"Washington Post" o tym, jak Ameryka opuściła Węgry w 1956 roku
Stany Zjednoczone zawiodły nadzieje Węgier w czasie ich powstania w 1956 r. i nie pomogły, chociaż to obiecywały - przypomina politolog Charles Gati "Washington Post". Prezydent USA George Bush przybył do Budapesztu, gdzie odda hołd powstaniu, którego 50. rocznica będzie obchodzona w październiku.
"W krytycznym momencie zimnej wojny, kiedy Węgrzy powstali przeciw sowieckim ciemięzcom, Stany Zjednoczone ich porzuciły. Głoszona przez administrację prezydenta Eisenhowera polityka 'wyzwalania' (krajów obozu sowieckiego) okazała się oszustwem, hipokryzją złagodzoną tylko przez oszukiwanie samego siebie" - pisze Gati.
Autor przypomina, że radio Wolna Europa cynicznie nawoływało Węgrów do zbrojnej walki, instruowało ich, jak sporządzać koktajle Mołotowa, chociaż musiało sobie zdawać sprawę, że USA nie przyjdą powstaniu z pomocą.
Zdaniem Gatiego - wykładowcy nauk politycznych na prestiżowym Uniwersytecie Johnsa Hopkinsa - bojowa retoryka RWE spotęgowała obawy ówczesnego kierownictwa ZSRR, że rewolta na Węgrzech jest początkiem buntu w całym bloku sowieckim, i przyczyniła się do decyzji stłumienia powstania siłą.
Prezydium KC KPZR - zwraca uwagę Gati - początkowo jednomyślnie głosowało przeciw zbrojnej interwencji.
Zdaniem publicysty "Washington Post" argument, że USA nie mogły pomóc Węgrom, gdyż groziło to zbrojną konfrontacją z ZSRR, nie da się utrzymać.
Waszyngton - dowodzi on - mógł doprowadzić do natychmiastowego zwołania posiedzenia Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Węgier, co zrobił dopiero gdy powstanie było już stłumione. Mógł też zaoferować Moskwie wycofanie wojsk amerykańskich z jednego z małych krajów zachodnioeuropejskich w zamian za wycofanie się Sowietów z Węgier.
"Czas wyznać prawdę. (...) Prezydent (Bush) powinien powiedzieć Węgrom, że w latach 50. Eisenhower składał puste obietnice 'wyzwolenia' (narodów podbitych przez ZSRR) w czasie swych kampanii prezydenckich, aby się przypodobać etnicznym Węgrom i innym imigrantom z Europy Wschodniej w Ohio i innych stanach, nie mając żadnego planu, aby te obietnice zrealizować" - konkluduje Gati.
Tomasz Zalewski