Bp Polak: Kościół nie jest jedną z organizacji charytatywnych

Księże biskupie, co dla Kościoła w Polsce oznacza wybór kard. Bergoglia na papieża?

Bp Wojciech Polak: Każdy papież w jakimś sensie nadaje kształt Kościołowi. Nauczanie papieskie zawsze stanowi drogowskaz i linię przewodnią dla pracy duszpasterskiej Kościoła w Polsce. Tak było w czasie pontyfikatów poprzednich papieży. Czytamy encykliki papieskie i inne dokumenty, słuchamy homilii, są one inspiracją do podejmowanych działań.

Czego należy spodziewać się po pontyfikacie papieża Franciszka, biorąc pod uwagę jego pierwsze gesty?

- Gesty papieża Franciszka mogą być wskazówką kierunku, który przyjmuje. Każdy papież kładł akcent na jakieś konkretne sprawy. Widzimy, że papież Franciszek wzywa, by Kościół pochylał się nad każdym człowiekiem, szczególnie tym, który jest dotknięty ubóstwem duchowym czy materialnym. Kościół ma być w miejscach, w których są ci ludzie. Według mnie jest to zachowanie ciągłości z poprzednimi pontyfikatami, choć papież Franciszek kładzie szczególny nacisk na te sprawy. Wierzymy, że Pan Bóg daje takiego papieża, jaki jest najlepszy na obecne czasy i jaki jest potrzebny na te właśnie czasy.

Papież Franciszek podkreślał, że chce Kościoła "ubogiego i dla ubogich". Co oznaczają te słowa dla Kościoła?

- Kościół zawsze i w każdym czasie jest wzywany do tego, by być solidarnym z ludźmi ubogimi. Trzeba jednak pamiętać, że Kościół nie jest jedną z wielu organizacji charytatywnych, ale to wspólnota, która przede wszystkim głosi zbawienie ludziom ubogim. Oczywiście Kościół jest wezwany do niesienia konkretnej pomocy, ale przede wszystkim do głoszenia Ewangelii. Tak więc nie chodzi tylko o zaspokajanie materialnych potrzeb człowieka, bo to robią różne organizacje, niejednokrotnie lepiej niż Kościół.

Kardynałowie Nycz i Dziwisz zaprosili papieża Franciszka do Polski z okazji 1050 rocznicy chrztu, której obchody miałyby rozpocząć Światowe Dni Młodzieży w Krakowie. Kiedy można spodziewać się oficjalnego zaproszenia Konferencji Episkopatu Polski?

- Konferencja Episkopatu Polski kierowała już zaproszenie do Benedykta XVI. Kardynałowie Nycz i Dziwisz wyrazili papieżowi Franciszkowi pragnienie wszystkich biskupów w Polsce. Musimy jednak poczekać na oficjalny sygnał, że wolą Ojca Świętego i Stolicy Apostolskiej jest zorganizowanie kolejnych Światowych Dni Młodzieży w Polsce. Miejsce kolejnego spotkania papież ogłasza na zakończenie ŚDM - tak będzie zapewne i w lipcu w Rio de Janeiro. Chcielibyśmy połączyć ŚDM z obchodami 1050 rocznicy chrztu Polski. Musimy jednak poczekać na decyzję Stolicy Apostolskiej.

Coraz częściej pojawiają się informacje, że kanonizacja Jana Pawła II odbędzie się jeszcze jesienią tego roku. Czy w ocenie księdza biskupa jest to realny termin?

- Na razie są to tylko przypuszczenia. Nie wiemy, jaki jest stan prac Kongregacji ds. Kanonizacyjnych, która bada cud dokonany za wstawiennictwem już bł. Jana Pawła II. Trudno obecnie przewidzieć, jak długo może to potrwać. Poza tym ostateczną decyzję podejmie papież Franciszek.

KEP ma w najbliższych tygodniach opublikować dokument bioetyczny. Jakie będzie jego przesłanie?

- Dokument ma się ukazać 8 kwietnia, w Uroczystość Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny, czyli w dniu, w którym Kościół w Polsce modli się o świętość życia. W dokumencie będzie wezwanie katolików do obrony życia i składania świadectwa. Poruszone zostaną kwestie związane z powstawaniem życia, przypomniana będzie też w nim m.in. moralna ocena in vitro.

