Nocna inauguracja rokowań o członkostwie Chorwacji w UE

Inauguracja rozmów członkowskich z Chorwacją nastąpiła w kilkanaście minut po analogicznej inauguracji rokowań z Turcją. Poprzedziło ją o zaledwie ok. półtorej godzinę podjęcie decyzji w sprawie rozpoczęcia rokowań z byłą republiką jugosłowiańską. Obradujący w Luksemburgu ministrowie spraw zagranicznych 25 krajów Unii Europejskiej podjęli tę decyzję przed północą, zapowiadając jej "niezwłoczne" wykonanie.

Decyzję o rozpoczęciu rozmów umożliwiła naczelna prokurator Trybunału Haskiego ds. Zbrodni Wojennych w dawnej Jugosławii Carla del Ponte, która w poniedziałek opublikowała raport stwierdzający, że Chorwacja w pełni współpracuje trybunałem. Wcześniejsze krytyczne stanowisko trybunału blokowało rozpoczęcie rokowań akcesyjnych z Chorwatami.

Premier Chorwacji Ivo Sanader oświadczył, iż jest to wielki dzień dla jego kraju. Chorwacja będzie kontynuować reformatorski kurs i nadal będzie współpracować z trybunałem - zapowiedział. Z kolei prezydent Chorwacji Stipe Mesić ostrzegł w Zagrzebiu przed nadmierną euforią. Czeka nas wielki nawał pracy, którą musimy wykonać, by zapewnić naszym obywatelom lepsze życie - powiedział.

Wstępnie przewidywano, że inauguracja rozmów z Zagrzebiem odbędzie się w marcu br. W początkach roku postanowiono jednak przełożyć ją na termin późniejszy, ponieważ władze chorwackie nie współpracowały w odpowiednim stopniu z haskim trybunałem.

Brak współpracy uniemożliwiał pociągnięcie do odpowiedzialności obywateli chorwackich, którzy popełnili przestępstwa w czasie działań wojennych w pierwszej połowie lat 90. Chodzi tu przede wszystkim o chorwackiego generała Ante Gotovinę, uznawanego we własnym kraju za bohatera walk o niepodległość, a jednocześnie bezskutecznie ściganego listem gończym przez haski trybunał.

Mogę powiedzieć, że od kilku tygodni Chorwacja w pełni z nami współpracuje i robi wszystko co może, by zlokalizować i aresztować generała Ante Gotovinę - oświadczyła del Ponte w Luksemburgu.

W końcu Chorwacja zrozumiała, że jej demokratyczna przyszłość zaczyna się od współpracy z trybunałem - powiedziała na konferencji prasowej pani prokurator. Nie było łatwo. Tym bardziej jestem szczęśliwa. Życzyłabym sobie, by Serbia i Czarnogóra współpracowały z trybunałem tak, jak współpracuje obecnie Chorwacja - dodała. Przyznała jednak, że w pełni szczęśliwa będzie dopiero po aresztowaniu Gotoviny.

Głównym sojusznikiem Chorwacji wśród krajów członkowskich UE była powiązana z nią wiekami wspólnej historii Austria, która jednocześnie w ostatnich dniach uparcie blokowała rozpoczęcie rozmów członkowskich z Turcją. Według nieoficjalnych przypuszczeń mogło dojść do stworzenia przez Austriaków swoistego iunctim między ich zgodą na rozpoczęcie rokowań z Ankarą a zgodą innych krajow na odblokowanie rokowań z Zagrzebiem.

Oficjalnie jednak zdementowano istnienie takiej transakcji wiązanej. Brak też na nią jakichkolwiek dowodów, jeśli nie liczyć zbieżności czasowej obu inauguracji, które nastąpiły tuż po sobie w terminie i trybie dość nadzwyczajnym, w środku nocy, po kilkudziesięciogodzinnym maratonie negocjacyjnym, który bardzo długo nie przynosił żadnego rezultatu.