Ceremonie wudu i duchy w Krakowie

Sztuka haitańska bardzo rzadko jest pokazywana w Polsce. Pierwsza duża wystawa jej poświęcona odbyła się w 1979 r. we Wrocławiu, a kolejna w 2004 r. w Warszawie.

Krakowska wystawa "Vaudou w malarstwie haitańskim" nawiązuje do kultu wudu, który praktykowany jest na Haiti i innych wyspach Wielkich Antyli oraz w USA. Wudu dotarło do Ameryki Północnej wraz z afrykańskim niewolnikami. Jego wyznawcy wierzą, że dzięki kontaktom z duchami (dobrymi i złymi) i za ich pośrednictwem mogą "załatwić" swoje ziemskie sprawy.

Malarze z kręgu wudu są związani ze świątyniami, wielu z nich to kapłani wudu, a ich obrazy przedstawiają najczęściej duchy zwane loa. Malarstwo to nazywane jest często naiwnym, surowym lub instynktownym.

Prezentowane w Krakowie dzieła pochodzą ze zbiorów prywatnych. "Pokazujemy 52 obrazy 19 malarzy" - powiedział komisarz wystawy Aleksander Kawalec. Obrazy są malowane na płótnie farbami olejnymi i akrylowymi, a czasem w mokrej jeszcze farbie twórcy ryją rylcem. W malarstwie tym nie ma ustalonych reguł, zasadą haitańskich artystów jest: "Malujcie jak chcecie, nie malujcie tak jak my", stąd olbrzymia różnorodność obrazów -tłumaczył.

Zdaniem Kawalca, który od wielu lat kilka razy w roku bywa na Haiti, zrozumienie wudu jest kluczem do zrozumienia Haitańczyków.

Jeden z pokazywanych na wystawie obrazów ma polski akcent - polską flagę. Nawiązuje on do wydarzeń z początku XIX wieku, kiedy polscy legioniści zostali wysłani przez Napoleona do zdławienia buntu Haitańczyków przeciw Francuzom, jednak wielu z nich przeszło na stronę zbuntowanych.

Oprócz obrazów, na wystawie można zobaczyć czarny fular i czarne świece wykorzystywane do wywoływania ducha cmentarnego oraz czerwony fular służący do wywoływania duchów dobrych. Uzupełnieniem ekspozycji są także oryginały i reprodukcje map Haiti, wykonane przez kartografów i rytowników europejskich od XVI do XIX wieku.

Wystawa będzie czynna w Bibliotece Jagiellońskiej do 5 marca.