Matura 2016 z języka polskiego. Tematy maturalne i informacje.

Egzamin maturalny z języka polskiego tradycyjnie otwiera majową sesję egzaminacyjną. Zaliczenie testu z tego przedmiotu na poziomie podstawowym jest jednym z warunków koniecznych do otrzymania świadectwa dojrzałości. Język polski może również być zdawany jako przedmiot dodatkowy z zakresu rozszerzonego. Oprócz tego każdy abiturient przystępujący do matury ma obowiązek zaliczyć egzamin ustny. Od roku szkolnego 2014/15 posiada on formę kilkuminutowej wypowiedzi przygotowanej przez ucznia na podstawie wylosowanego tekstu kultury oraz krótkiej rozmowy z komisją egzaminacyjną.

• Matura 2016: terminy, przedmioty, informacje

• Matura z języka nowożytnego

•Matura z matematyki

Pisemna matura z polskiego – jak wygląda?

Matura z języka polskiego występuje obecnie w dwóch formułach – "starej" i "nowej". Ta pierwsza przeznaczona jest dla osób, które ukończyły liceum w latach 2004/05-2013/14 lub są absolwentami techników z okresu 2005/06-2014/15. Pozostała część abiturientów zobligowana jest przystąpić do matury z języka polskiego na nowych zasadach.

Podstawowa matura z polskiego w formule „starej” składa się z dwóch części. Pierwsza z nich to część testowa, która sprawdza u uczniów umiejętność czytania ze zrozumieniem. Druga natomiast polega na skonstruowaniu wyczerpującej wypowiedzi pisemnej na jeden z dwóch zadanych tematów (dotyczących literatury pięknej). Wypracowanie maturalne nie powinno liczyć mniej niż 250 słów. Łącznie do uzyskania maturzyści mają 70 punktów (20 za część poświęconą czytaniu ze zrozumieniem, 50 za wypracowanie). Minimalny próg zaliczeniowy wynosi 30%. Na maturze rozszerzonej uczniowie muszą napisać wypracowanie (m.in. 2 arkusze tekstu) na jeden z zdanych tematów. Maksymalnie do uzyskania jest 40 punktów. Matura z polskiego z zakresu podstawowego w „nowej” formule składa się już z trzech części – dwóch tekstów, do których uczniowie muszą wykonać polecenia, a także rozprawki na zadany temat (m.in. 250 słów). Na poziomie rozszerzonym egzamin maturalny z języka polskiego polega na stworzeniu wypowiedzi argumentacyjnej lub
porównującej dwa utwory literackie. Punktacja na każdym z tych egzaminów wygląda tak samo, jak w przypadku matury w „starej” formule.

Egzamin ustny z języka polskiego także różni się nieco w wariancie "starym" i "nowym". W pierwszym przypadku uczniowie wygłaszają przed komisją przygotowaną przez siebie prezentację na wybrany temat z zakresu historii literatury lub językoznawstwa. Po zakończeniu monologu maturzysta odpowiada na kilka pytań zadanych przez egzaminatorów. Maksymalnie do uzyskania jest 30 punktów. Minimalny próg zaliczeniowy wynosi 30%. W „nowej” maturze uczniowie nie przygotowują już prezentacji, a losują przy komisji zagadnienie dotyczące tekstu kultury, po czym przez kolejny kwadrans opracowują kilkuminutową wypowiedź na jego temat. Na koniec komisja prowadzi krótką dyskusję ze zdającym na temat monologu. Łącznie do uzyskania jest 40 punktów. Aby egzamin został zaliczony, należy zdobyć 30% z nich. Ocena egzaminatorów ma charakter holistyczny – pod uwagę brane są takie elementy jak organizacja wypowiedzi, jej meritum oraz styl i język.

Egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie podstawowym otwiera majową sesję egzaminacyjną. W tym roku sprawdzian ten zaplanowano na 4 maja o godzinie 9:00. Abiturienci mają łącznie 170 minut na rozwiązanie wszystkich zadań i napisanie rozprawki. Kilka godzin później, dokładnie o 14:00, maturzyści przystąpią do egzaminu z zakresu rozszerzonego. Jego czas pracy wynosi 180 minut. W przypadku matur ustnych obowiązują harmonogramy ustalone przez przewodniczących komisji egzaminacyjnych. Osoby zobligowane do przystąpienia do egzaminu w „starej” formule zdawać będą go od 4 do 27 maja. Maturzyści podchodzący do matury „nowej” zostaną przepytani w terminie 9-21 maja.

Przystępujący do pisemnej matury z języka polskiego uczeń powinien mieć przy sobie dowód tożsamości oraz długopis lub pióro z czarnym atramentem. W trakcie pisania testu obowiązuje całkowity zakaz korzystania urządzeń elektronicznych i mobilnych. Maturzyści mogą za to wspierać się słownikami ortograficznymi oraz poprawnej polszczyzny, które musi zapewnić w odpowiedniej liczbie każda szkoła. W przypadku matury ustnej zabronione jest korzystanie z jakichkolwiek pomocy naukowych (poza wylosowanym tekstem kultury).

Każdego roku najbardziej elektryzującą informacją dotyczącą matur, są tematy rozprawek, z jakimi muszą zmierzyć się uczniowie. Poniżej znajduje się lista tematów maturalnych na poziomie podstawowym z ostatnich jedenastu lat.

Temat 1: Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się z Potopu Henryka Sienkiewicza? Punktem wyjścia swoich rozważań uczyń wnioski z analizy danych fragmentów powieści. Zwróć uwagę na ich znaczenie dla całości utworu.
Temat 2: Analizując wypowiedzi bohaterów romantycznych, porównaj postawę Kordiana i Męża. W interpretacyjnych wnioskach wykorzystaj wiedzę o utworach, z których pochodzą fragmenty.

