"Moskwa nie jest gotowa na prawdę"

Głębokie "zaniepokojenie" uchwałą polskiego Sejmu dotyczącą 17 września 1939 roku Komisja Spraw Zagranicznych Dumy Państwowej, izby niższej parlamentu Rosji, wyraziła w liście, który w piątek wystosowała do sejmowej komisji spraw zagranicznych. Komisja pisze, że jej "szczególne rozczarowanie wywołuje dążenie do umieszczenia na jednej płaszczyźnie działań nazistowskich Niemiec i Związku Radzieckiego".

"Dostrzegać 'oznaki ludobójstwa' w stalinowskich represjach przeciwko polskim żołnierzom i zapominać o czynie radzieckich żołnierzy, którzy uratowali wszystkich Polaków przed unicestwieniem jest bluźnierstwem" - czytamy w liście.

List z datą 25 września podpisał w imieniu komisji jej przewodniczący Konstantin Kosaczow. Adresowany jest do szefa Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP, Andrzeja Halickiego.

Marszałek Sejmu Bronisław Komorowski powiedział, że na wystąpienie rosyjskiej komisji odpowiedź powinna być na poziomie komisji spraw zagranicznych Sejmu. - Będę przekonywał komisję, aby odpowiedź polegała na zaproszeniu do wspólnej dyskusji natury bardziej historycznej niż politycznej - podkreślił Komorowski.

Jak zaznaczył, od spraw dyplomacji jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych, a od uczczenia pamięci nawet najtrudniejszej historii jest parlament i Sejm "swoją rolę wypełnił".

W ocenie Komorowskiego "widać wyraźnie, że jest zasadnicza rozbieżność w ocenie historii najnowszej i rozbieżność w ocenie stalinizmu i jego skutków zarówno dla Polski jak i dla Rosji". - Warto rozmawiać na bazie wiedzy historycznej, a nie tylko emocji - dodał marszałek.

Szef sejmowej komisji spraw zagranicznych Andrzej Halicki (PO) powiedział dziennikarzom, że jeszcze nie otrzymał listu Komisji Spraw Zagranicznych rosyjskiej Dumy. - Relacje polsko-rosyjskie nie są łatwe, ale im częściej będziemy się spotykać, im częściej będziemy rozmawiać, tym lepiej. Każda forma dialogu jest potrzebna - dodał.

Z kolei szef gabinetu politycznego premiera Sławomir Nowak ocenił w rozmowie z dziennikarzami, że kolejne wypowiedzi strony rosyjskiej - dotyczące przyjętej przez Sejm uchwały w sprawie 17 września - pokazują, że w sprawach historycznych "potrzeba więcej spokoju, chłodnych głów i bardziej wyważonych opinii".

- Do wszystkiego trzeba dojrzeć, wszyscy potrzebują czasu, myślę, że kiedyś będzie szansa na zbliżenie stanowisk. Na razie, jak widać, retoryka z obu stron jest jeszcze daleka od dialogu, ale myślę, że jesteśmy na dobrej drodze - powiedział Nowak. Dodał, że oficjalne stanowisko Polski dotyczące spraw historycznych - m.in. 17 września - nie zmienia się.

Z kolei wiceszef komisji spraw zagranicznych Karol Karski (PiS) podkreślił, że Polska i Rosja powinny opierać wzajemne stosunki na prawdzie, a list pokazuje, że Moskwa nie jest na to na razie gotowa. - To, że mord katyński był ludobójstwem nie budzi u nikogo wątpliwości z wyjątkiem Rosjan. Starają się zanegować fakt, że Stalin w 1939 roku był sojusznikiem Hitlera i razem wywołali II wojnę światową - dodał.

Karski zaznaczył, że stanowisko Polski wyrażone w uchwale Sejmu dotyczącej 17 września jest zbieżne ze stanowiskiem innych państw koalicji antyhitlerowskiej. - Przypomnę rezolucję Kongresu Stanów Zjednoczonych z 2000 roku. Wówczas Rosjanie nie podejmowali żadnych działań, bo wiedzieli, że nic nie zyskają - powiedział.

Poseł PiS nie chciał powiedzieć, czy szef komisji spraw zagranicznych polskiego Sejmu powinien reagować na list z Dumy. - Trzeba poczekać, aż list do nas dotrze i potem go przeanalizować - ocenił.

Wiceszefowa sejmowej komisji spraw zagranicznych Jolanta Szymanek-Deresz (Lewica) oceniła reakcję komisji rosyjskiej Dumy na uchwałę polskiego Sejmu jako przesadną. - Pamiętajmy, że uchwała Sejmu danego kraju jest wyrazem woli, myśli i odczuć obywateli danego tego kraju reprezentowanych przez parlamentarzystów - powiedziała.

Zdaniem posłanki nadmierna reakcja połączona z ingerencją w sprawy historyczne innego kraju jest niewłaściwa. Dodała, że komentarz powinien być bardziej powściągliwy.

Według Szymanek-Deresz sejmowa komisja spraw zagranicznych, do której list został wystosowany, powinna się zdystansować i "przerwać spiralę odpowiedzi, reakcji, która się teraz w stosunkach polsko-rosyjskich tworzy".

- Nie prowadzi to do osiągnięcia celu, którym powinno być utrzymanie kierunku ocieplenia, normalizowania stosunków polsko-rosyjskich - podkreśliła Szymanek-Deresz.

Sejm przyjął w środę przez aklamację uchwałę w 70. rocznicę agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku. Podkreślono w niej, że w wyniku paktu Ribbetrop-Mołotow "dokonano IV rozbioru Polski". Ponadto zbrodnię na polskich oficerach w Katyniu określono jako "zbrodnię wojenną", która ma "znamiona ludobójstwa".