Rząd od lipca wprowadza program zdrowotny, w ramach którego będą refundowane zapłodnienia in vitro. Episkopat wielokrotnie wyrażał sprzeciw wobec tego rozwiązania.

- Kwestie bioetyczne, w tym in vitro, powinny zostać uregulowane prawnie w ustawie. Program zdrowotny nie jest dobrym rozwiązaniem. Nauka Kościoła w kwestii in vitro jest niezmienna. Trzeba także postawić pytanie o priorytety polityki zdrowotnej państwa, wiemy przecież, że jest wiele innych potrzeb, które nie są zaspakajane.

Jak Kościół podchodzi do osób, które deklarują się katolikami, a pomimo to zastosowały in vitro, oraz do dzieci urodzonych za pomocą tej metody?

- Kościół głosi i będzie głosił prawdę o początku życia ludzkiego, o jego świętości od momentu poczęcia do naturalnej śmierci, także o przekazywaniu życia w małżeństwie. Kościół przyjmuje dzieci poczęte za pomocą in vitro; więcej - z miłością i troską spogląda na każde dziecko i nie robi żadnej różnicy czy selekcji. Jednak nie może być tak, że cel uświęca środki. Małżonkowie, którzy nie mogą mieć dzieci, mają inne możliwości, które pozwalają zaspokoić pragnienie macierzyństwa czy ojcostwa, np. adopcja. O tym Kościół będzie przypominał.

Dlaczego Episkopat sprzeciwia się jakimkolwiek regulacjom prawnym dot. związków partnerskich?

- Kościół nie sprzeciwia się regulacjom prawnym, ale nie akceptuje takich, które podważałyby samą instytucję małżeństwa przez zrównanie jej z takimi czy innymi związkami. Przede wszystkim mówimy, że najważniejsza jest obrona małżeństwa i rodziny. Związki partnerskie osłabiają rodzinę, nie można zrównywać ich z małżeństwem. Istotą nauczania Kościoła o małżeństwie i rodzinie jest podkreślanie świętości, stabilności i trwałości tego związku jako przyszłości także dla społeczeństwa. Nie można akceptować niczego, co osłabia rodzinę.

W ostatnich miesiącach niektóre media wysuwały pod adresem Kościoła w Polsce zarzuty o ukrywanie pedofilii. Jak ksiądz biskup odniósłby się do tej kwestii?

- Jeśli są jakieś konkretne zarzuty, to muszą zostać udowodnione. Kościół w Polsce ma jasną zasadę +zero tolerancji dla pedofilii+, kierujemy się wytycznymi Stolicy Apostolskiej w tej sprawie i je realizujemy. Chcemy także zaproponować program edukacyjny dotyczący szerokiej profilaktyki, kierowany nie tylko do osób duchownych, ale także do innych środowisk.

Jakie wyzwania będzie podejmował Kościół w Polsce w kolejnych miesiącach tego roku? Na czym będą koncentrowali się biskupi w ramach pracy w KEP?

- Nadal będą odbywały się wydarzenia związane z Rokiem Wiary. Jesienią planowana jest duża inicjatywa ewangelizacyjna "Dziedziniec Dialogu", cykl debat z udziałem ludzi nauki i kultury. Przygotowujemy się do Światowych Dni Młodzieży w Rio de Janeiro, pojedzie tam pewnie około trzech tysięcy osób z Polski, ale w naszym kraju będą odbywały się spotkania związane z ŚDM. Będą także prowadzone wstępne prace nad obchodami 1050 rocznicy Chrztu Polski, trzeba powołać komitet organizacyjny. Kontynuowany będzie dialog z Kościołem Prawosławnym w Rosji. Od 17 do 19 czerwca na UKSW odbędzie się sympozjum z udziałem znaczącej delegacji z Rosji na czele z metropolitą Hilarionem.

Czego życzy ksiądz biskup Polakom z okazji Świąt Wielkanocnych?

- Życzę nadziei, z którą Bóg w te święta do nas przychodzi. To tajemnica wielkiej miłości, tajemnica zbawienia człowieka, wyrwania go z lęków, grzechów, słabości, tajemnica odkupienia i nowego życia. Niech to zaowocuje w naszym życiu tak, byśmy potrafili je oddawać - w wymiarze osobistym, rodzinnym, kościelnym i społecznym - dla innych. Życzę, byśmy potrafili tak, jak Chrystus czynić dar z samych siebie.

Rozmawiali: Stanisław Karnacewicz, Paweł Rozwód