MEN otwarty dla zwiedzających z okazji Święta Niepodległości

Możliwość zwiedzenia gmachu MEN - pierwszej zbudowanej od podstaw siedziby ministerialnej w II Rzeczypospolitej, która w stanie niemal nienaruszonym przetrwała pożogę II wojny światowej - to jedna z atrakcji, jakie przygotowano na Święto Niepodległości.

Otwarcie dla publiczności gmachu Ministerstwa Edukacji Narodowej poprzedzi złożenie kwiatów przez minister edukacji Joannę Kluzik-Rostkowską pod tablicą pamiątkową oraz umieszczenie na ścianie gmachu tabliczki z kodem QR. Zakodowaną treść informacji o historii budynku przygotował Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. W ten sposób gmach resortu dołączy do szlaku miejsc pamięci żołnierzy AK.

Wszyscy, którzy odwiedzają siedzibę ministerstwa będą mogli nie tylko zwiedzić z przewodnikiem zabytkowe wnętrza, ale także na dziedzińcu gmachu własnoręcznie zrobić kotyliony w barwach narodowych, obejrzeć filmy o tematyce niepodległościowej, m.in. "Sztandar Wolności" o marszałku Józefie Piłsudskim oraz oryginalny zabytkowy samochód - Opel Kapitan, którym jeździli ministrowie w okresie 20-lecia międzywojennego.

Zaplanowano także warsztaty plastyczne dla dzieci pod hasłem "Radość z wolności", podczas których tworzony ma być ogromny rysunek pod tytułem "Niepodległość to ...", wspólne śpiewanie pieśni patriotycznych oraz czytanie fragmentów "Ustaw Komisji Edukacji Narodowej" z 1783 r. w wykonaniu aktorów Teatru Imka Ewy Gorzelak i Zbigniewa Dziducha.

O zmroku fasadę gmachu MEN rozświetli biało-czerwona iluminacja.

Autorem projektu budynku był prof. Zdzisław Mączyński, projektant wielu kościołów i szkół, naczelnik Wydziału Budownictwa Szkolnego w Ministerstwie Oświecenia i Wyznań. Gmach wzniesiono w latach 1927-1930 w stylu tzw. klasycyzmu redukcyjnego.

Charakterystycznym jego elementem jest olbrzymi portyk z podwójnymi filarami. Na portyku znajduje się wielki wyrzeźbiony orzeł - godło państwowe. Między filarami jest wejście na główny, frontowy dziedziniec. W gmachu zaprojektowano również drugi wewnętrzny dziedziniec oraz dwa dziedzińce boczne. Dzięki temu rozwiązaniu wszystkie sale w gmachu są oświetlone naturalnym światłem.

Jeszcze przed zakończeniem prac budowlanych rozpisano konkurs na wyposażenie wnętrz. Wygrał go profesor warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych, jednocześnie dyrektor Departamentu Sztuki w ministerstwie Wojciech Jastrzębowski. Pod jego kierunkiem młodzi artyści stworzyli przestrzenie w stylu art deco.

Całe wnętrze charakteryzuje się prostotą i powagą ożywioną grą płaszczyzn pionowych i poziomych. Korytarze wyłożono polskim marmurem, a pomieszczenia urzędników wyposażono w stylowe, zaprojektowane specjalnie do nich meble biurowe, ściany wyłożono jesionową boazerią. W gabinecie ministra nad drzwiami umieszczono rzeźbione supraporty, których autorem był Stanisław Komaszewski. Dopełnieniem wystroju były żyrandole i lampy wykonane w warszawskiej firmie Antoniego Marciniaka.

W czasie II wojny światowej gmach przy Alei Szucha, przemianowanej na Strasse der Polizei, znalazł się na terenie tzw. dzielnicy niemieckiej. W samym budynku siedzibę miał Urząd Komendanta Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa Dystryktu Warszawskiego; część zajmowała Tajna Policja Państwowa, czyli gestapo. Parter i przyziemie lewego skrzydła zamieniono w więzienie śledcze.

Dziennie przesłuchiwano w nim nawet do 100 osób przywożonych z Pawiaka lub aresztowanych przez gestapo w czasie akcji przeciw polskiemu podziemiu czy w ulicznych łapankach. Przywożono tu także więźniów z innych więzień i aresztów z terenu dystryktu warszawskiego.

W areszcie w przyziemiu na "Szucha" więźniowie czekali na swoją kolej w czterech pozbawionych okien celach zbiorowych zwanych tramwajami oraz w dziesięciu celach pojedynczych. Stąd prowadzono ich na przesłuchania, którym towarzyszyły tortury. Z tego czasu pochodzą licznie zachowane na ścianach i podłogach cel napisy, w tym teksty modlitw i prośby o zawiadomienie rodziny.

Po wojnie do niemal nienaruszonego gmachu powróciło Ministerstwo Oświaty. W przyziemiu otwarto Mauzoleum Walki i Męczeństwa 1939-1945.

W 1973 r. gmach przy Alei Szucha 25 został wpisany do rejestru zabytków, co sprawia, że nie jest możliwe dokonywanie zmian w zakresie elewacji, czy układu wnętrz. Wszędzie tam, gdzie było to możliwe, zachowano oryginalny i artystyczny wystrój oraz wyposażenie. Od 2009 r. prowadzone są prace rekonstrukcyjne mające na celu przywrócenie mu w pełni przedwojennego blasku.

*Przeczytaj też: Na Białołęce otwarto miasteczko ruchu drogowego. "Bez zapisów, wstęp wolny" *