18 grudnia - kalendarium historyczne

18 grudnia 1865 - Zniesienie niewolnictwa w USA

W Stanach Zjednoczonych - ratyfikując XIII poprawkę do konstytucji - zniesiono niewolnictwo.

18 grudnia 1913 - Urodził się kanclerz RFN Willy Brandt

Socjaldemokrata i antyfaszysta Willy Brandt przeszedł do historii jako inicjator pojednania z Europą Wschodnią. Kanclerz RFN klęczący pod Pomnikiem Bohaterów Getta stał się symbolem nowych Niemiec. Wzbudzał skrajne emocje - uwielbiano go i nienawidzono. Urodził się 18 grudnia 1913 r.

Willy Brandt zasiadał w fotelu kanclerskim tylko pięć lat. To zaledwie epizod w porównaniu z 14-letnią kadencją Konrada Adenauera (1949-1963) czy jeszcze dłuższymi rządami Helmuta Kohla (1982-1998).

Pierwszy socjaldemokratyczny kanclerz RFN wykorzystał swoją krótką kadencję (1969-1974) do przełamania nieufności wobec Niemców będącej skutkiem wojny i do rozpoczęcia procesu pojednania z Polakami, Rosjanami i innymi narodami Europy Środkowej i Wschodniej, które ucierpiały wskutek nazistowskiej agresji i okupacji.

W polityce wewnętrznej Brandt realizował hasło "Odważmy się na więcej demokracji", reformując skostniałe struktury społeczne i wyciągając rękę do buntującej się młodzieży, zaczynającej wtedy zadawać pytania swoim ojcom, co robili w czasie wojny. "Był idolem naszego pokolenia; przeciwieństwem naszych milczących rodziców, twierdzących, że nic nie wiedzieli i nic złego nie zrobili w czasach nazistowskiego terroru" - pisze Holger Schmale w weekendowym wydaniu "Berliner Zeitung".

Wiarygodność Brandta wynikała z jego niezwykłego jak na niemieckie warunki życiorysu. Herbert Frahm, bo tak brzmiało pierwotne nazwisko późniejszego kanclerza, urodził się 18 grudnia 1913 roku w Lubece jako nieślubne dziecko ekspedientki. Do SPD wstępuje jako 16-latek, jednak wkrótce porzuca socjaldemokratów na rzecz bardziej radykalnej Socjalistycznej Partii Robotniczej (SAP), rokującej - jego zdaniem - większe nadzieje na skuteczną walkę z rosnącymi w siłę nazistami.

Po dojściu do władzy Hitlera w 1933 roku, poszukiwany przez Gestapo socjalista ucieka do Norwegii z zadaniem zorganizowania zagranicznych struktur partii. Przyjmuje pseudonim Willy Brandt, który po wojnie staje się jego nazwiskiem. Ten okres jego życia pełen jest dramatycznych momentów. W 1936 roku przez kilka miesięcy przebywa nielegalnie w Niemczech, a rok później jako dziennikarz relacjonuje przebieg wojny domowej w Hiszpanii.

Po zakończeniu wojny Brandt przyjeżdża do Niemiec jako korespondent prasy skandynawskiej. Opisuje dla gazet duńskich i norweskich przebieg procesu zbrodniarzy hitlerowskich w Norymberdze. Dwa lata później decyduje się na stały powrót do Niemiec. - Miałem wrażenie, że w kraju jestem bardziej potrzebny - powie w jednym z wywiadów. Zniechęcony do radykalnych ideologii, rozpoczyna karierę w SPD. W latach 1957-1966 jest burmistrzem Berlina Zachodniego - "miasta frontowego" wolnego świata.

Kluczowym doświadczeniem, które zdecydowało o jego wyborze polityki odprężenia, była budowa w 1961 roku przez władze NRD muru dzielącego Berlin na dwie części, przy całkowitej bierności aliantów zachodnich. W liście, będącym odpowiedzią na prośbę Brandta o pomoc, prezydent John F. Kennedy napisał, że mur można zlikwidować tylko za pomocą wojny, a nikt nie ma zamiaru jej z tego powodu wywoływać.

- Zrozumieliśmy, że podział (Niemiec) będzie trwał długo - pisze najbliższy współpracownik Brandta - Egon Bahr, twórca koncepcji polityki "zmiana poprzez zbliżenie". Późniejsza "Ostpolitik" (polityka wschodnia) rządu Brandta opierała się na założeniu, że aby w przyszłości zmienić powojenny status quo, należy najpierw go uznać.

W pierwszej połowie lat 60. Brandt przegrał dwukrotnie walkę o stanowisko kanclerza. W tym czasie stał się obiektem niewybrednych ataków ze strony rządzących chadeków. Politycy CDU i CSU wypominali mu emigrację w czasie wojny jako zdradę ojczyzny. - Co pan robił przez dwanaście lat za granicą? Bo my wiemy, co robiliśmy tutaj, w kraju - pytał premier Bawarii Franz Josef Strauss. Zaś Adenauer zwracał się do niego per "Brandt alias Frahm".

Natomiast wielu lewicowych i liberalnych int

18 grudnia 1940 - Hitler zatwierdza plan ataku na ZSRR

Adolf Hitler zatwierdził plan wojny przeciwko Związkowi Radzieckiemu - "Plan Barbarossa".

Wybrane dla Ciebie
Rozmowy pokojowe. Biały Dom patrzy z optymizmem
Rozmowy pokojowe. Biały Dom patrzy z optymizmem
Słowa Tuska w Berlinie. "Aż nie chce się wierzyć!"
Słowa Tuska w Berlinie. "Aż nie chce się wierzyć!"
Wyniki Lotto 01.12.2025 – losowania Multi Multi, Ekstra Pensja, Kaskada, Mini Lotto
Wyniki Lotto 01.12.2025 – losowania Multi Multi, Ekstra Pensja, Kaskada, Mini Lotto
Weto prezydenta. Zbigniew Bogucki tłumaczy powody
Weto prezydenta. Zbigniew Bogucki tłumaczy powody
Ruch Nawrockiego. Cztery ustawy podpisane, jedno weto
Ruch Nawrockiego. Cztery ustawy podpisane, jedno weto
"Tak nie można robić". Gen. Polko wytknął błąd Nawrockiemu
"Tak nie można robić". Gen. Polko wytknął błąd Nawrockiemu
Kaczyński krytykuje Tuska za wypowiedź o reparacjach od Niemiec
Kaczyński krytykuje Tuska za wypowiedź o reparacjach od Niemiec
Kolejne weto Nawrockiego. Jest komunikat
Kolejne weto Nawrockiego. Jest komunikat
Media w Budapeszcie: upada sojusz polsko-węgierski
Media w Budapeszcie: upada sojusz polsko-węgierski
Rozmowy pokojowe. Zełenski wskazał "najtrudniejszą kwestię"
Rozmowy pokojowe. Zełenski wskazał "najtrudniejszą kwestię"
Trump znów się chwali. Mówi o „historycznej szansie”
Trump znów się chwali. Mówi o „historycznej szansie”
Uderzył w karetkę na sygnale. Cztery osoby w szpitalu
Uderzył w karetkę na sygnale. Cztery osoby w szpitalu