Temat 1: Charakteryzując Makbeta na podstawie danych fragmentów dramatu Szekspira, określ, na czym polega tragizm postaci i porównaj go z tragizmem bohatera ze znanego Ci dramatu antycznego.
Temat 2: Zanalizuj podany fragment Chłopów Władysława Reymonta i scharakteryzuj występujące w nim postacie. Na podstawie fragmentu i I tomu powieści określ przyczyny kłótni i źródła dramatyczności sceny.

Temat 1: Jak symbolika ziarna z bajki opowiedzianej przez Żegotę objaśnia sens męczeństwa młodzieży polskiej? Analizując przytoczony fragment Dziadów Adama Mickiewicza, zwróć uwagę na sytuację studentów i ich postawy.
Temat 2: Analizując fragmenty Przedwiośnia i Granicy, porównaj kreacje matek. Określ wzajemne relacje między matką i dzieckiem, wykorzystując także znajomość utworów.

Temat 1: Analizując fragment Ody do młodości Adama Mickiewicza i wiersz Któż nam powróci Kazimierza Przerwy–Tetmajera, porównaj przedstawione w nich obrazy młodego pokolenia oraz stosunek młodych do pokolenia ojców. Wykorzystaj konteksty historycznoliterackie. Temat 2: Sen jako sposób prezentowania postaci literackiej. Analizując i interpretując podany fragment Lalki Bolesława Prusa, wyjaśnij, co marzenie senne mówi o bohaterce powieści i jej stosunku do ważnych w jej życiu osób – ojca i Wokulskiego.

Temat 1: Na podstawie fragmentu I tomu powieści Władysława S. Reymonta Chłopi scharakteryzuj Bylicę i jego relacje z córkami. Co mówi los Bylicy o losie starych ludzi w społeczności lipieckiej?

Temat 2: Na podstawie podanych fragmentów poematu Adama Mickiewicza Pan Tadeusz scharakteryzuj i porównaj postacie Zosi i Telimeny. * Matura 2010*

Temat 1: Na podstawie podanych fragmentów komedii Moliera Świętoszek scharakteryzuj głównego bohatera oraz omów postawy Orgona, Kleanta i Elmiry wobec tytułowej postaci.
Temat 2: Na podstawie podanego fragmentu utworu Hanny Krall Zdążyć przed Panem Bogiem przedstaw przemyślenia Marka Edelmana o możliwościach godnego życia w czasach Zagłady i różnych poglądach na temat godnej śmierci.

Temat 1: Analizując wiersze Gdy tu mój trup… Adama Mickiewicza oraz Światło w ciemnościach Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, porównaj ukazane w nich obrazy świata marzeń i rzeczywistości. Wykorzystaj właściwe konteksty.
Temat 2: Analizując podane fragmenty powieści Zofii Nałkowskiej Granica, przedstaw obraz Justyny i jej związku z Zenonem w oczach różnych bohaterów powieści. W kontekście całej powieści wyjaśnij, jakie konsekwencje wynikają z zestawienia odmiennych spojrzeń na bohaterów i relacje między nimi. * Matura 2012*

Temat 1: Wyjaśnij symbolikę lewej i prawej strony oraz jej znaczenie dla wymowy utworu, analizując przytoczony fragment III części Dziadów Adama Mickiewicza. Zwróć uwagę na postać Nowosilcowa i postawy innych bohaterów wobec niego.
Temat 2: Porównaj postawy życiowe Izabeli Łęckiej i Joanny Podborskiej ukazane w podanych fragmentach Lalki Bolesława Prusa i Ludzi bezdomnych Stefana Żeromskiego. Odwołując się do znajomości utworów, zwróć uwagę na okoliczności, które miały wpływ na ukształtowanie osobowości bohaterek.

Temat 1: Porównaj obrazy przeszłości i refleksje na temat pamięci ukazane we fragmentach noweli Elizy Orzeszkowej Gloria victis i w wierszu Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Mazowsze. W analizie zwróć uwagę na osoby mówiące w obu tekstach.
Temat 2: Co o autorytecie pisał w Przedwiośniu Stefan Żeromski i jaką mu wyznaczał rolę w życiu społeczeństwa? Analizując przedstawiony fragment, zwróć uwagę na stosunek bohaterów do autorytetów.

Temat 1: Żołnierskie emocje bohaterów Potopu Henryka Sienkiewicza. Na podstawie przytoczonego fragmentu powieści omów stany emocjonalne, zachowania i sytuacje ukazanych w nim postaci.
Temat 2: Na podstawie fragmentu Wesela Stanisława Wyspiańskiego porównaj poglądy Poety i Gospodarza na temat poezji narodowej oraz przedstaw sądy bohaterów o Polakach.

Temat 1: (w formule „nowej”): Wolna wola człowieka czy siły od niego niezależne – co przede wszystkim decyduje o ludzkim losie? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanego fragmentu Lalki, całego utworu Bolesława Prusa oraz innego tekstu kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.
Temat 2: Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 250 słów.

Temat 1: (w formule „starej”): Jak można wykorzystać władzę absolutną? Interpretując fragmenty noweli Bolesława Prusa Z legend dawnego Egiptu, porównaj Ramzesa jako władcę z jego następcą – Horusem. Uwzględnij wartości ważne dla bohaterów oraz przesłanie utworu.
Temat 2: Analizując fragmenty Dziadów części III Adama Mickiewicza oraz Ziela na kraterze Melchiora Wańkowicza, porównaj ukazane w nich sytuacje i postawy matek. W interpretacji wykorzystaj znajomość dramatu Adama Mickiewicza.

W. Chentkiewicz