KPO. Najważniejsze pytania i odpowiedzi

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego

KPO to skrót od nazwy "Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności". To specjalny program inwestycji i reform, które mają pomóc Polsce w dwóch ważnych sprawach. Po pierwsze – postawić na nogi naszą gospodarkę po pandemii COVID-19. Po drugie – przygotować się na nowe wyzwania. Dzięki temu Polska łatwiej poradzi sobie, jeśli kiedykolwiek dotknie ją kolejna epidemia czy inny kryzys. Będzie gotowa na nowe wyzwania, dzięki np. większej cyfryzacji, gwarancji dostępu do energii, dobremu transportowi czy bardziej rozwiniętym szpitalom. Polacy będą żyli bezpieczniej, stabilniej i wygodniej, nawet w trudnych momentach i niepewnej sytuacji. Wszystkie informacje o KPO znajdują się na stronie internetowej programu.

Część pieniędzy z KPO jest przeznaczona na wybrane, kluczowe dla kraju inwestycje dużych firm i samorządów. Inne będą dostępne w konkursach m.in. dla szkół, małych firm, wspólnot mieszkaniowych, prywatnych osób. Z efektów reform i inwestycji realizowanych w KPO skorzysta szerokie grono Polaków. Mogą zawnioskować bezpośrednio o takie pieniądze. Zobaczą także i odczują efekty tych reform, np. więcej żłobków, lepsze warunki pracy zdalnej, wyposażenie szkół w laptopy, termomodernizacja budynków mieszkalnych, sprawna sieć wodociągowa.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

KPO ma swoje priorytety. Są one podzielone na 57 inwestycji i 54 reform. A te połączono w zbiory, które nazywamy komponentami KPO. Dzięki temu łatwiej uchwycić, co jest priorytetem.

Komponenty KPO to:

• Odporność i konkurencyjność gospodarki. W praktyce to m.in. nowe miejsca w żłobkach, automatyzacja rozwiązań w firmach, , podnoszenie kwalifikacji, czy inwestycje w branżach, które najwięcej straciły podczas pandemii.

• Zielona energia i zmniejszenie energochłonności. W praktyce to m.in. rozwój elektrowni wiatrowych, termomodernizacja i wymiana źródeł ciepła w domach, szkołach i innych budynkach, czy modernizacja sieci elektrycznych i wodociągowych.

• Transformacja cyfrowa. W praktyce to m.in. wyposażenie szkół w sprzęt i narzędzia cyfrowe, dostęp do usług elektronicznych, uczenie korzystania z e-usług i narzędzi cyfrowych, rozwój sztucznej inteligencji, czy zadbanie o bezpieczeństwo w internecie.

• Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia. W praktyce to m.in. nowy sprzęt dla szpitali, lepsze warunki uczenia studentów kierunków medycznych,

• Zielona, inteligentna mobilność. W praktyce to ekologiczne pociągi, autobusy i tramwaje, budowa obwodnic i linii kolejowych, likwidacja "czarnych punktów" – czyli miejsc niebezpiecznych dla podróżujących.

• Poprawa jakości instytucji i warunków realizacji KPO. Dzięki temu administracja może sprawniej zarządzać funduszami.

• Bezpieczeństwo energetyczne – czyli tzw. REPowerUE. To nowa część KPO, dodana po jego przeglądzie. Dodatkowe środki mają pomóc w rozwoju odnawialnych źródeł energii czy ekologicznego transportu.

Budżet KPO wynosi prawie 60 miliardów euro, czyli ok. 268 miliardów złotych. Dla porównania budżet funduszy unijnych w Polsce na lata 2014-2020 wynosił 82,5 miliarda euro, a na lata 2021-2027 to 76 miliardów euro. Pieniądze z KPO pozwalają na realizację tych działań, o których piszemy wyżej. Już teraz widać tego efekty. Prawie 228 tysięcy domów jednorodzinnych przeszło termomodernizację dzięki KPO. 226 tysięcy nauczycieli zakupiło laptopy, żeby łatwiej i efektywniej pracować. Powstało prawie 1700 nowych miejsc w żłobkach. Zlikwidowano 125 czarnych punktów na drogach. Więcej informacji o tym, na co wykorzystywane są pieniądze znajduje się na stronie internetowej KPO.

Jak każdy program unijny, KPO ma swoje ramy czasowe. Środki z KPO muszą być zakontraktowane do 31 sierpnia 2026 r. To bardzo mało czasu, jak na tak ambitne cele. Realizacja różnych inwestycji, zakupów, szkoleń wymaga czasu. Na szybkie tempo nakłada się też opóźnienie we wdrażaniu KPO (przez pewien czas Polska nie spełniała warunków do otrzymania funduszy z KPO, więc program był zablokowany). Dlatego teraz konkursy i reformy związane z KPO są organizowane priorytetowo.

Najlepiej szukać informacji u źródła - w dwóch miejscach. Pierwszym jest portal Krajowego Planu Odbudowy, gdzie w zakładce "Sięgnij po wsparcie" znajduje się lista konkursów w podziale na rodzaj zainteresowanych. Drugie miejsce to Portal Funduszy Europejskich – tu w części dotyczącej naborów wniosków ("Skorzystaj") umieszczone są wszystkie ogłoszenia o konkursach z KPO.

Materiał powstał we współpracy z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej ze środków Funduszu Rozwoju Regionalnego.