Wiosenna odwilż w chińskim parlamencie

Rozpoczynająca się w stolicy ChRL wiosenna sesja chińskiego parlamentu, może doprowadzić do istotnego zachwiania władzy partii komunistycznej. Kluczowe decyzje deputowanych mają mieć charakter poprawek konstytucji w sprawie własności prywatnej i poszanowania praw człowieka.

Na dzień przed doroczną wiosenną sesją parlamentu ChRL setki funkcjonariuszy chińskiej policji usuwały w czwartek z ulic Pekinu przybyłych do stolicy petentów i dysydentów. Na centralnym stołecznym placu Bramy Niebiańskiego Spokoju - Tiananmen - obowiązują nadzwyczajne środki bezpieczeństwa.

Plac patrolowany jest przez funkcjonariuszy z psami, wyszkolonymi w znajdowaniu środków wybuchowych. Przechodnie są uważnie obserwowani przez cywilów z czerwonymi opaskami na rękawach, pomagającymi policji w utrzymaniu porządku na placu. Policjanci zostali umieszczeni na wszystkich przystankach autobusowych w rejonie Tiananmen. Paryska organizacja Reporterzy bez Granic podaje, że w Pekinie zamknięto też część kawiarenek internetowych.

W piątek w stolicy ChRL rozpoczyna się z udziałem trzech tysięcy deputowanych doroczna wiosenna sesja chińskiego parlamentu - Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL). W toku obrad przedstawione zostaną kluczowe propozycje rządu, mogące prowadzić - jak sugeruje brytyjska sieć BBC - do istotnego zachwiania monopolu władzy partii komunistycznej w Chinach.

Na sesji - mającej zakończyć się 14 marca - delegaci zajmą stanowisko w kwestiach oficjalnie nieistniejącej od rewolucji w Chinach w 1949 r. własności prywatnej, a także praw człowieka. Zaaprobować mają też raport o stanie państwa, jaki przedstawi im pierwszego dnia obrad premier rządu Wen Jiabao.

Kluczowe decyzje deputowanych mają mieć charakter poprawek do konstytucji. Zgodnie z propozycjami rządu, w konstytucji chińskiej miałaby znaleźć się teoria byłego szefa państwa i partii, Jiang Zemina, na temat "Trzech Reprezentacji", według której partia reprezentuje przodujące siły wytwórcze, przodującą kulturę i ogromną większość narodu chińskiego. Ma to pozwolić przyjmować do partii prywatnych przedsiębiorców i przedstawicieli innych grup społecznych zwanych do niedawna "eksploatatorskimi", przed którymi dotychczas drzwi do KP Chin były zamknięte. Dzięki temu partia ma utrwalić swą kierowniczą pozycję w nowoczesnym, w coraz większym stopniu kapitalistycznym, społeczeństwie chińskim.

Konstytucyjna poprawka o własności prywatnej stanowi dalszy krok w tym samym kierunku, nakreślonym w programie reformy chińskiej gospodarki. Zdaniem analityków, po 20 latach transformacji gospodarczej w Chinach, partia w praktyce oferuje obecnie dostosowaną do tego stanu rzeczy nadbudowę teoretyczną.

Propozycje w sprawie własności prywatnej zostały już zaaprobowane w końcu zeszłego roku przez wpływowy Stały Komitet OZPL. Proponowana poprawka do konstytucji z 1982 r. oznaczałaby, że własność prywatna zyskałaby taki sam status jak własność państwowa.

Rządowy projekt poprawki mówi, że "własność prywatna, pozyskana legalnie, ma taki sam status jak własność państwowa i nie może być naruszona". W Chinach własność prywatną zlikwidowano po objęciu władzy przez komunistyczny rząd w 1949 r.

Po raz pierwszy także od czasu rewolucji, w konstytucji chińskiej mają znaleźć się gwarancje poszanowania praw człowieka. Poprawka brzmi, iż rząd ChRL czuwać ma nad "poszanowaniem i ochroną praw człowieka".

W programowym wystąpieniu premiera Wen Jiabao - oczekiwanym w piątek - znajdą się także oceny i wytyczne, dotyczące sytuacji gospodarczej kraju oraz głównych kierunków chińskiej polityki zagranicznej. Obserwatorzy z uwagą czekają przede wszystkim na słowa Wena dotyczące Tajwanu, gdzie 20 marca odbyć się mają wybory prezydenckie i kontrowersyjne referendum w sprawie chińskich rakiet, wymierzonych w Tajwan. Z równym zainteresowaniem oczekuje się stanowiska Pekinu w kwestii Hongkongu, gdzie nasiliły się w ostatnich miesiącach z rosnącym niepokojem obserwowane przez Pekin nastroje prodemokratyczne.

W czasie sesji OZPL - jak zapowiedziano - wiele miejsca zajmą sprawy gospodarcze - w tym kwestie zagrożeń, wynikających z procesów globalizacji (a więc spadku konkurencyjności i następnie - upadku nierentownych państwowych przedsiębiorstw, wzrostu bezrobocia i w konsekwencji niepokojów społecznych) czy też tzw. złych kredytów udzielanych przez banki oraz chorób odzwierzęcych (jak SARS czy ptasia grypa), mających negatywne skutki dla gospodarki. Rząd przedstawi też dane o przebiegu prowadzonej od zeszłego roku wielkiej kampanii antykorupcyjnej.(PAP)