Warszawskie obchody 70-lecia Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie
W programie przewidziano m.in. koncert oraz historyczną wystawę.
Obchody 70-lecia Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie zainauguruje w sobotę koncert w Teatrze Królewskim w Łazienkach w Warszawie. Obchodom towarzyszy otwarta w Bibliotece Narodowej wystawa, poświęcona historii i dorobkowi literackiemu pisarzy w nim zrzeszonych. Podczas koncertu wystąpi Festiwalowa Orkiestra Kameralna im. Ignacego Paderewskiego pod batutą Szymona Kanalii. Koncert jest także dedykowany Andrzejowi Krzeczunowiczowi, który obchodzi 85 urodziny. Krzeczunowicz jest dziennikarzem i dyplomatą; przez wiele lat był współpracownikiem Radia Wolna Europa. Był też ambasadorem RP w Belgii, Luksemburgu i przy NATO oraz UE.
Historia związku wiąże się z losami pisarzy, którzy w 1939 r. wyjechali z kraju i z biografiami tych, którzy po zakończeniu II wojny światowej, nie godząc się z komunistycznymi rządami w Polsce, wybrali emigrację. Stanisław Baliński, najmłodszy Skamandryta, autor poematów o Warszawie, który we wrześniu 1939 r. jako pracownik MSZ wraz z rządem II Rzeczpospolitej miał wyjechać do Rumunii, nie mógł się na ten krok zdecydować. Dwukrotnie przekraczał most w Zaleszczykach i wracał. Dopiero na wieść o wkroczeniu Armii Sowieckiej do Polski - wybrał emigrację. Melchior Wańkowicz, kiedy trzymając nad głową maszynę do pisania przechodził przez Dniestr, nie przypuszczał, że przez lata nie powróci do kraju; do którego nigdy nie powrócił udający się "transatlantyckim szlakiem" na emigrację do Argentyny Witold Gombrowicz.
W momencie zakończenia drugiej wojny światowej poza terenem Polski znalazło się kilkudziesięciu pisarzy, wielu z nich o znacznym dorobku literackim. Decyzja pozostania na obczyźnie miała charakter polityczny; tworzeniem nowego związku zrzeszającego ludzi pióra zajął się były minister informacji w rządzie emigracyjnym, znany publicysta, filolog prof. Stanisław Stroński. Na jesieni 1945 r. powstał Komitet Organizacyjny, do którego - obok Strońskiego - weszli: Stanisław Baliński, Antoni Bogusławski, Stefan Gacki, Józef Kisielewski, Tymon Terlecki, Stefania Zahorska.
W sierpniu 1946 r. powstał Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie, który zgodnie ze swoim statutem miał być wierny zasadom wolności narodu i człowieka, swobody myśli i słowa pisarza. Miał zajmować się sprawami polskiej twórczości pisarskiej, krzewieniem jej znajomości wśród rodaków na obczyźnie, obroną własności i praw autorskich oraz w granicach możliwości udzielaniem pomocy polskim pisarzom. Statut zmieniano później kilkakrotnie. Najważniejszych zmian dokonano po 1989 r. - zezwalając członkom ZPPnO do wstępowania do organizacji twórczych w Polsce, a także rozszerzając członkostwo na pisarzy mieszkających w Polsce oraz na pisarzy obcych piszących w języku polskim.
Związek występował w obronie prześladowaniom w krajach komunistycznych, m.in.: w 1956 r. wydał oświadczenie solidarności z walczącymi Węgrami, przeciwko cenzurze w PRL, która uniemożliwia dostęp czytelników do wydawnictw emigracyjnych (1970), solidarności z prof. Andrzejem Sacharowem i Aleksandrem Sołżenicynem, przesłany na ręce przewodniczącego Międzynarodowego PEN-Clubu (1973), wystosował list w sprawie odmowy wydania paszportu Stanisławowi Barańczakowi, który otrzymał Katedrę Polonistyki Uniwersytetu Harvardzkiego (1979), w obronie intelektualistów aresztowanych i prześladowanych w Polsce (1982). Uroczystość w Łazienkach przygotowana została przez Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie z siedzibą w Londynie, finansowana jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a jej współorganizatorem jest Biblioteka Narodowa w Warszawie. Patronat honorowy objął prezydent RP.
Źródło: PAP
