Proklamowanie Karty Praw Podstawowych 12 grudnia
Uroczyste proklamowanie Karty Praw Podstawowych przez przywódców trzech unijnych instytucji: europarlamentu, Rady UE i Komisji Europejskiej nastąpi 12 grudnia w Strasburgu, dzień przed podpisaniem w Lizbonie nowego Traktatu Reformującego UE.
Jest jedna rzecz, z której cieszę się szczególnie, jeżeli chodzi o nowy traktat z Lizbony. To, że Karta Praw Podstawowych stanie się prawnie wiążąca - powiedział podczas debaty w Parlamencie Europejskim Jose Sokrates, premier kierującej w tym półroczu Unią Portugalii.
Sprecyzował, że uroczyste proklamowanie Karty nastąpi 12 grudnia w Strasburgu, w siedzibie PE, przez szefów unijnych instytucji - czyli Sokratesa w imieniu Rady UE, Jose Barroso, szefa Komisji Europejskiej oraz Hans-Gerta Poetteringa przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.
Polska na szczycie w Lizbonie 18-19 października, kiedy osiągnięto porozumienie w sprawie nowego traktatu, przyłączyła się do brytyjskiego protokołu, ograniczającego stosowanie Karty.
Politycy Platformy Obywatelskiej, która wygrała niedzielne wybory parlamentarne w Polsce, sygnalizują jednak, że Polska przyjmie Kartę Praw Podstawowych, wbrew zastrzeżeniom obecnych władz.
To bardzo pozytywny sygnał - cieszył się szef frakcji socjalistów Martin Schulz.
Jak tłumaczyły niedawno źródła prawne w KE, w rzeczywistości Polska ma czas do chwili podpisania traktatu (czyli do 13 grudnia) na podjęcie ostatecznej decyzji w sprawie Karty Praw Podstawowych - bez potrzeby jego renegocjowania.
"Z prawnego punktu widzenia liczy się formalne podpisanie traktatu" a nie polityczne porozumienie osiągnięte na szczycie w Lizbonie - tłumaczyły źródła, dodając: aby zmienić decyzję w sprawie Karty wystarczy ze strony Polski formalny list z taką informacją do portugalskiego przewodnictwa.
Te same źródła zastrzegły jednak, że musiałoby to nastąpić przed formalnym podpisaniem traktatu przez "27". Potem procedura wycofania z brytyjskiego protokołu byłaby już znacznie trudniejsza. Potrzebne byłoby uruchomienie procedury zmian traktatowych, czyli organizacja nowej Konferencji Międzyrządowej przywódców państw członkowskich.
Przyjęta po raz pierwszy przez unijne instytucje już w 2000 roku Karta Praw Podstawowych ma wraz z wejściem w życie nowego Traktatu Reformującego stać się dokumentem prawnie wiążącym o takiej samej randze jak traktaty. To ważne z punktu widzenia obywateli, którzy będą mogli powoływać się bezpośrednio na Kartę (w tych przypadkach, w których mowa o prawach samowykonalnych, czyli takich, na które można się powołać wprost, bez potrzeby dookreślania ich w prawie krajowym) i dochodzić swoich praw opartych na prawie UE przed sądami w Unii (w tym krajowymi).
W zdecydowanej większości Karta nie tworzy nowych praw lub zasad, tylko w sposób widoczny odzwierciedla prawa już istniejące w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, ONZ-owskich paktach praw człowieka i Europejskiej Karcie Socjalnej (którymi Polska i tak jest związana) lub wynikające z konstytucyjnej tradycji państw członkowskich.
Inga Czerny