USA, ZSRR, Rosja - historia rozbrojenia

Tak mówią przedstawiciele administracji USA, zwracając uwagę, że Rosja i Stany Zjednoczone w coraz większym stopniu są dla siebie Partnerami, a nie wrogami.

Rosjanie uważają, że trwające od 30 lat amerykańsko-rosyjskie starania o ograniczenie zbrojeń warto kontynuować, aby, jak powiedział w środę Michaił Łysenko, dyrektor departamentu bezpieczeństwa i rozbrojenia w rosyjskim MSZ, zawrzeć dodatkowe porozumienia zwiększające przejrzystość redukcji zbrojeń nuklearnych.

Rosjanie chcieliby uzupełnić układ piątkowy postanowieniami, które pozwoliłyby dokładniej sprawdzać, czy druga strona zmniejsza liczbę głowic nuklearnych, i ile z nich demontuje, a ile - na co układ pozwala - tylko zdejmuje z rakiet i kieruje do magazynów.

Tak czy inaczej układ podpisany w piątek uzupełnia długą listę porozumień rozbrojeniowych, z których znaczną część zawarto jeszcze w najmroźniejszym okresie ery zimnej wojny. Oto najważniejsze z nich:

1. 1963 - Układ o zakazie doświadczalnych wybuchów jądrowych w atmosferze, przestrzeni kosmicznej i pod wodą.

1. 1967 - Układ o zakazie rozmieszczania broni jądrowej i innej broni masowej zagłady w przestrzeni kosmicznej.

1. 1968 - Układ o nierozpowszechnianiu broni jądrowej. Mocarstwa atomowe nie mogą przekazywać jej państwom nieatomowym.

1. 1971 - Układ o dezatomizacji dna morskiego.

1. 1972 - Układ SALT 1, pierwsze dwustronne porozumienie rozbrojeniowe między Waszyngtonem a Moskwą (wcześniejsze układy miały charakter porozumień wielostronnych). USA i ZSRR zobowiązują się do respektowania wspólnych limitów ilościowych w swoich strategicznych arsenałach jądrowych.

1. 1972 - Układ ABM. USA i ZSRR rezygnują z budowy systemów antyrakietowych obejmujących swym zasięgiem całe terytorium kraju. W grudniu zeszłego roku Waszyngton wypowiedział ten układ i w połowie czerwca przestanie on obowiązywać.

1. 1979 - Układ SALT 2. USA i ZSRR ograniczają liczbę systemów przenoszenia strategicznej broni jądrowej (pocisków rakietowych bazowanych na lądzie, okrętów podwodnych i bombowców) do 2400 po każdej stronie.

1. 1987 - Układ o broni rakietowej średniego zasięgu. Doprowadził do likwidacji wszystkich bazowanych na lądzie rakiet balistycznych o zasięgu od 500 do 5000 km.

1. 1991 - Amerykańsko-radziecki układ START 1 o zmniejszeniu o 25-30 procent arsenałów broni strategicznej (o zasięgu ponad 5000 km). W arsenałach tych było wówczas po każdej stronie 10.000-13.500 głowic.

1. 1993 - START 2, pierwszy układ rozbrojeniowy zawarty po upadku ZSRR. USA i Rosja mają do 2007 roku zmniejszyć swe arsenały strategiczne o dwie trzecie, do poziomu 3000-3500 głowic po każdej stronie.

1. 2002 - Układ o zmniejszeniu w ciągu 10 lat o dwie trzecie - do 1700-2200 głowic po każdej stronie - arsenałów broni strategicznej USA i Rosji.

Obecnie Stany Zjednoczone mają około 7300 strategicznych głowic nuklearnych, a Rosja około 6100. (and)