Aborcja w Polsce i UE
20 października kierownictwo klubu SLD wydało polecenie, by projekty ustaw antyaborcyjnej oraz legalizującej związki homoseksualne, były jak najszybciej przygotowane i przekazane prezydium klubu. "Musimy próbować realizować swój program wyborczy" - powiedział Marek Dyduch, argumentując w ten sposób przyspieszenie prac nad kontrowersyjnymi ustawami. Tym samym sprawa aborcji po raz kolejny pojawia się w publicznej dyskusji.
Aborcja w Polsce
We wtorek rząd zaakceptował sprawozdanie z wykonania w 2002 r. ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Wynika z niego, że w 2002 r. wykonano 159 legalnych aborcji, tj. o 35 więcej niż w 2001 r. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny szacuje, że w tzw. podziemiu aborcyjnym rocznie przeprowadza się do 200 tys. zabiegów przerwania ciąży.
Prawo do aborcji na życzenie kobiety obowiązywało w Polsce od 1956 r. Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z 1993 r. wprowadziła znaczne ograniczenie tego prawa. Odtąd legalnej aborcji można dokonywać w trzech przypadkach:
- gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej;
- gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu;
- gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego (np: gwałtu).
Nowelizacja ustawy w 1996 r. dodała do powyższych warunków "złą sytuację społeczną". Jednak Trybunał Konstytucyjny uznał ten zapis za niekonstytucyjny i zabronił przerywania ciąży ze względu na "złą sytuację społeczną".
Ustawa z 1997 wprowadziła odpowiedzialność karną. W myśl nowych przepisów ten, kto za zgodą kobiety przerywa jej ciążę z naruszeniem przepisów ustawy, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Takiej samej karze podlega ten, kto udziela kobiecie ciężarnej pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem przepisów ustawy lub ją do tego nakłania.
Proces łagodzenia praw dotyczących aborcji rozpoczął się na świecie na początku drugiej połowy XX wieku i trwa do dnia dzisiejszego. W większości krajów rozwiniętych liberalizacji przepisów prawnych dokonano w latach 1950-85. W latach 1985-97 dziewiętnaście państw liczących ponad 1 mln mieszkańców (10 rozwiniętych, 9 rozwijających się) ułatwiło dostęp do aborcji pod względem prawnym. Aż dwanaście spośród nich uczyniło aborcję do 12 tygodnia ciąży dostępną na życzenie kobiety. Aborcja w późniejszym terminie bywa często dopuszczalna pod pewnymi warunkami. W tym czasie tylko dwa kraje na świecie: Polska i Salwador zaostrzyły przepisy antyaborcyjne.
Aborcja w UE
W Unii Europejskiej większość państw dopuszcza aborcję podczas trzech pierwszych miesięcy ciąży na życzenie kobiety, a po tym okresie - z innych powodów: z przyczyn społecznych, ze względu na zagrożenie zdrowia i życia, na okoliczności, w jakich doszło do ciąży oraz w przypadku choroby dziecka poczętego.
W Szwecji i Holandii nie ma szczegółowych regulacji prawnych dotyczących warunków jakie trzeba spełnić, aby aborcja była „legalna”. Jest ona tam traktowana na równi z innymi zabiegami medycznymi.
W 11 krajach Unii Europejskiej (Austria, Belgia, Dania, Francja, Finlandia, Grecja, Hiszpania, Holandia, Luksemburg, Niemcy, Szwecja) dopuszczona jest do użytku pigułka wywołującą poronienie.
Prawną regulację problemu aborcji traktaty Unii Europejskiej pozostawiają nadal prawodawstwu poszczególnych krajów.
Dość restrykcyjne są też przepisy aborcyjne w Hiszpanii i Portugalii, a ponadto w Irlandii Północnej, gdzie - inaczej niż w pozostałych częściach Wielkiej Brytanii - oficjalnie nie dopuszcza się zabiegu z tzw. względów ekonomicznych i społecznych.
W Wielkiej Brytanii, Finlandii i Luksemburgu nie ma oficjalnie aborcji na życzenie bez szczególnego uzasadnienia, chociaż można właśnie podać względy ekonomiczne i społeczne.
Natomiast w pozostałych państwach członkowskich Unii przepisy są bardzo liberalne. Aborcja na życzenie - zwykle przed końcem 12- 14 tygodnia ciąży - jest dopuszczalna w Austrii, Belgii, Danii, Francji, Grecji, Holandii, Niemczech, Szwecji i we Włoszech.
Spośród państw przystępujących i kandydujących do Unii Europejskiej całkowity zakaz przerywania ciąży ma Malta, a Polska ustawa uchodzi za najbardziej restrykcyjną wśród dopuszczających warunkową aborcję. (wac)