. Była to najdłuższa blokada miasta od czasów II wojny światowej. Oblężenie Sarajewa stało się symbolem wojny bośniackiej. Od ognia artyleryjskiego i kul snajperów zginęło w nim 11 700 mieszkańców, w tym 1 500 dzieci.

W lipcu 1995 r. żołnierze Mladicia zajęli muzułmańską enklawę w Srebrenicy, teoretycznie będącą pod ochroną sił ONZ, i dokonali masakry na blisko 8 tysiącach nieuzbrojonych Muzułmanów.

W listopadzie 1996 r. Mladić został zwolniony z zajmowanego stanowiska dowódcy sił zbrojnych RS na mocy dekretu prezydent Serbów bośniackich Biljany Plavszić. Prezydent Plavszić z kolei została skazana na 11 lat więzienia w lutym 2003 r., lecz została zwolniona przed czasem pod koniec października 2009 r.

Mladić zaczął ukrywać się w wykopanym w zboczu góry Veliki Żep bunkrze w pobliżu wsi Han Pijesak, ok. 50 km od Sarajewa. Zbudowany w latach 60. obiekt pomyślany też jako schron przeciwatomowy, w czasie wojny w BiH służył Mladiciowi jako kwatera główna. Następnie generał przeniósł się do Belgradu, gdzie żył przez jakiś czas. Na dobre zniknął w 2001 r., kiedy aresztowano byłego prezydenta Jugosławii Slobodana Miloszevicia.

W 2002 r. władze Serbii formalnie odesłały go na emeryturę, którą oficjalnie odebrano mu w 2005 r. pod naciskiem wspólnoty międzynarodowej.

W lutym 2006 r. służby wywiadowcze w Belgradzie poinformowały, że Mladić miał ochronę serbskiej armii do czerwca 2002 r.

11 czerwca 2009 r. telewizja bośniacka nadała zdjęcia Mladicia, potwierdzając, że niektóre z nich były zrobione - jak to określono - "niedawno, być może nawet ostatniej zimy".

Jeszcze w kwietniu br. jego żona, Bosiljka, twierdziła, że Mladić nie żyje oraz że przeszedł trzy udary mózgu, gdy ukrywał się w Belgradzie, i bez medycznej pomocy nie byłby w stanie utrzymać się przy życiu.

Ratko Mladić ożenił się w 1966 r.; ma syna Darko (1969 r.) i wnuczęta Stefana (2006 r.) i Anastaziję (2001 r.). W 1994 r. 23-letnia wówczas córka Mladiciów, Ana, studentka medycyny, popełniła samobójstwo. Rodzina mieszka w Belgradzie.

Mladić jest amatorem miodu i pszczelarstwa. Jest również namiętnym szachistą.