Gaz łzawiący w parlamencie uniemożliwił wybór prezydenta Kosowa

Gaz łzawiący puściło dwóch opozycyjnych posłów pod koniec debaty, tuż przed pierwszą rundą głosowania. Wszyscy deputowani opuścili salę. Po wznowieniu sesji, parlament wybrał na prezydenta wicepremiera i ministra spraw zagranicznych Hashima Thaciego.

W trzeciej rundzie głosowania w liczącym 120 deputowanych parlamencie Thaci otrzymał 71 głosów. Kadencja prezydenta Kosowa, który pełni głównie ceremonialną rolę, trwa pięć lat.

Posiedzenie rozpoczęło się rano mimo manifestacji w pełnym deszczu przed budynkiem parlamentu, gdzie od środy obozują tysiące zwolenników opozycji, którzy rozbili tam namioty.

"Precz!", "Precz z Hashimem!" - skandowali manifestujący przed siedzibami parlamentu i rządu, pilnowanymi przez około 200 policjantów.

Przedstawiciele kosowskiej opozycji rozbili we wtorek namioty przed siedzibą rządu w Prisztinie, protestując przeciwko umowie o normalizacji stosunków z Serbią i umowie granicznej z Czarnogórą.

Chociaż on sam był przekonany, że wygra głosowanie w 120-mandatowym parlamencie, zdaniem krytyków Thaci nie jest przywódcą, wokół którego Kosowo mogłoby się jednoczyć.

W latach 1998-99 stał on jako przywódca Armii Wyzwolenia Kosowa (UCK) na czele walki o niepodległość tej ówczesnej prowincji Serbii, a jako prezydent zajmowałby się również specjalnym sądem ds. zbrodni wojennych ustanowionym w zeszłym roku. Mają w nim zasiadać międzynarodowi sędziowie i prokuratorzy, by osądzić albańską partyzantkę kosowską za zabójstwa cywili, głównie Serbów, zaraz po zakończeniu w 1999 roku wojny.

Thaciego wymienia też raport Rady Europy z 2010 roku, oskarżający przywódców nieistniejącej już UCK o śmierć setek Serbów, Romów i Albańczyków podejrzewanych o współpracę z Serbami.

O fotel prezydenta ubiegał się też Rafet Rama, deputowany z Demokratycznej Partii Kosowa Thaciego.

Lider nacjonalistycznego ugrupowania Vetevendosje (Samostanowienie) Visar Ymeri wezwał swoich zwolenników do protestu przeciwko kandydaturze Thaciego "aż do rezygnacji rządu".

Od września nie ustają w parlamencie Kosowa protesty - od gwizdów i walenia o ławy butelkami z wodą, po rozpylanie gazu łzawiącego i pieprzowego przez opozycyjnych deputowanych. Ostatnio doszło do tego tydzień temu na pierwszej sesji parlamentu w tym roku. W ten sposób opozycja usiłuje zmusić rząd do wycofania się z zawartej w sierpniu umowy o normalizacji stosunków z Serbią i umowy granicznej z Czarnogórą.

Thaciego opozycja oskarża o przyczynienie się do zawarcia umowy z Serbią, nepotyzm i korupcję.

Jeśli prezydent nie zostałby wybrany po trzech rundach głosowania, parlament zostałby rozwiązany i w ciągu 45 dni powinny zostać w takim przypadku rozpisane przedterminowe wybory parlamentarne.

Deputowani mieli czas do 7 marca na dokonanie wyboru nowego prezydenta, który zgodnie z konstytucją musi zostać wybrany nie później niż na miesiąc przed upływem pięcioletniej kadencji prezydenta urzędującego. Kadencja obecnej prezydent Atifete Jahjagi upływa 7 kwietnia.

Zamieszkane głównie przez ludność albańską Kosowo proklamowało niepodległość w 2008 roku przy poparciu Zachodu i po atakach lotnictwa NATO, które miały na celu położenie kresu prześladowaniom Albańczyków przez siły serbskie. Serbia nie uznała niepodległości Kosowa i nadal uważa je za swoją prowincję. Niepodległość Kosowa uznało natomiast ponad 100 krajów, w tym USA i większość państw UE.

W 2013 roku Kosowo i Serbia podpisały przy pośrednictwie Unii Europejskiej porozumienie o normalizacji stosunków, które umożliwiło Serbii podjęcie starań o członkostwo w UE.

Bezrobocie w 1,8-milonowym kraju sięga 40 proc.