W Słowenii rozpoczęły się wybory prezydenckie

Lokale wyborcze będą otwarte od godz. 7.00 do 19.00. Tuż po ich zamknięciu zostaną podane pierwsze wyniki sondażowe głosowania.

W wyborach startuje 7 kandydatów, ale liczą się praktycznie trzej. Według sondaży żaden z nich nie uzyska jednak ponad połowy głosów i druga tura wyborów odbędzie się 11 listopada.

Faworytem, z 38-procentowym poparciem w sondażach, jest 59-letni ekonomista Lojze Peterle, konserwatywny eurodeputowany, określający siebie mianem "najbardziej liberalny katolik" na słoweńskiej scenie politycznej. W latach 1990-1992 kierował pierwszym rządem niepodległej Słowenii. W 2000 r. utworzył ugrupowanie Nowa Słowenia (NSi). Peterle cieszy się poparciem trzech z czterech rządzących w koalicji partii prawicowych.

Z sondaży wynika, że w drugiej turze Peterle zmierzy się z którymś z kandydatów centrolewicy: profesorem prawa międzynarodowego Danilo Turkiem lub byłym szefem Narodowego Banku Słowenii Mitją Gasparim.

55-letni Turk był pierwszym ambasadorem Słowenii w ONZ w latach 1992-2000. Potem, do 2005 r., był zastępcą ówczesnego sekretarza generalnego ONZ Kofiego Annana. Popiera go 24% wyborców.

Gaspari był ministrem finansów w latach 1992-2002. Jest niezależnym posłem, choć startował w wyborach parlamentarnych z ramienia socjaldemokratów. Ma 22% poparcia.

Z udziału w rywalizacji zrezygnował dotychczasowy prezydent Janez Drnovszek, przedtem wieloletni premier Słowenii z ramienia centrolewicowej Liberalnej Demokracji Słowenii (LDS).

16% poparcia ma Zmago Jelinczicz Plemeniti, który przewodzi skrajnie prawicowej Słoweńskiej Partii Narodowej i jest znany z wrogiego stosunku do cudzoziemców.

Pozostali kandydaci to: 36-letnia Elena Peczaricz, filozof i socjolog, która porusza się na wózku i chce walczyć o prawa niepełnosprawnych, Darko Kranjc, szef Partii Młodzieży, mający poparcie europejskich Zielonych oraz Monica Piberl, założycielka partii "Głos Kobiet Słowenii".

Zwycięzca wyborów prezydenckich zmierzy się od nowego roku z trudnym problemem niepodległości Kosowa, gdyż od 1 stycznia Słowenia przejmie półroczne przewodnictwo w Unii Europejskiej. Peterle uważa, że jego kraj, mający dobre rozeznanie w sytuacji na Bałkanach, może wnieść znaczny wkład w rozwiązanie kwestii Kosowa. Najważniejsze informacje o Słowenii

Republika Słowenii (Republika Slovenija) to kraj o powierzchni 20.273 km kw. położony nad Adriatykiem, graniczący z Węgrami, Austrią, Włochami i Chorwacją.

Ludność: 2.009.000 mieszkańców (szacunkowe dane z lipca 2007 r.), z czego 84% stanowią Słoweńcy, 1,8% Chorwaci, 2% Serbowie.

Główne wyznanie: katolicyzm.

Stolica: Lublana (270 tys. mieszkańców).

Język urzędowy: słoweński.

Waluta: euro - od 1 stycznia 2007 r.

Święto narodowe: 25 czerwca - Narodowy Dzień Państwowości (1991).

Podział administracyjny: 182 gminy wiejskie i 11 miejskich.

Historia

Obszar dzisiejszej Słowenii zasiedlony został w VI wieku przez słowiańskie plemiona Karantanów, których księstwo dwa wieki później zostało włączone do państwa Franków, a po jego podziale do Niemiec. Od XIV wieku ziemie słoweńskie pozostawały pod zwierzchnictwem Habsburgów. Do nazwy plemienia nawiązuje nazwa Karyntia, określająca dziś jeden z krajów związkowych Austrii.

