Władzę stracimy, ale koryta nie oddamy. PiS nie pozostawia złudzeń [OPINIA]

Posłowie Prawa i Sprawiedliwości złożyli w Sejmie projekt ustawy o zmianie ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym oraz ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami.

Pod tą skomplikowaną nazwą kryje się proste rozwiązanie: teraz, k..., my, a gdy nawet ludzie nas już nie będą chcieli, to i tak, k..., nadal będziemy my.

Ot, ustawa, którą śmiało można nazwać "Koryto plus". I to bez żadnej przesady.

Złota rada

Założenie PiS-owskiego projektu jest takie, że powstanie nowa rada ds. bezpieczeństwa strategicznego. Wybierze ją w praktyce PiS, bo spośród pięciu członków trzech wskaże Sejm, jednego prezydent oraz jednego Senat.

Zadanie rady będzie proste: ma oceniać, czy danych członków zarządów oraz rad nadzorczych pięciu wybranych przez władzę spółek (Orlenu, PERN, PSE, Gaz-Systemu oraz Polfy Tarchomin), można odwołać, czy nie.

Jeśli rada uzna, że nie - to odwołać nie będzie wolno. Choćby chcieli tego wszyscy akcjonariusze, ze Skarbem Państwa na czele.

Kadencja członków rady ma trwać sześć lat. Z kolei po wejściu w życie ustawy ma rozpocząć swój bieg pięcioletnia kadencja członków zarządów i rad nadzorczych we wskazanych spółkach.

Co to oznacza? Ano tyle, że PiS chce zabetonować sobie przyczółki w państwowych podmiotach. Założenie jest takie, że gdy ustawa wejdzie w życie, to menedżerowie będą nietykalni. I nie pomoże nawet możliwa przyszłoroczna zmiana rządzących, gdyż członków powołanej jeszcze za tej kadencji Sejmu rady w nowym rozdaniu nie będzie można odwołać.

To się nie uda

Mam jednak dla wyzyskiwaczy publicznych środków z Prawa i Sprawiedliwości złą informację: wasz "doskonały" plan nie wypali.

Jeżeli tylko zmienią się rządzący, to menedżerowie wskazanych w ustawie spółek polecą ze stołków szybciej niż się dziś komukolwiek w PiS-ie wydaje.

Przede wszystkim: nie ma mowy o pięciu latach spokoju i pobierania kasy. Skoro bowiem ustawę można uchwalić, to można ją też uchylić lub zmienić.

I ktoś teraz powie: hola, hola, przecież prezydent Andrzej Duda będzie mógł ją zawetować, a szansa na przełamanie prezydenckiego weta - patrząc w obecne sondaże partyjne - będzie niewielka.

Nawet gdybyśmy tak uznali, już robią się trzy lata spokoju, zamiast pięciu.

Ale teraz odpowiedzmy sobie na pytanie: czy Andrzej Duda będzie się zabijał o los i portfel Daniela Obajtka i innych ludzi powiązanych z PiS-em?

Czy przykładowo będzie gotów poświęcić budżet kancelarii prezydenta, by budżet domowy kilkudziesięciu zarządzających z nadania PiS się zgadzał? Pieniądze przecież przyznaje ustawodawcza, a daje władza wykonawcza - rząd; kancelaria nie da i prezydent - mówiąc dosadnie - będzie mógł jedynie wyrażać swoje oburzenie.

Odpowiedź wydaje się oczywista: Andrzej Duda nie otworzy frontu walki, na którym nic nie będzie mógł zyskać. Tym bardziej, że druga kadencja i brak możliwości ubiegania się o reelekcję powodują, iż zależność głowy państwa od partii politycznej jest mniejsza.

Możliwy jest też inny scenariusz: po prostu do spółek przyjdą dobrze zbudowani panowie i "odziedziczonych" po rządach PiS-u menedżerów wyproszą.

I nie, bynajmniej nie jestem zwolennikiem wyrzucania kogokolwiek siłą. Po prostu nie mam wątpliwości, że takie rozwiązanie wielu zwolennikom obecnej opozycji by się spodobało, a nikt na świecie nie stanąłby w obronie "złotych spadochroniarzy".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Na karuzeli

Sam pomysł posłów PiS-u, który rzekomo jest clou zgłoszonego rozwiązania, czyli by zadbać o stabilność zatrudnienia menedżerów kluczowych dla państwa spółek, jest oczywiście godny pochwały. Szkopuł w tym, że ostatnie siedem lat rządów Prawa i Sprawiedliwości to jedna wielka karuzela spółkowa. Standardem stało się, że w spółkach z udziałem Skarbu Państwa prezes rządzący co najmniej rok to już menedżer z dużym stażem. W niektórych podmiotach dokonano już kilkunastu wymian (przykładowo w Enerdze prezesa wymieniono 11 razy), a rocznie co piąty zarządzający jest wymieniany.

Do wprowadzenia odrobiny stabilności w zarządzaniu państwowymi spółkami nie potrzeba żadnej nowej ustawy, ani nowej rady. Potrzeba odrobiny pomyślunku oraz krztyny poczucia odpowiedzialności za dobro wspólne. Skoro zaś go od lat brakuje, trudno uwierzyć w deklarowany cel wskazany w projekcie ustawy.

Do tego dochodzi jedna z podstawowych zasad zarządzania spółkami, czyli że właściciele decydują o tym, jak i przez kogo prowadzony jest biznes. Prawo i Sprawiedliwość chcę naruszyć i tę regułę.

Nie miejmy złudzeń: chodzi o koryto, z którego można się nażreć. Chodzi też o podtrzymanie siły swojego środowiska politycznego, choćby miało się znaleźć w opozycji. Dobrze płatne stanowiska (często po kilkadziesiąt tys. zł miesięcznie) zajmowane przez wdzięcznych ludzi przełożyłyby się przecież wsparcie finansowe dla partii.

Dodatkowo, oczywiście mógłbym w tym miejscu utyskiwać na nierespektowanie podstawowych zasad procesu legislacyjnego, czyli wybranie krótszej ścieżki poselskiej, która – w przeciwieństwie do projektów rządowych – nie wymaga konsultacji publicznych. Ale narzekanie na to mogłoby odwrócić uwagę od podstawowej tezy: cały projekt ustawy to PiS-owski zamach na państwową kasę.

Patryk Słowik, dziennikarz Wirtualnej Polski

Napisz do autora: Patryk.Slowik@grupawp.pl