W dzień zakazy i modlitwa, a w nocy...

WP:

Anna Korzec: Ramadan - jakie znaczenie ma ten miesiąc dla muzułmanów?

Mufti imam Nedal Abu Tabaq: Ramadan to najważniejszy miesiąc w roku, upamiętnienie czasu, kiedy Bóg po raz pierwszy objawił Mahometowi Koran. Każdy muzułmanin odbywa wtedy trzydziestodniowy post, po arabsku "saun", czyli "powstrzymanie się". Oznacza to nie tylko powstrzymanie się od grzechów, których powinniśmy unikać codziennie. Podczas ramadanu muzułmanin powinien wyrzec się rzeczy, które są dozwolone w dni nieświąteczne, czyli powstrzymać się od jedzenia, picia i współżycia z małżonkiem.

WP:

Ale tylko od świtu do zmierzchu.

- Tak, od zmierzchu do świtu zakaz nie obowiązuje. Ramadan przypomina nam o rozwoju duchowym, to według mnie swego rodzaju "obóz dla duszy". Na co dzień skupiamy się na zaspokajaniu potrzeb ciała, co jest naturalnym odruchem, lecz podczas ramadanu najważniejsza jest dusza, odcinamy ciało od jego przyjemności - każdy muzułmanin więcej się modli, rozwija swą relację z Bogiem.

WP:

Co może unieważnić post?

- Post unieważnia popełnienie grzechu lub złamanie przewidzianych na czas ramadanu zakazów - jedzenia, picia, współżycia seksualnego. Dzień, w którym przerwało się post, trzeba odrobić w innym terminie. Muzułmanin ma na to rok - aż do obchodów kolejnego ramadanu. Musi być jednak świadomy, że złamanie postu pozbawia go przewidzianej za dobre i rzetelne odprawienie ramadanu nagrody - odpuszczenia wszystkich grzechów. Nieświadome złamanie postu, np. jeśli w pierwszych dniach świętego miesiąca ktoś zapomni o zakazach i zje posiłek w ciągu dnia (należy jednak podkreślić, że musi on działać nieświadomie), nie pociąga za sobą konieczności odrabiania.

WP:

Czy islam przewiduje zwolnienie z postu w jakichś przypadkach?

- Tak, osoby podróżujące, chore, kobiety ciężarne, jeśli odradza im to lekarz i kobiety karmiące nie muszą pościć w czasie ramadanu. Powinni jednak ten post odrobić w innym terminie. Wyjątki są przewidziane też dla osób, które wykonują ciężką fizyczną pracę i całodniowy post byłby w ich przypadku zagrożeniem dla zdrowia czy życia. Wszystko, co może szkodzić zdrowiu, jest zakazane.

WP: Czy takie zwolnienie dotyczy również modlitwy, którą każdy muzułmanin musi odmówić pięć razy dziennie?

- Nie. Od modlitwy nie ma żadnych zwolnień ani usprawiedliwień - niezależnie od tego, czy mamy ramadan, czy nie. Jeśli nie mogę w danym momencie się modlić, na przykład ze względu na pracę, po powrocie do domu powinienem połączyć później ze sobą dwie modlitwy. Natomiast nie mogę żadnej z nich opuścić, to jest najważniejsze. Człowiek może być zwolniony z obowiązku postu, pielgrzymki, ale nie z modlitwy. Jeśli nie możemy modlić się zgodnie z zaleceniami Boga, na stojąco, powinniśmy w jakikolwiek sposób nawiązać z nim więź, choćby tylko w myślach.

WP:

Warunkiem ważności postu jest też złożenie specjalnej jałmużny.

- Podczas ramadanu muzułmanin powinien być bardziej hojny niż w dni powszednie, bo w czasie tego świętego miesiąca dobre uczynki są lepiej nagradzane przez Boga. Pani pytanie dotyczy jednak "zakat alfitr", jałmużny, którą każdy muzułmanin musi złożyć na rzecz biednych. Zwykle jest to równowartość porcji jedzenia przypadającej na każdego członka rodziny. Jeśli w domu mieszka sześć osób, to taka rodzina przekazuje sumę, za którą można wykarmić sześcioro potrzebujących.

