USA: Wirginia uhonorowała pierwszych osadników z Polski

O pierwszych Polakach, którzy przybyli do Ameryki w początkach XVII wieku powstała książka pt. "A Merchant's Memoir" (Pamiętnik handlowca). Praca napisana przez Zbigniewa Stefańskiego - jednego z członków tej grupy - zaginęła jednak w czasie II wojny światowej. Zachowały się ustne przekazy, z których część została spisana przez wydawcę Arthura Waldo. Jego książką pt. "True Heroes of Jamestown." (Prawdziwi bohaterowie z Jamestown) opowiada historię polskich rzemieślników, którzy 1 października 1608 r., na pokładzie statku "Mary and Margaret" dotarli do Jamestown.

Zatrudnieni przez firmę Virginia Company of London mieli pomóc w osiedleniu się na ziemi amerykańskiej ówczesnym kolonistom. O zatrudnienie Polaków zabiegał komendant kolonii kapitan John Smith, który zachwycił się ich umiejętnościami podczas podróży do Rzeczypospolitej.

Polacy nie zawiedli. Byli założycielami jednych z pierwszych fabryk powstałych w obrębie Jamestown. Produkowali między innymi gont do krycia dachów, smołę, a także prowadzili bardzo przydatne w owym czasie sklepy z wyposażeniem dla statków żaglowych. Według zgodnej opinii historyków przyczynili się do przetrwania osady Jamestown. Niektórzy twierdzą wręcz, że bez nich nie dałaby ona sobie rady. Przekazy historyczne mówią, że dwóch Polaków ocaliło komendanta Smitha podczas ataku Indian z plemienia Paspahegh.

Pierwsi polscy osadnicy nie zostali dotąd formalnie uhonorowani w Wirginii. Dopiero pod koniec lipca tego roku stanowa Komisja Historyczna zdecydowała o postawieniu w Jamestown poświęconej im tablicy. Na umieszczonym na niej napisie podkreślony jest wkład Polaków w rozwój osady. Chwalone są także ich wysokie kwalifikacje. Polakom przydzielono nawet uczniów specjalnie po to by posiadane przez nich umiejętności nie zostały zapomniane. Napis wspomina także o sporze sądowym, który zakończył się w 1619 roku przyznaniem osadnikom z Polski pełnych praw wyborczych.

Uroczystość odsłonięcia tablicy zgromadziła wielu ważnych gości. Była m. in. Debbie M. Majka, przewodnicząca Amerykańskiej Rady Kultury Polskiej, członkowie komitetu, który zgłosił ideę ustawienia tablicy i lokalne władze. Polskę reprezentował konsul Piotr Konowrocki z Ambasady RP w Waszyngtonie. Odsłonięcia tablicy dokonał 95-letni nestor polonijnych historyków Edward Pinkowski, dokumentujący wkład Polaków w rozwój Stanów Zjednoczonych.

Tablica usytuowana został w pobliżu innych tablic informujących o dokonaniach pierwszych osadników w Jamestown, a także niedaleko monumentu upamiętniającego słynną Pocahontas.

Ta słynna indiańska księżniczka wielokrotnie odwiedzała kolonistów w ich osadzie i dostarczała im żywność. Pocahontas, znana między innymi z disney'owskiej kreskówki, nauczyła się angielskiego i wzięła ślub z jednym z plantatorów. Zmarła w 1617 roku w Anglii.

Z Nowego Jorku dla polonia.wp.pl
Tomasz Bagnowski