Wystawa o Stanisławie Leszczyńskim
W warszawskim Zamku Królewskim można będzie
oglądać od wtorku pierwszą w Polsce wielką wystawę poświęconą
Stanisławowi Leszczyńskiemu, polskiemu królowi, który przez 30 lat
był księciem Lotaryngii i teściem króla Francji Ludwika XV.
Na wystawie przygotowanej wspólnie przez muzea polskie i francuskie można oglądać około 150 eksponatów związanych z życiem Stanisława Leszczyńskiego (1677-1766).
Są tu m.in. portrety króla i jego córki, królowej Francji Marii Leszczyńskiej pędzla Jeana-Baptiste'a Van Loo i Alexisa Belle'a z Wersalu, mikroskop wykonany dla króla Stanisława przez Alexisa Magny'ego w 1751 roku, salonowy zegar słoneczny dedykowany Leszczyńskiemu. Ekspozycja zawiera też kilkanaście książek z exlibrisem króla oraz listy Marii Leszczyńskiej i jej dzieci do dziadka.
Ród Leszczyńskich był obecny w polskiej polityce już od XV wieku. 19-letni Stanisław Bogusław Leszczyński rozpoczął karierę polityczną w 1696 r. jako poseł na sejm. Był podczaszym koronnym, senatorem, wojewodą poznańskim.
Porządek polityczny w Polsce zmienił wybuch wojny ze Szwecją. Konfederacja szlachty województw wielkopolskich wypowiedziała się przeciw Augustowi II Sasowi, a król szwedzki Karol XII poparł militarnie wstąpienie Stanisława Leszczyńskiego na tron polski w 1704 roku. Po wymuszonej abdykacji Augusta II w 1706 roku, Stanisław został uznany za legalnego władcę przez większość państw europejskich, jednak po upadku Karola XII, został zdetronizowany. W latach 1714-1718 mieszkał w Szwecji, potem w Alzacji.
W 1725 roku młodsza córka Stanisława Leszczyńskiego - Maria wybrana została spośród kilkudziesięciu europejskich księżniczek na żonę Ludwika XV - króla Francji. Urodziła dziesięcioro dzieci, w tym następcę tronu francuskiego. Stanisław, król bez królestwa, rezydował wówczas w zamku nad Loarą.
W 1734 roku Leszczyński został wybrany po raz drugi na króla Polski. Wyparty z Warszawy przez wojska rosyjskie sprzyjające synowi Augusta II, Leszczyński udał się do Gdańska, gdzie oczekiwał wsparcia ze strony Francji. Po półrocznym oblężeniu miasta przez Rosjan Leszczyński w przebraniu udał się do Prus. Nakłoniony przez dyplomatów francuskich Stanisław abdykował i wrócił do Francji.
Po wojnie o polski tron w wyniku zabiegów dyplomatycznych Francja otrzymała w 1736 roku Lotaryngię, którą dożywotnio miał władać król Stanisław. Po jego śmierci księstwo miało przypaść koronie francuskiej, jako posag Marii Leszczyńskiej. Główną rezydencją króla był zamek w Luneville. Na królewskim dworze gościli wybitni filozofowie, literaci i artyści, także Wolter i Monteskiusz.
Z inicjatywy polskiego władcy przebudowano centrum Nancy. Wzniesiony przez niego Plac Królewski nazywany do dziś imieniem króla Stanisława, uważany jest za perłę urbanistyki XVII wieku. Imię Stanisława noszą też w Nancy główna ulica, szpitale, hotele, restauracje, a nawet ciasta i nalewki. Na tronie Lotaryngii Leszczyński zasiadał przez 30 lat.
Wystawa została wcześniej pokazana w Nancy w ramach Sezonu Polskiego we Francji, a Stanisław Leszczyński jest jedną z głównych postaci patronujących odbywającej się na wiosnę serii imprez kulturalnych pod hasłem "Nancy 2005, czas Wieku Świateł".