WP:

Ile posiłków można zjeść po zachodzie słońca?

- Dwa. Pierwszy z nich to śniadanie, "iftar", spożywany po zachodzie słońca, drugi to "suhur", potrzebny, aby nabrać sił i kontynuować post następnego dnia. Można wtedy jeść wszystko, co jest dozwolone przez nasze prawo - "halal". Wielu muzułmanów popełnia jednak podstawowy błąd - łączy dwa dozwolone posiłki i zjada jedną, dużą porcję tuż po zachodzie słońca. Takie opychanie się nie jest zalecane, powinniśmy jeść tyle, aby móc swobodnie funkcjonować. Ma to też znaczenie praktyczne - często po pierwszym posiłku organizowane są długie modlitwy (mogą one trwać nawet dwie godziny), które wymagają od wyznawców sporej aktywności - wstawania, siadania, bicia pokłonów. Objadanie się powoduje, że wierni nie mają już na to sił.

WP:

Czy podczas ramadanu przygotowuje się jakieś specjalne potrawy?

- Nie, jemy to, co w pozostałych miesiącach roku. Stosujemy się do ogólnych nakazów - nigdy nie jemy wieprzowiny ani pokarmów, które mogą być trujące. Spożywane przez nas mięso musi pochodzić z uboju rytualnego. Muzułmanie nie piją też alkoholu.

WP:

Czy ramadan wiąże się z zakazem urządzania zabaw, tańców?

- Islam zakazuje bliskiego kontaktu cielesnego z osobami spoza rodziny i z osobą, z która jest w związku małżeńskim. Muzułmanie nie powinni organizować dyskotek i brać w nich udziału, gdyż wiąże się to ze złamaniem tego podstawowego zakazu. Podczas ramadanu trzeba jak najwięcej czasu poświęcić Bogu, ale jeśli małżonkowie zechcą razem zatańczyć, to nie ma przeciw temu żadnych przeciwwskazań. W islamie zakazane jest też przebywanie sam na sam kobiety i mężczyzny w zamkniętym pomieszczeniu. Celem tego zakazu jest uniknięcie pokusy cudzołóstwa.

WP: Jak pogodzić taki zakaz z funkcjonowaniem w pracy, szkole? Osobne pomieszczenia dla mężczyzn i kobiet w takich miejscach są dość rzadkim zjawiskiem...

- Oczywiście, mogę przebywać w jednym pokoju z koleżanką w pracy; jest to pomieszczenie, do którego w każdej chwili mogą wejść różne osoby. Zakaz ten dotyczy przebywania kobiety i mężczyzny w zamkniętym pomieszczeniu, a nie ograniczania kontaktów w ogóle. Islam nie zakazuje przebywania kobiety i mężczyzny w miejscu powszechnie dostępnym, można na przykład swobodnie wyjść z koleżanką z pracy do kawiarni.

WP:

Ramadan kończy się uroczystym świętem - Eid al-Fitr. Jak przebiegają jego obchody?

- Muzułmanie obchodzą tylko dwa święta, święto po ramadanie i święto podczas pielgrzymki. Eid al-Fitr, święto po ramadanie, tak jak każde ze świąt ustanowił Bóg i traktujemy je jako dar Boży, nagrodę za to, że przez cały miesiąc udało nam się wytrwać w naszych postanowieniach. Eid al-Fitr trwa kilka dni, ale pierwszy z nich jest najważniejszy. Obchody rozpoczynamy po zachodzie słońca ostatniego dani ramadanu; wtedy odprawiana jest modlitwa świąteczna, zaczynamy chwalić Boga słowami "Bóg jest wielki, Bóg jest wielki, nie ma Boga jak tylko on, Chwała Bogu". Drugiego dnia zbieramy się w meczecie na modlitwę świąteczną. Każdy muzułmanin może mieć inny sposób na uczczenie tego dnia, w Lublinie wszyscy uczestnicy modlitwy świątecznej zbierają się na mały poczęstunek, a potem razem z rodziną i przyjaciółmi idą na przykład do restauracji. Staramy się, aby ten dzień był wyjątkowy i odróżniał się na tle innych.

Rozmawiała Anna Korzec, Wirtualna Polska