Cesarstwo Zachodniorzymskie upadło przez... klimat?

Klimat bywa czynnikiem niedocenianym w kontekście interpretacji przyczyn ważnych wydarzeń historycznych. Jest to jednak poważne niedopatrzenie, ofiarą klimatu w nowożytnej historii stali się choćby Napoleon i Hitler - ich wyprawy na Rosję i Związek Radziecki kończyły się klęską ze względu na zimowy chłód wschodu Europy.

Wielu analityków łączy także aktualne, dramatyczne wydarzenia w Syrii ze wcześniejszym kryzysem rolniczym i niedostatkiem żywności w tym kraju. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę z faktu, że zmiana klimatu mocno przyczyniła się do upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego oraz ekspansji islamu w Europie w pierwszym millenium naszej ery.

Masz ciekawe fotografie?

Byłeś świadkiem lub uczestnikiem ważnego zdarzenia? Poinformuj Internautów o tym, co dzieje się w Polsce, na świecie, w Twojej okolicy!

Zobacz więcej w serwisie pogoda.

Zmienny, a przy tym chłodny klimat, obok najazdów barbarzyńców oraz politycznych błędów cesarzy, był jednym z powodów, dla których starożytny Rzym upadł ok. 500 roku n.e., kończąc pewną epokę w historii świata. Do takich wniosków doszedł wraz ze swoimi współpracownikami Ulf Buengten ze Szwajcarskiego Federalnego Instytutu Badań nad Lasami, Śniegiem i Krajobrazem w Birmensdorfie.

Zobacz więcej w serwisie pogoda.

Buengten użył słojów najstarszych drzew, by zrekonstruować historię europejskiego klimatu. Dzięki użyciu blisko 9 tysięcy próbek dębów, sosen oraz modrzewi, Buengten i jego współpracownicy zdołali odtworzyć, w jaki sposób temperatury i sumy opadów zmieniały się w różnych częściach Europy na przestrzeni ostatnich 2,5 tysiąca lat.

Zobacz więcej w serwisie pogoda.

Od 250 do 550 roku klimat zmieniał się bardzo dynamicznie. Następowały po sobie okresy ciepłe i zimne oraz suche i mokre. - Takie zmiany, z dekady na dekadę, miały największy wpływ na funkcjonowanie ludności - twierdzi Buengten tłumacząc, że podobna sytuacja poważnie szkodzi rolnictwu, jednocześnie nie dając szans na przystosowanie się do nowych warunków. Do upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego przyczyniła się koincydencja zdarzeń - nagłe zmiany klimatu nałożyły się bowiem na niepokoje polityczne oraz fale migracji ludności.

Zobacz więcej w serwisie pogoda.

Funkcjonowaniu cesarstwa nie sprzyjało również z pewnością duże ochłodzenie, które miało miejsce w VI wieku naszej ery. - Mowa o najbardziej drastycznym ochłodzeniu na północnej półkuli w ciągu ostatnich 2 tysięcy lat - twierdzi Buengten. W Europie miało wówczas być nawet o 3 stopnie chłodniej niż w czasach świetności imperium. Powodem nagłego ochłodzenia w Europie były prawdopodobnie trzy silne erupcje wulkaniczne, które wydarzyły się na świecie w krótkim odstępie czasu - w 536, 540 oraz 547 roku.

Zobacz więcej w serwisie pogoda.

Ochłodzenie było natomiast okolicznością sprzyjającą dla Arabów - Półwysep Arabski stał się miejscem mniej suchym i gorącym niż wcześniej, co umożliwiło rozwój rolnictwa i pozwoliło wyżywić większą armię. Migracje ludności odnotowano także w Azji, ludność masowo przenosiła się na wschód, w kierunku Chin, by uciec przed głodem i chorobami.

Zobacz więcej w serwisie pogoda.

Średniowiecze przyniosło natomiast znacznie większą stabilność klimatyczną i stosunkowo ciepłą pogodę (do ok. 1300 roku - tzw. "średniowieczne optimum klimatyczne"), choć epidemia dżumy (tzw. "czarna śmierć") nałożyła się na okres wyjątkowo wilgotny, sprzyjający rozwojowi bakterii dżumy. Ostatni duży okres zimna w Europie (tzw. "mała epoka lodowa") miał miejsce od XIV wieku do połowy XIX wieku. Szczególnie chłodne były okresy około roku 1650 oraz 1770, zwane odpowiednio minimami Maundera i Daltona).

Opracował: Rafał Tomkowiak, Wirtualna Polska

Zobacz więcej w serwisie pogoda.