Boże Ciało, czyli Uroczystość Ciała i Krwi Chrystusa - to święto obchodzone w czwartek po oktawie Zesłania Ducha Świętego (Zielonych Świątkach), w Kościele katolickim, prawosławnym i anglikańskim.
Historia Bożego Ciała sięga XIII wieku. Po raz pierwszy uroczystość tę obchodzono w 1247 r. w belgijskim Liege. W tamtych czasach oglądanie hostii obnoszonej w procesji było dla wielu grzeszników jedyną formą uczestnictwa w Eucharystii.
Duży wpływ na ustanowienie tego święta miały objawienia mniszki Julianny de Retine, opatki klasztoru w Mont Cornillon, niedaleko Liege. Miewała widzenia jasnej tarczy z ciemną plamą. Interpretowano to jako domaganie się ze strony Jezusa specjalnego święta ku czci Eucharystii.
Powiernikiem Julianny był archidiakon z Liege, Jacques Pantaleon z Troyes, który później został ogłoszony papieżem. Przyjął imię Urbana IV. Ustanowił on uroczystość Bożego Ciała świętem Kościoła powszechnego i w tym celu przygotował w 1264 roku specjalną bullę, która jednak z powodu jego nagłej śmierci nie została ogłoszona od razu.
Do sprawy tej wrócił po latach papież Jan XXII. W roku 1317 na mocy jego bulli uroczystość Bożego Ciała stała się świętem całego Kościoła. Jak powiedział Wirtualnej Polsce dominikanin o. Wojciech Jędrzejewski, nazwa święta pochodzi z XIII w., gdy ksiądz z Orvieto we Włoszech stracił wiarę. Kiedy odprawiał Mszę Świętą nie wierząc, że w Eucharystii jest obecny sam Chrystus, z trzymanej przez niego Hostii wypłynęła krew. Splamione krwią corporo - czyli materiał leżący na ołtarzu - do dziś przechowywany jest w Orvieto na pamiątkę tego cudu z 1263 r.
Bulla Jana XXII nie wspominała o procesji jako głównym elemencie obchodów Bożego Ciała; jednak wiadomo, że w Kolonii wędrowała ona przez miasto już w roku 1277, a w Beuron w roku 1286.
Procesja - w rozumieniu rzymskiej liturgii - to po prostu pochód ze śpiewem. W niektórych krajach modlono się przy okazji o dobre urodzaje i ochronę przed zarazą. W wieku XV procesje zatrzymywały się przy czterech ołtarzach symbolizujących cztery strony świata. Przy każdym odczytywano fragmenty Ewangelii. Z biegiem lat w procesjach zaczęto nosić obrazy i chorągwie. Pojawiły się także żywe obrazy ze scenami z życia Jezusa. Według słów o. Jędrzejewskiego, procesje - jako stały element obchodów święta - miały utwierdzić współwiernych w poczuciu obecności Chrystusa pod postaciami chleba i wina. W XIII w. Św. Tomasz z Akwinu napisał oficjum z tekstami towarzyszącymi modlitwom kontemplującym Eucharystię, odmawianym podczas Bożego Ciała - wyjaśnił ojciec Jędrzejewski.
Sobór Trydencki (1545) wzmocnił znaczenie Bożego Ciała. Barokowe procesje nabierały coraz bardziej widowiskowego charakteru. W siedemnastowiecznej Hiszpanii towarzyszyły im np. wielkie uliczne widowiska teatralne, zwane autos sacramentales. Ich scenariusze pisali najwięksi hiszpańscy poeci, z Calderonem na czele.
W Polsce święto Bożego Ciała wprowadzono najpierw w diecezji krakowskiej. Od tamtej pory czerwcowe procesje, budowane przez wiernych ołtarze, dziewczynki sypiące kwiaty i wędrujące ponad głowami tłumu chorągwie na stałe zrosły się z polskim krajobrazem.
Aleksandra Soroczyńska: WP
