Za zasłoną milczenia
W dniach od 25 listopada do 10 grudnia , odbywa się "16 Dni Działań Przeciwko Przemocy wobec Kobiet". Ponad tysiąc organizacji ze 130 krajów będzie, poprzez konferencje, imprezy, warsztaty artystyczne, spotkania i seminaria, przypominać o walce z przemocą wobec kobiet.
Dane przedstawione przez międzynarodowe stowarzyszenie Amnesty International
w raporcie pt. "To jest w naszych rękach – stop przemocy wobec kobiet" są – tym bardziej na początku XXI wieku - przerażające: co trzecia kobieta na świecie została pobita, zmuszona do stosunku seksualnego bądź pada ofiarą innego przestępstwa przeciw poszanowniu praw człowieka, jedna na pięć kobiet została bądź miała zostać zgwałcona, a handel kobietami i dziewczętami na teryrtoriach objętych działaniami wojennymi jest zjawiskiem nagminnym.
Wśród krajów borykających się z problemem przemocy przeciwko kobietom, znajdziemy w większości tzw. kraje Trzeciego Świata, jak: Nigerię (w stanie Lagos, około 2/3 kobiet doświadcza przemocy zarówno fizycznej, seksualnej, jak i psychicznej), Etiopię (rytuał obrzezania dziewcząt), Liberię (gwałty dokonane przez żołnierzy), Afganistan (przypadki ukamieniowań kobiet oskarżonych o cudzołóstwo), Kosowo (przemyt i zmuszanie kobiet do prostytucji) - a także te, o stabilnej pozycji - RPA (wg AI w RPA każdego dnia jest gwałconych 147 kobiet), Turcję (liczne gwałty i tortury), Hiszpanię (dyskryminacja, przemoc domowa) czy właśnie Polskę.
Jak podają tegoroczne badnia, przeprowadzone przez CBOS, a dotyczące przemocy wobec kobiet: 37% osób, zna przynajmniej jedną kobietę, będącą ofiarą przemocy domowej; 16% - że zna ich kilka. Kobiety są najczęściej wyzywane i obrażane (26%), poniżane i wyśmiewane (13%) a także poddawane szatażowi oraz ciągłej kontroli poprzez np. ograniczanie kontaktów z rodziną i znajomymi (9%). A wszystko to – jak najczęściej tłumaczą oskarżeni mężczyźni - „bo mnie sprowokowała”.
Bo mnie sprowokowała
Zdanie: „No bo mnie ta suka sprowokowała” zna wiele kobiet, które doświadczyły przemocy. Ten sam zwrot wykorzystała w 2003 roku Frakcja Feministyczna, grupy Twożywo, tytułując tak swoją akcję bilbordową - dzisiaj solidaryzująca się z ofiarami damskich bokserów poprzez plakaty: „Cztery kąty – a kat piąty”, „Więzy rodzinne” (przedstawienie ust oplecionych czarną aksamitką) oraz „I niech jej nie opuszcza aż do śmierci” (obraz plastra na kobiecych wargach).
