Muzeum Historii Żydów Polskich tematem przesłuchań w Komisji Helsińskiej

Podsekretarz stanu w kancelarii prezydenta RP, Ewa Juńczyk-Ziomecka, wicedyrektor muzeum Ewa Wierzyńska, oraz przewodniczący Północnoamerykańskiej Rady muzeum Sigmund A.Rolat przedstawili komisji koncepcję muzeum i stan przygotowań do jego budowy.

Ceremonia położenia kamienia węgielnego pod budowę odbyła się w czerwcu ub.roku. Muzeum ma zostać ukończone w 2010 r. Całkowity koszt budowy, wraz ze stworzeniem stałej wystawy, wyposażeniem budynku, kosztami operacyjnymi w latach 2008-2010, kosztami promocji i programów edukacyjnych obliczono na 144 milionów dolarów.

Sfinansowanie projektu jest już zapewnione w 75%, dzięki dotacjom rządu RP i miasta Warszawy, funduszom prywatnym i wkładzie rządu Niemiec (7,6 mln dolarów). Do 2010 r. będzie trzeba jeszcze zebrać 35 mln dolarów.

Muzeum liczy na pomoc Kongresu USA. Jesienią ub.roku Izba Reprezentantów uchwaliła przeznaczenie pięciu mln dolarów na ten cel, ale aby fundusze ostatecznie przyznano, musi je uchwalić także Senat. Projekt odpowiedniej ustawy w Senacie przygotowuje senator Bob Menendez ze stanu New Jersey.

Demokratyczny współprzewodniczący Komisji Helsińskiej, kongresman Alcee Hastings obiecał, że wraz ze swym republikańskim kolegą Chrisem Smithem pomoże szybko uchwalić fundusze dla muzeum.

Hastings interesował się na przesłuchaniach "ponownym wzrostem antysemityzmu" w Polsce. Dyrektor Wierzyńska zapewniła go, że muzeum będzie się zajmowało także i tą sprawą. Wspomniała tu m.in. o dyskusji o książce J.T.Grossa "Strach" poświęconej pogromowi kieleckiemu i innym incydentom antyżydowskim w Polsce bezpośrednio po wojnie.

Urodzony i wychowany w Polsce Sigmund Rolat przypomniał, że dzisiejsza Polska to nie Polska bezpośrednio powojenna, komunistyczna. Niestety, pewne stereotypy trwają także wśród moich żydowskich przyjaciół w USA - powiedział.

W oświadczeniu przekazanym komisji jej współprzewodniczący, senator Benjamin Cardin, który nie przyszedł na przesłuchanie, wyraził nadzieję, że Polska uchwali ustawę o restytucji mienia żydowskiego zagrabionego przez niemieckie władze okupacyjne i potem znacjonalizowanego przez władze PRL.

Żałuję, że ten problem nie został jeszcze rozwiązany - oświadczył senator.

Na spotkaniu w poniedziałek z organizacjami żydowskimi w Nowym Jorku premier Donald Tusk obiecał, że jeszcze w tym roku rząd podda pod głosowanie w Sejmie ustawę o reprywatyzacji, a po jej uchwaleniu szybko wprowadzi ją w życie.

Komisja Helsińska, złożona z kongresmanów i senatorów z obu partii oraz przedstawicieli administracji, zajmuje się monitoringiem przestrzegania praw człowieka na świecie.

Tomasz Zalewski