O hierarchiach społecznych na wystawie "Wywyższeni" w Muzeum Narodowym
Sarkofag z okresu starożytnego Egiptu i ogromne zdjęcie odzianej w suknię z surowego mięsa piosenkarki Lady Gaga - m.in. te obiekty znalazły się na wystawie "Wywyższeni. Od faraona do Lady Gagi", której otwarcie odbędzie się w Muzeum Narodowym. Wystawa poświęcona jest mechanizmom władzy i wszechobecności hierarchii - od starożytności po współczesność.
Czwartkowy wernisaż odbędzie się podczas uroczystego otwarcia po zmianach Muzeum Narodowego w Warszawie - z udziałem prezydenta Bronisława Komorowskiego i ministra kultury Bogdana Zdrojewskiego. Muzeum rozpoczyna w czwartek obchody 150-lecia swego istnienia.
- "Wywyższeni" to wystawa bez precedensu. Takiej ekspozycji nigdzie w Europie nie było - mówił podczas czwartkowego spotkania z dziennikarzami opiekun naukowy ekspozycji prof. Krzysztof Pomian.
Wystawa opowiada o hierarchii w sztuce - od czasów najdawniejszych po dzisiejszy świat, zdominowany przez media. - Kiedyś o wywyższeniu decydowała religia bądź władza, a teraz - popularność i masowa, medialna kultura - opowiada dyrektor Muzeum Narodowego Agnieszka Morawińska.
Wizytówką wystawy jest zestawienie w holu muzeum wizerunków dwóch kobiet, które osiągnęły wysoki status w społeczeństwie swojej epoki. Jedna z nich, Dorota de Biron pochodziła z książęcego rodu i za sprawą urodzenia, ale też urody i intelektu, była powszechnie podziwianą osobistością późnego XVIII wieku, celebrytką ówczesnej kultury dworskiej. Amerykańska piosenkarka Lady Gaga, która na zdjęciu w muzeum prezentuje się w sukni z surowego mięsa to - zdaniem autorów wystawy - ikona współczesności, wywyższona poprzez władzę jaką sprawuje nad lansującymi ją mass mediami.
- To jest wystawa o ludziach, którzy z takich lub innych przyczyn - z tytułu władzy, wiedzy, bogactwa czy rozgłosu - są postawieni ponad innymi. Jest też o historii procesów wywyższania, o przywilejach, które przysługują osobom z tytułu wywyższania i o tym, jak niektóre z tych przywilejów uległy demokratyzacji - opowiadał prof. Pomian.
Za przykład podał m.in. prawo do nieśmiertelności, które przysługiwało faraonowi egipskiemu. - Kuto mu posągi w najtrudniejszym do obróbki kamieniu jaki istnieje, a dziś stało się to prawem każdego, kto sobie wybuduje nagrobek na cmentarzu. Albo prawo do twarzy, które przysługiwało tylko osobom, które mogły zamówić portret u malarza lub popiersie u rzeźbiarza. Teraz przysługuje każdemu, kto sobie zrobi zdjęcie (...). Techniki i przemiany społeczne, często wzmacniające się nawzajem przyczyniły się w istotny sposób do tego, że przywileje wywyższonych, sam charakter wywyższenia, uległ bardzo istotnym zmianom - tłumaczył Pomian.
Nawiązując do postaci Lady Gagi, zauważył, że jest ona świetnym przykładem osoby wywyższonej przez media. - To zjawisko, które zaczęło istnieć w momencie pojawienia się masowej prasy, choć tak naprawdę zaistniało dopiero w momencie pojawienia się mediów elektronicznych - od telewizji poczynając. Umiejętność kreowania własnego wizerunku przysługuje teraz każdemu z nas. Ale są tacy, którzy umieją robić to lepiej niż inni. Lady Gaga - z całym dla niej szacunkiem - jest wybitną specjalistką w tej dziedzinie i właściwie to w pewnym sensie wystarcza - ocenił Pomian.
Wystawę tworzy około 550 dzieł, głównie ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. Są wśród nich kartonaż mumii faraona, strój koronacyjny - atrybut władzy monarszej, luksusowe współczesne gadżety. Marmurowe głowy i popiersia z dawnych epok zestawione są z wizerunkami współczesnych celebrytów, osobistości ze świata kultury, polityki, sportu. Portrety te, prezentowane są w zmieniających się sekwencjach na nowoczesnych tabletach.
Ekspozycję można będzie zwiedzać do 23 września 2012 roku.