Zaskakujące wyniki sondażu: Polacy najbardziej pragną...

Kryzys, który dotknął Europę, spowodował w wielu krajach cięcia wydatków socjalnych. Jak duże nierówności społeczne jesteśmy skłonni zaakceptować? Badania CBOS pokazują, że Polacy wybierając między równością i dobrobytem większą wagę przykładają do równości.

Aż dla 74% badanych równość jest ważniejsza niż wzrost gospodarczy, przy czym niemal połowa (49%) jest wyraźnie przekonana, że uchronienie społeczeństwa przed zbyt dużym rozwarstwieniem jest ważniejsze niż dobrobyt. Tylko co dziewiąty respondent (11%) przykłada większą wagę do szybkiego bogacenia się niż równości.

Najbardziej wyczuleni na potrzebę równości są najstarsi Polacy, mający 65 lat i więcej, oraz osoby z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym.

Dla większości respondentów sprawiedliwość społeczna wiąże się z akceptacją pewnego poziomu nierówności dochodów. Ponad połowa badanych (58%) sądzi, że za różną pracę należy się różna zapłata. Natomiast niemal dwie piąte (37%) większą wagę przykłada do zasady równości, uważając, że podstawą sprawiedliwości społecznej jest zapewnienie wszystkim obywatelom porównywalnych warunków życia i niedopuszczenie do rozwarstwienia na bardzo biednych i bardzo bogatych. Dla tej grupy sprawiedliwość społeczna jest tożsama z równością.

Poglądy na ten temat w dużym stopniu zależą także od wykształcenia. Wśród badanych, który ukończyli jedynie szkołę podstawową, połowa twierdzi, że dla zapewnienia sprawiedliwości wszyscy ludzie powinni mieć porównywalne warunki życia i nie powinno być ani bardzo biednych, ani bardzo bogatych. Natomiast wśród osób z wyższym wykształceniem cztery piąte (79%) akceptuje nierówności dochodów wynikające z pozycji zawodowej.

Większość ankietowanych (59%) dostrzega potrzebę wyrównywania szans poprzez edukację. Ich zdaniem sprawiedliwość wymaga nie tylko prawa do bezpłatnej nauki dla wszystkich, ale również zapewnienia dzieciom z rodzin o niższym statusie społecznym oraz mniej zdolnym bezpłatnych zajęć wyrównawczych. Ponad jedna trzecia badanych (37%) uważa natomiast, że sprawiedliwość wymaga jedynie zapewnienia bezpłatnego dostępu do szkół i równego traktowania uczniów.

Ponad połowa badanych (55%) skłania się ku opinii, że lepiej jest, gdy obywatele płacą niższe podatki i sami decydują, jak wydawać własne pieniądze na ochronę zdrowia, wykształcenie i inne potrzeby. Tylko co trzeci respondent (30%) wolałby płacić wyższe podatki, ale mieć bezpłatną szkołę, opiekę lekarską oraz inne świadczenia społeczne.

Badanie pokazuje, że większość Polaków akceptuje pewne nierówności społeczne - dotyczy to nierówności dochodów wynikających z podziału pracy - jednak sprzeciwia się dużemu rozwarstwieniu społecznemu.

Badanie zostało przeprowadzone 3-9 lutego 2012 roku na reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski - 498 osób.