Po I wojnie światowej Słowenia weszła w skład powstającego Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (od 1929 r. Jugosławii). Po napaści niemieckiej w 1941 r. została podzielona między III Rzeszę i Włochy. Od 1945 r. była jedną z republik związkowych Jugosławii (najmniejszą).

25 czerwca 1991 r. ogłosiła wyjście z federacji jugosłowiańskiej i proklamowała niepodległość. Następnego dnia armia federalna podjęła atak na Słowenię, który po 10 dniach został przerwany (tzw. wojna dziesięciodniowa). Zginęły 64 osoby.

Niemal bezkrwawe uzyskanie niepodległości, kontrastujące z losem pozostałych republik dawnej Jugosławii, Słowenia zawdzięcza stosunkowo niewielkiej liczbie mniejszości narodowych na jej obszarze oraz szybkiemu uznaniu jej aspiracji przez państwa Europy Zachodniej.

Dzięki swym historycznym związkom z Europą, silnej gospodarce i stabilnej demokracji, Słowenia znalazła się w czołówce kandydatów do UE i NATO. Do Unii weszła 1 maja 2004 r. wraz z dziewięcioma innymi krajami, w tym z Polską. Członkiem NATO została w marcu tego samego roku wraz z 6 innymi krajami.

Ustrój

Zgodnie z konstytucją z 23 grudnia 1991 r. głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Ustępujący prezydent Janez Drnovszek, który wygrał wybory 22 grudnia 2002 r., był wcześniej przez 8 lat premierem. Drnovszek postanowił nie ubiegać się o kolejną kadencję. Organem władzy ustawodawczej w Słowenii jest jednoizbowy parlament - Zgromadzenie Narodowe (Drżavni Zbor), składające się z 90 deputowanych (w tym 40 wybieranych w bezpośrednich wyborach powszechnych, a 50 w wyborach pośrednich przez Republikańską Komisję Wyborczą). Wśród 90 deputowanych jeden reprezentuje mniejszość węgierską, a jeden - włoską.

Gospodarka

Słowenia była najbardziej rozwiniętą republiką dawnej Jugosławii, łatwiej więc niż pozostałe przechodzi transformację rynkową. Poziom życia w Słowenii jest wyższy niż pozostałych państwach pojugosłowiańskich. PKB na jednego mieszkańca wyniosło w 2006 r. 23.400 euro, najwięcej wśród europejskich krajów okresu transformacji. Słowenia, jako pierwsza wśród nowych krajów w UE przystąpiła do strefy euro. Po uzyskaniu niepodległości sprywatyzowała dużą część sektora państwowego, jednak większość przedsiębiorstw pozostaje w dalszym ciągu w rękach państwa. Dzięki poprawie klimatu gospodarczego, Lublana ściągnęła spory kapitał zagraniczny, głównie z Niemiec, Austrii i Francji. Utrzymano jednak wysokie podatki.

Podstawą gospodarki słoweńskiej są przemysł i usługi, zwłaszcza turystyka. Główne towary eksportowe to maszyny, sprzęt transportowy, produkty chemiczne i artykuły gospodarstwa domowego. Dużym atutem jest fakt, że przez Słowenię prowadzi wiele ważnych szlaków tranzytowych Europy.

Słowenia odnotowuje świetne wyniki w eksporcie (21,8 mld dolarów w 2006 r.). Wzrost gospodarczy w 2006 roku wyniósł 5,2%, inflacja - 2,4%, a bezrobocie - 9,6%. Minimalna pensja to 490 euro.

Siły zbrojne

Wydatki na obronę: 1,7% PKB w 2005 r. Trwająca reforma wojska zakłada stworzenie do 2010 r. całkowicie zawodowej armii z jednostkami szybkiego reagowania.