Zmarł ostatni dowódca Ukraińskiej Powstańczej Armii
W Kijowie zmarł w wieku 95 lat ostatni dowódca Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) Wasyl Kuk - poinformował lwowski oddział ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej.
Kuk zmarł w swoim mieszkaniu w Kijowie. W poniedziałek trumna z jego zwłokami zostanie wystawiona w kijowskim Domu Nauczyciela. Zgodnie z ostatnią wolą zmarłego, będzie on pochowany w rodzinnej wsi Krasne w obwodzie lwowskim. Pogrzeb odbędzie się we wtorek.
Kuk, który działał w UPA pod pseudonimami Łemisz, Jurko, Medwid i pułkownik Kowal, w 1929 r. wstąpił do nieuznawanej przez rząd II Rzeczpospolitej Ukraińskiej Wojskowej Organizacji (UWO). Był członkiem Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i twórcą jej koła na uniwersytecie w Lublinie, gdzie studiował prawo.
W 1933 r. został aresztowany przez władze polskie, po odbyciu kary zorganizował podziemną drukarnię koło Podhajec, oraz kilka drobnych akcji terrorystycznych.
W czerwcu 1941 r. Kuk wziął udział w ogłoszeniu Aktu Niepodległości Ukrainy we Lwowie. Stanął wówczas na czele grupy rajdowej, której zadaniem było ogłoszenie tego dokumentu w Kijowie. Nie dotarł tam, ponieważ został aresztowany przez władze hitlerowskie. Po ucieczce zamieszkał w Dniepropietrowsku, gdzie stanął na czele miejscowego oddziału OUN.
W 1944 r. Kuk powrócił do Galicji, gdzie został jednym z najbliższych współpracowników dowódcy UPA, Romana Szuchewycza (Tarasa Czuprynki) i dowódcą grupy UPA-Południe. Po śmierci Szuchewycza w 1950 r. Kuk objął dowództwo nad UPA. Aresztowany w 1954 r., sześć lat spędził w sowieckich więzieniach.
Po wyjściu na wolność pracował w kijowskim archiwum historycznym. Po opublikowaniu pracy "Marksizm-leninizm o ukraińskiej kwestii narodowościowej" dostał zakaz pracy w szkołach i instytucjach naukowych.
UPA walczyła podczas II wojny światowej przeciwko Niemcom i ZSRR. Formacja ta nie jest dotychczas na Ukrainie uznawana za stronę biorącą udział w walkach. Byli żołnierze UPA mają nieformalny status weteranów tylko w zachodnich obwodach kraju.
Część ukraińskich polityków i społeczeństwa chce uznania UPA za stronę walczącą o niepodległość kraju i przyznania jej weteranom kombatanckich praw oraz ulg, z jakich korzystają byli żołnierze Armii Czerwonej.
Część Ukraińców uważa z kolei, że UPA była organizacją zbrodniczą, wobec czego odmawia przyznania im praw, należnych kombatantom.(jks)
Jarosław Junko