New York Times: "Sąsiedzi" to cała prawda o Jedwabnem

W przeglądzie książek New Tork Timesa ukazała się recenzja książki Jana Tomasza Grossa "Sąsiedzi". Autor recenzji Steven Erlanger twierdzi, iż jest ona ważną pozycją wyjaśniającą kolejne elementy zagłady Żydów.

9 kwietnia 2001, 06:16

W recenzji zatytułowanej "Usłużni kaci Hitlera" Erlanger pisze, że dzieło Jana Grossa jest ważnym wkładem do literatury o ludobójstwie i bestialstwie w czasie II wojny światowej. Jak podkreśla autor, dla wielu Polaków Jedwabne jest szokiem; jest historycznym faktem, z którego muszą się rozliczyć. Książka Grossa - czytamy w recenzji - prowokuje także do zadania pytania, w ilu jeszcze miejscowościach w Polsce doszło do podobnych pogromów Żydów, których dopuścili się Polacy w czasie wojny. Dlaczego mieszkańcy Jedwabnego zamordowali 1600 swoich żydowskich sąsiadów.

Główny zarzut, jaki im stawiano - to współpraca z Rosjanami i komunistami; ale - według Erlangera - Gross pokazuje tylko kilka takich przypadków. Jeśli mamy dyskutować o odpowiedzialności Polaków za Holocaust, musimy dokładnie przeczytać książkę "Sąsiedzi" o tej brutalnej masakrze - uważa recenzent.

W tej samej gazecie zamieszczono w niedzielę komentarz Tiny Rosenberg, która uważa, że stosunek Polaków do zbrodni w Jedwabnem zmienił się. Reakcja na poprzednie zarzuty była obronna i antysemicka. Tym razem reakcja rządu i społeczeństwa jest zdecydowanie inna. Autorka stwierdza, że coraz więcej osób przyznaje, że to polscy mieszkańcy Jedwabnego byli sprawcami mordu na Żydach. Polska staje się krajem normalnym - pisze Rosenberg w artykule "Polska nie przymyka oczu na brzydką prawdę".

Według Jana Tomasza Grossa, 10 lipca 1941 r. Polacy z Jedwabnego i okolic spalili ok. 1600 Żydów. Nie jest wyjaśniona rola niemieckich okupantów w tej zbrodni. Okoliczności mordu bada Instytut Pamięci Narodowej.(kar)