Jeśli przyjąć, że język, którym się posługujemy, słowa, które codziennie wypowiadmy, świadczą o nas - naszej kulturze i stosunku do drugiego człowieka – powinniśmy zamilknąć. Sporadycznie zdarza się, że ktoś, słysząc jak mężczyzna obraża kobietę słowami: ‘suka’, ‘kurwa’ czy ‘dziwka’ – zareaguje. A takie właśnie słowa, coraz częściej można usłyszeć nie tylko na ulicy, ale i w radiu w niektórych utworach muzycznych, czy dialogach filmowych. Mało kto na co dzień zdaje sobie sprawę, że tam, gdzie zaczyna się przyzwolenie na wulgaryzmy, tam i zaczyna się przyzwolenie na przemoc. Anna (45), wyznaje: - Mój koszmar zaczął się od wyzwisk do których stopniowo doszło bicie.Wielokrotnie byłam poniżana przez męża, poprzez nazywanie ‘dziwką’ bądź‘suką’. Strasznie bolało; ale w pewnym momencie uodporniłam się na te oblegi, tak samo jak na zadawane mi razy. Z każdym dniem przywyczajałam się do roli ofiary, posłusznie nakładając grubą warstwę pudru i zasłaniając podbite oczy, czarnymi szkłami okularów. –opowiada. - Piekło
skończyło się po śmierci męża. – ucina. Podobną gehennę, przeszła Weronika (34):
- Mąż okładał mnie pięściami po nogach, rękach, twarzy, głowie - gdziekolwiek - byle zadać ból. Czasami sięgał po kabel od żelazka; raz groził nożem, że mnie zabije. – Już nigdy nie zaufam męzczyźnie. – zaklina się Natalia (22). - Pierwszy raz zostałam uderzona, niedługo po zaręczynach. Nie mogłam w to uwierzyć. Zwróciłam się z prośbą do rodziców, którzy ku mojemu zdziwieniu mi nie pomogli. Również przyjaciele odsunęli się. Zostałam sama.
Kto milczy ten się zgadza
O samotności kobiet wobec problemu źle pojętej męskiej siły - a tym samym o ich bezradności, nie trzeba nikogo przekonywać - wiedzą o nich najwięcej mężczyźni, którzy wg danych Ministerstwa Sprawiedliwości z 2003 roku, są najczęstszymi (94,04%) sprawcami przestępstw: - gwałtów (92,2%) oraz znęcania się nad rodziną (97,6%). O tym, jak bardzo czują się pewnie w roli katów, potwierdzają statystki Policji, mówiące o systematycznym wzroście (o 8,2% w 2004 roku w stosunku do 2003 roku) przemocy domowej; czują się tym pewniej, im dłużej krzyk i płacz kobiet, spowija zasłona milczenia.
Milczą wszyscy – nie tylko rodziny i przyjaciele ofiar - ale również potnecjalni ich obrońcy: policja, sądy. Według policji, ilość zgłaszanych przypadków przemocy domowej, to jedynie tzw. „czubek góry lodowej” – większość zdarzeń nigdy nie wychodzi na światło dzienne. Te, które zostają wyjawione, rzadko kończą się sukcesem w postaci prawomocnego wyroku. Według badań Centrum Praw Kobiet z 2004 roku, przeszło 80% spraw o stosowanie przemocy w rodzinie wobec kobiet, zostaje umorzonych. I na tym zwykle, droga do sprawiedliwości, się kończy.
Przełamać milczenie
Od kilku lat w Polsce, nadzieją na to, że „coś się zmieni”jest sukcesywne powstawanie instytucji i organizacji, które poprzez warsztaty, seminaria i konferencje, przypominają o tym, jak ważne jest aktywne i ciągłe przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet. Do nabardziej znanych, należą: Ośrodek Informacji Środowsk Kobiecych - OŚK-a, Centrum Praw Kobiet, Fundacja Kobieca „eFKa”, Stowarzyszenie Pinezka, Stowarzyszenie Współpracy Kobiet i inne Niebieska Linia, Z ciemności ku światłu. Coraz bardziej aktywne są też stowarzyszenia i związki, proponujące kursy samoobrony i asertywności skierowane do kobiet Wendo oraz warsztaty rozwoju osobistego kobiet Dojrzewalnia.
Budowanie świadomości, że przemoc wobec każdej płci jest złem, wzmacnianie lokalnych struktur przeciwdziałających przemocy wobec kobiet oraz budowanie solidarności między kobietami – to tylko niektóre cele "16 Dni Działań Przeciwko Przemocy wobec Kobiet"”. Jak mówią działacze oragnizacji walczących o poszanownie praw kobiet: szczera chęć zrobienia czegoś dla siebie i innych oraz odwaga, czynią cuda - oby tak było i tym razem.
Kaja Cudak