Chiny: Xi Jinping na czele kampanii "krytyki i samokrytyki" urzędników

Od poniedziałku Xi uczestniczył w czterech osobnych pogadankach z członkami stałego komitetu Komunistycznej Partii Chin (KPCh) prowincji Hebei. Podczas spotkań z prezydentem lokalni urzędnicy "rewidowali własne postępowanie, przedstawiali najważniejsze problemy, analizowali ich przyczyny i kreślili plany poprawy" - poinformowała w środę agencja Xinhua.

"Na spotkaniach każdy członek stałego komitetu () dokonał samokrytyki i usłyszał krytykę ze strony innych towarzyszy" - dodała państwowa agencja. Jako przykład skuteczności sesji Xinhua podała wypowiedź jednego z działaczy, który wyznał: - Jesteśmy urzędnikami od dawna (...) zaczęliśmy czuć się dobrze i staliśmy się aroganccy.

Powrót Mao

Sesje krytyki i samokrytyki są elementem szerszej, rozpoczętej w czerwcu i forsowanej przez prezydenta kampanii "linii mas". Odwołuje się ona do koncepcji ukutej przez przewodniczącego Mao Zedonga, ojca chińskiego komunizmu, nakazującej bliskie połączenie partii z rządzonym przez nią ludem. Celem kampanii jest uzdrowienia partii i eliminacja trapiących ją obecnie problemów - formalizmu, biurokracji, hedonizmu i ekstrawagancji pośród wysokich kadr.

- Krytyka i samokrytyka są potężną bronią, służącą do rozwiązywania sprzeczności wewnątrz partii - powiedział Xi, który od listopada ub.r. pełni funkcję sekretarza generalnego KPCh, a w marcu br. został mianowany prezydentem kraju.

Jako wzór do naśladowania dla wszystkich członków partii lansowany jest w kampanii "linii mas" lokalny urzędnik z Syczuanu Lan Hui, który spadł w przepaść i zginął podczas inspekcji wiejskiej drogi w maju br.

Eksperci zwracają uwagę, że samokrytyka jest tradycyjną metodą sprawowania kontroli nad aparatem partyjnym, stosowaną przez chińskich przywódców. Zarówno ona, jak i linia mas należą do podstawowych elementów maoistowskiej strategii rządzenia.

Czy to skuteczne?

- Od czasu, gdy Xi Jinping objął stanowisko sekretarza generalnego KPCh, kilkakrotnie podkreślał, że chciałby polepszyć działanie i wizerunek urzędników. Tym razem wydział propagandy poprosił media, szczególnie oficjalne chińskie media, by położyły nacisk na kampanię krytyki i samokrytyki - wyjaśnił obserwator chińskiej polityki z Hongkongu Johnny Lau.

Według mediów w czerwcu obowiązkowi złożenia krytyki i samokrytyki zostali poddani również członkowie 25-osobowego Biura Politycznego KPCh szczebla krajowego.

Zdaniem Laua kampania nie przyniesie jednak deklarowanych skutków. - Zwykle chodzi tylko o przykład, który pokazuje się ludziom, by dowieść, że rząd stara się polepszyć swój wizerunek. Z doświadczenia wynika, że będzie to bardzo krótkotrwałe - powiedział.

- Obecnie rząd, system społeczny, a nawet społeczeństwo obywatelskie jest pod ścisłą kontrolą partii. Dopóki nie zmienią tego mechanizmu, żadna krytyka ani samokrytyka nie pomoże - ocenił ekspert.

Nie chodzi o "uzdrowienie"?

Lau przypomniał, że kampanie krytyki i samokrytyki stosowane przez Mao tylko częściowo miały na celu poprawę funkcjonowania aparatu partyjnego. Poza tym służyły przewodniczącemu jako narzędzie do atakowania przeciwników politycznych i członków opozycji. - Dlatego wielu ludzi sądzi, że nie jest to właściwa metoda uzdrawiania partii. To jest raczej taktyka zmierzająca do umocnienia władzy centralnych organów partii - podkreślił komentator.

- Ale Xi Jinping nie ma obecnie możliwości umocnienia swojej władzy. By pokazać swoją siłę, musiałby poprawić sytuację gospodarczą kraju albo doprowadzić do rozwoju politycznego. Jednak w tym momencie nie jest w stanie tego zrobić. Jest u władzy dopiero od niecałego roku - podsumował Lau.

Z Kantonu Andrzej Borowiak