Granice bezpieczniejsze po wejściu do Schengen
O połowę wzrosła skuteczność ochrony
granicy państwowej po wstąpieniu Polski do strefy Schengen -
wynika ze specjalnego raportu, przygotowanego przez Ministerstwo
Spraw Wewnętrznych i Administracji. Raport zwraca uwagę na
pogorszenie się sytuacji Ukraińców.
Raport wydano w związku z przypadającą 21 grudnia rocznicą wstąpienia naszego kraju do strefy Schengen.
Skuteczna ochrona granic
Dzięki wejściu Polski do strefy Schengen na terytorium Polski zatrzymano ogólnie 350 osób poszukiwanych Europejskim Nakazem Aresztowania (ENA), a ok. 600 osób poszukiwanych przez polski wymiar ścigania ujęto za granicą.
Według danych z raportu, w pierwszym półroczu 2008 r. Straż Graniczna zatrzymała o połowę więcej nielegalnych cudzoziemców niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.
O jedną trzecią wzrosła skuteczność SG w zwalczaniu przemytu alkoholu i papierosów. W pierwszej połowie tego roku wykryto przemyty na kwotę ok. 90 mln zł, a w analogicznym okresie ubiegłego roku - na kwotę ok. 60 mln zł. Zwiększyła się szczególnie wykrywalność przemytów alkoholu - w pierwszym półroczu ub.r. wartość wykrytych przemytów alkoholu wynosiła 1,5 mln zł, a w pierwszym półroczu tego roku - prawie 5 mln zł.
System wymiany informacji
Poprawa bezpieczeństwa jest możliwa dzięki temu, że prawo dotyczące strefy Schengen zobowiązuje jej kraje do wzmocnionej współpracy policyjnej (dzięki systemowi wymiany informacji Schengen - SIS) i koordynacji (w ramach tzw. biura SIRENE).
Celem bazy danych SIS jest efektywniejsze ściganie osób oraz poszukiwanie przedmiotów (np. skradzionych samochodów). Informacja o poszukiwaniu podejrzanej osoby przez służby jednego państwa strefy Schengen trafia równocześnie do odpowiednich służb we wszystkich pozostałych państw członkowskich.
Obecnie obszar Schengen stanowią wszystkie kraje UE z wyjątkiem Irlandii i W.Brytanii, które odmówiły udziału w tym porozumieniu oraz Cypru, Bułgarii i Rumunii, które nie zakończyły jeszcze przygotowań do zniesienia kontroli granicznych. Do Schengen należą ponadto Norwegia i Islandia - dwa kraje niewchodzące w skład UE.
12 grudnia do strefy dołączyła Szwajcaria, która wciąż nie należy do europejskiej unii celnej. To oznacza, że nie zniesiono kontroli przewożonych towarów. Na lotniskach wprowadzenie systemu Schengen zaplanowano dopiero na koniec marca.
W kolejce do strefy wciąż czeka sąsiadujący ze Szwajcarią Liechtenstein. Łatwiej podróżować
Przystąpienie Polski do strefy Schengen ułatwiło podróżowanie - zlikwidowano kontrole powodujące olbrzymie kolejki na przejściach granicznych (nie zlikwidowano jednak obowiązku posiadania podczas podróży przy sobie dowodu osobistego lub paszportu), ujednolicono procedury wizowe i międzynarodową współpracę policyjną.
Wejście do strefy spowodowało, że Polska musi wydawać obywatelom państw trzecich objętych obowiązkiem wizowym ujednolicone wizy Schengen. Koszt wydania tych wiz wynosi 60 euro. Wobec obywateli Rosji i Ukrainy - na podstawie umów z UE o ułatwieniach wizowych - stosowane są stawki obniżone - w wysokości 35 euro. Ukraina negocjuje z UE całkowite zniesienie wiz przed mistrzostwami Europy w piłce nożnej w 2012 roku.
Sytuacja Ukraińców pogorszyła się
Z raportu MSWiA wynika też, że sytuacja Ukraińców w związku z wejściem do strefy pogorszyła się nie tylko z powodu obowiązku wizowego - na wizy nie stać wielu obywateli tego kraju (35 euro to połowa tzw. minimum egzystencji na Ukrainie); poza tym część krajów UE "niewłaściwie" realizuje postanowienia umowy o ułatwieniach wizowych - każe płacić za wizy więcej.
Autorzy raportu nie kryją, że część konsuli państw europejskich, a także strażnicy graniczni i służby celne "niezbyt przyjaźnie" traktują Ukraińców. Odnotowano wiele przykładów nietaktownych rozmów, nieuzasadnionych odmów, a nawet aroganckiego zachowania. Najmniej skarg dotyczyło urzędników polskich - napisano w raporcie.
Raport wylicza, że od stycznia do sierpnia br. liczba obywateli Ukrainy odwiedzających Polskę spadła dwukrotnie, prawie o połowę zmniejszyła się liczba ukraińskich przewoźników. Ogólnie, od początku tego roku liczba Ukraińców wjeżdżających do krajów UE zmniejszyła się o 37,7 proc. O 17,7 proc. zwiększyła się natomiast liczba obywateli UE zwiedzających Ukrainę.
Zniesienie kontroli granicznych w strefie Schengen nie oznacza zniesienia granic administracyjnych. Kontrola posiadanych dokumentów uprawniających do wjazdu oraz pobytu, jak również przewożonych towarów, pomimo iż nie jest przeprowadzana na granicach, cały czas może być dokonana wyrywkowo na terenie całego kraju.
W szczególnych sytuacjach, związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa publicznego, możliwe jest także czasowe przywrócenie kontroli granicznych. Na przykład przy okazji organizacji międzynarodowych imprez masowych, jak miało to miejsce w Niemczech, w trakcie mistrzostw świata w piłce nożnej w 2006 roku, czy w Grecji, w trakcie igrzysk olimpijskich 2004.
Układ z Schengen został zawarty w 1985 roku i był modyfikowany w późniejszych latach. Schengen (od nazwy luksemburskiej miejscowości, gdzie 14 czerwca 1985 roku podpisano układ o Europie bez granic) znosi kontrolę na wewnętrznych granicach państw, które podpisały dokument.
