Kraków: do soboty wystawa "Muzeum na kółkach" poświęcona Żydom
Wystawę "Muzeum na kółkach", która prezentuje żydowskie dziedzictwo w Polsce, do soboty można oglądać na placu Wolnica w Krakowie. Ekspozycję, w ramach trwającego pod Wawelem 24. Festiwalu Kultury Żydowskiej, otworzyło warszawskie Muzeum Historii Żydów Polskich (MHŻP).
Wystawa "Muzeum na kółkach" wyruszyła w tournee po Polsce ze stolicy, kilka dni temu. Była już w Piotrkowie Trybunalskim. Z Krakowa pojedzie do kolejnych miast i miejscowości - do października odwiedzi ich 21 i przemierzy ok. 3 tys. km.
Na ekspozycji są m.in. makiety typowego polsko-żydowskiego miasta, dokumenty i materiały audiowizualne na temat historii Żydów w Polsce. W każdej miejscowości, którą odwiedzi "Muzeum na kółkach", zaprezentowana zostanie mapa tej miejscowości pokazująca jej żydowską spuściznę, zorganizowane będą zajęcia edukacyjne dla najmłodszych, wykłady, debaty. W Krakowie odbędą się w sobotę w Żydowskim Muzeum Galicja.
-Chcemy, aby zobaczyli ją nie tylko mieszkańcy większych miast, ale i małych miejscowości. W wielu miejscach na mapie Polski pozostało mnóstwo śladów dawnej obecności Żydów, jednak wciąż znaczna liczba osób zapomina o tym dziedzictwie. Często szczególnie mieszkańcy małych miast nie wiedzą, że w ich miasteczku kiedyś była synagoga czy mykwa, niespodziewanie dowiadują się, gdzie leży zapomniany wiele lat temu cmentarz żydowski - powiedział Grzegorz Tomczewski z Muzeum Historii Żydów Polskich.
- Kultura polska i żydowska długo współistniały ze sobą. Nasza wspólna historia sięga tysiąc lat wstecz. Odwiedzający wystawę będą mogli to lepiej zrozumieć - powiedział przedstawiciel MHŻP. Np. kwestie tożsamości Żydów, ich "polskości" i "żydowskości" oraz miejsca w społeczeństwie przybliży wykład prof. Barbary Kirshenblatt-Gimblett "Ile Polski w historii Żydów polskich" oraz debata "Czy Polacy są Żydami". - Odpowiedzi, które uzyskamy, są tak różne, jak sami polscy Żydzi, myślę, że wielu słuchaczy zaskoczą - uważa Tomczewski.
Jak dodał, Polacy i Żydzi od ponad stu lat definiowani byli w Polsce poprzez wzajemne różnice i przeciwieństwa. - W ciągu kilku ostatnich dekad dawne różnice i opozycje pomiędzy Polakami i Żydami uległy stopniowo zaskakującemu przekształceniu. Chrześcijanie, a szczególnie katolicy, przypomnieli sobie swoje żydowskie korzenie, zaś etniczni Polacy wypełniają dziś role społeczne i zawodowe pełnione dawniej przez Żydów. Czy zatem Polacy stali się, w pewnym sensie, Żydami? - mówił przedstawiciel muzeum.
Przypomniał też, że Kraków ma za sobą wieki twórczego współistnienia dwóch kultur - żydowskiej i chrześcijańskiej. - Do wybuchu II wojny światowej zamieszkiwało tutaj ponad 60 tys. Żydów. Do dziś w Krakowie można podziwiać aż siedem synagog, to ewenement na skalę europejską. Współczesny żydowski Kraków to przede wszystkim tętniący życiem kulturalnym Kazimierz, w którym odbywa się m.in. Festiwal Kultury Żydowskiej. Zapominamy jednak, że Żydzi mieszkali także w innych częściach miasta, np. przy Plantach czy Alejach Trzech Wieszczów. Żydzi nie funkcjonowali tylko na Kazimierzu, dziś nasze muzeum pokazuje ich obecność w znacznie szerszym spektrum - zauważył przedstawiciel MHŻP.
Projekt "Muzeum na kółkach" realizowany jest w ramach programu Żydowskie Dziedzictwo Kulturowe, dzięki wsparciu funduszy norweskich i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG).