Uroczystości z okazji Powstania Warszawskiego w Rzeszowie
Wykład poświęcony Akcji "Burza" na
Rzeszowszczyźnie oraz projekcja filmu "Pierścionek z orłem w
koronie" w reżyserii Andrzeja Wajdy rozpoczęły, w 63.
rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, rzeszowskie uroczystości
upamiętniające to wydarzenie.
Historyk z rzeszowskiego oddziału IPN Mirosław Surdej w swoim wykładzie przypominał o wędrówce oddziałów z Rzeszowa do walczącej stolicy, aby wspomóc powstańców. Początkowo oddziały szły jawnie, z taborami, ciężką bronią, ale zostały rozbrojone przez sowietów. Później zatem usiłowano przedzierać się konspiracyjnie, omijając główne szlaki, w cywilnej odzieży, po kilka - trzy, pięć osób, ale pierścień sowiecki od wschodniej strony Warszawy był tak szczelny, że im także nie udało się dojść - mówił Surdej.
Zaznaczył też, że na pomoc powstańcom szły oddziały z podokręgu Rzeszów, ale także ze Lwowa. Wśród nich najliczniejszy, liczący około 300 osób oddział partyzancki "San", dowodzony przez kapitana Witolda Szredzkiego "Sulima". Został rozbrojony 18 sierpnia koło Rudnika.
W ramach obchodów rocznicy Powstania po południu w siedzibie IPN w Rzeszowie odbędzie się promocja nowej publikacji polsko-rosyjskiej pt. "Powstanie Warszawskie w dokumentach z archiwów służb specjalnych".
Jak poinformowała rzeczniczka IPN w Rzeszowie Małgorzata Waksmundzka-Szarek, w publikacji tej znalazły się unikatowe dokumenty dotyczące Powstania Warszawskiego i późniejszych losów powstańców. Dokumenty te zostały sporządzone przez służby specjalne III Rzeszy Niemieckiej, polskie organa bezpieczeństwa publicznego oraz sowieckie służby specjalne.
Są to przede wszystkim meldunki, protokoły przesłuchań, ale także protokoły posiedzeń sądowych w procesach przeciwko zbrodniarzom wojennym odpowiedzialnym za likwidację powstania - mówiła Waksmundzka-Szarek.
Dodała, że pochodzą one z zasobu archiwalnego IPN oraz z Centralnego Archiwum Federalnej Służby Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej.
Po promocji książki delegacja IPN oraz młodzież złoży kwiaty pod pomnikiem Chwały Żołnierzy AK Podokręgu Rzeszów. W rocznicę godziny "W", czyli o 17, odezwą się syreny. Organizatorzy apelują do mieszkańców o uczczenie powstańców minutą ciszy i wstrzymaniem ruchu na ulicy.
Ponadto na antenie Polskiego Radia Rzeszów będzie można wysłuchać specjalnego programu okolicznościowego "Na pomoc powstaniu". W audycji wezmą udział historycy rzeszowskiego oddziału IPN.
O rocznicy powstania przypominają plakaty, które już kilka dni temu pojawiły się w autobusach komunikacji miejskiej i PKS oraz ulotki rozdawane na ulicach.