W wieku 96 lat zmarła Halina Martinowa
W wieku 96 lat zmarła w piątek w Londynie Halina Martinowa, zaangażowana w konspirację w ZWZ i AK, łączniczka i sanitariuszka z harcerskiego batalionu "Zośka", kierowniczka komórki "Antyk" odpowiedzialnej za antykomunistyczną propagandę, społeczna działaczka na emigracji w Wielkiej Brytanii.
28.10.2007 | aktual.: 28.10.2007 22:32
Urodzona w Warszawie w rodzinie polsko-węgierskiej (panieńskie nazwisko Duma de Vajda Hunyad) przed wojną jako jedyna kobieta studiowała aeronautykę na Wydziale Mechanicznym Politechniki Warszawskiej. W 1934 roku przeniosła się na studia ogrodnicze w SGGW, które ukończyła w 1938 roku. W 1935 roku wyszła za mąż za wybitnego ekonomistę Wiktora Martina, który był dyrektorem koncernu Karwina-Trzyniec na Zaolziu.
Po wybuchu wojny wróciła do majątku rodziców Pawłowice w powiecie Grójec, gdzie zmagazynowała część broni wywiezionej z Warszawy, zorganizowała rusznikarnię i druk fałszywych dokumentów.
W 1940 roku wstąpiła do Związku Walki Zbrojnej, obierając pseudonim "Dorota". Skierowana do Biura Informacji i Propagandy komendy warszawskiego okręgu AK, pisywała do "Biuletynu Informacyjnego".
Po zarekwirowaniu w 1942 roku Pawłowic mieszkała w Warszawie i okolicy, współdziałając z oddziałem bojowym Kedywu Zdzisława Zajdlera-Rybickiego "Żbika". Od końca 1943 roku kierowała nowo utworzoną na obszarze warszawskim AK Komendą Społecznego Komitetu Antykomunistycznego - tzw. "Antykiem" (lub departamentem "R").
W czasie powstania warszawskiego została ranna.
Jej działalność w konspiracji i powstaniu była w sporym zakresie niezależna. Np. organizowała transport i ewakuację rannych przez Wisłę z własnej inicjatywy, a nie dlatego, że otrzymała taki rozkaz z góry - powiedziała Wanda Kościa z Fundacji Armii Krajowej w Londynie, jej wieloletnia przyjaciółka.
Po wojnie ukrywała się w Świdrze pod Warszawą, w listopadzie 1946 roku zbiegła do Wielkiej Brytanii. Jest inicjatorką utworzenia Funduszu Inwalidów AK im. gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego, którym kierowała w latach 1949-95. Była wiceprzewodniczącą Zarządu Głównego Koła AK w Londynie, redaktorką jego pisma "Biuletyn Informacyjny", dokumentowała Powstanie Warszawskie, akcje AK i Szarych Szeregów, w latach 80. prowadziła działalność charytatywną dla poparcia NSZZ Solidarność.
Pod jej redakcją ukazały się: "Szare Szeregi. ZHP w czasie II wojny światowej. Ocalałe dokumenty" (Londyn 1982) oraz "Łączność, sabotaż, dywersja. Kobiety w Armii Krajowej", (Londyn 1985).
Uhonorowana wieloma odznaczeniami, m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem AK, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Medalem Wojska - czterokrotnie, a ostatnio w czerwcu br. nagrodą Kustosz Pamięci Narodowej IPN.
W jej rodzinnym domu przy ulicy Ikara w Warszawie, którego mimo usilnych prób nie zdołała odzyskać, mieszka gen. Wojciech Jaruzelski.
