NATO i Rosja grają na zwłokę w sprawie tarczy rakietowej
Zdaniem Stephena Larrabee, eksperta grupy
badawczej RAND Corporation, na zbliżającym się szczycie w
Bukareszcie NATO nie udzieli wyraźnego poparcia planom
umieszczenia tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach, gdyż czeka
na stanowisko przyszłej administracji USA w tej sprawie.
Rząd USA nie uzyska od NATO formalnej decyzji w sprawie tarczy, lecz raczej tylko pewne ogólnikowe oświadczenie o poparciu tego planu i potrzebie dalszych badań nad tym projektem. Nie można oczekiwać niczego, co by oznaczało zgodę na jej rozmieszczenie - powiedział Larrabee, który był wyższym urzędnikiem w Radzie Bezpieczeństwa Narodowego USA w okresie, gdy kierował nią Zbigniew Brzeziński (1977-1981).
Zdaniem eksperta w krajach NATO istnieją obawy, że tarcza przyczyni się do pogorszenia stosunków z Rosją, i zważywszy że w przyszłym roku rządy obejmie nowa administracja, większość Europejczyków będzie wolała poczekać i zobaczyć, jakie będzie jej stanowisko w tej sprawie.
W polsko-amerykańskich negocjacjach na temat tarczy obie strony zgodziły się, że plan jej rozmieszczenia w Europie powinien zyskać poparcie krajów NATO.
Zapytany, jakie są szanse, że Rosja pogodzi się z umieszczeniem bazy amerykańskiego systemu obrony antyrakietowej (tarczy) w Polsce i zaprzestanie dalszych protestów i pogróżek, Larrabee odpowiedział, że Rosji bardzo trudno będzie się z tym pogodzić.
Ekspert RAND powiedział, że Rosję będzie trudno uspokoić, a Rosjanie boją się, że w dalszej perspektywie system zostanie rozbudowany. To, co planuje się rozmieścić teraz (baza wyrzutni 10 rakiet przechwytujących i radar), to Rosji oczywiście nie zagraża, ale Rosjanie obawiają się, że później Ameryka zbuduje w Polsce i Czechach infrastrukturę, którą można będzie rozbudować tak, że ograniczy ona rosyjskie możliwości uderzenia odwetowego.
Rosja także będzie czekać na wybory w USA i dlatego nie chce na razie zawierać żadnego porozumienia z Waszyngtonem o tarczy. Czeka, co następna administracja zaoferuje - chociaż po wizycie w Moskwie sekretarz stanu Condi Rice i ministra obrony Roberta Gatesa wydaje się, że Rosjanie sprawiają wrażenie zainteresowanych przynajmniej wysłuchaniem tego, co USA mają już teraz do zaproponowania - dodał.
Jeżeli władzę w Białym Domu obejmie prezydent z Partii Demokratycznej, która ma znacznie bardziej sceptyczny pogląd co do potrzeby tarczy w Europie, realizacja planów jej budowy - jak się powszechnie uważa - może ulec zahamowaniu.
Zdaniem Larrabeego, jeżeli nawet dojdzie w tym roku do porozumienia USA z Polską i Czechami o tarczy, to szanse na rozpoczęcie jej budowy za kadencji prezydenta Busha są znikome.
Ekspert stwierdził, że fundusze na to obciął Kongres i nie będą przywrócone, dopóki ewentualne porozumienia nie zostaną ratyfikowane przez parlamenty obu państw.
Tomasz Zalewski